1917: Jier

Dizze side giet oer it jier 1917. Foar oare betsjuttings, sjoch: 1917 (betsjuttingsside).

Kalinders
Gregoriaanske kalinder	1917 MCMXVII
Ab urbe condita	2670
Armeenske kalinder	1366 ԹՎ ՌՅԿԶ
Etiopyske kalinder	1909 – 1910
Hebriuwske kalinder	5677 – 5678
Hindoekalinders
- Vikram Samvat	1972 – 1973
- Shaka Samvat	1839 – 1840
- Kali Yuga	5018 – 5019
Iraanske kalinder	1295 – 1296
Islamityske kalinder	1335 – 1336
Juliaanske kalinder	Gregoriaansk min 13 dgn.
Sineeske kalinder	4613 – 4614 癸辰 – 甲巳

1917 is in gewoan jier dat begjint mei in moandei. (Gregoriaanske kalinder foar 1917.)

Dit jier makket ûnderdiel út fan it desennium fan 'e 1910-er jierren.

• 1 jannewaris - It Feriene Keninkryk, Frankryk en Itaalje erkenne de ûnôfhinklikheid fan it Keninkryk fan de Hidjas.
• 17 jannewaris - De Britske geheime tsjinst ûnderskept it saneamde Zimmermann-tillegram, wêryn't de Dútske minister fan Bûtenlânske Saken Arthur Zimmermann de Dútske ambassadeur yn Meksiko, Heinrich von Eckhardt, opdraacht om it Meksikaanske regear te bepraten om 'e kant fan 'e Sintralen te kiezen foar it gefal dat de Feriene Steaten har by de Alliëarden jaan sille.
• 22 jannewaris - Yn Ruslân brekke stakings út tsjin 'e oarlochsynset, dêr't hûnderttûzenen arbeiders oan meidogge. De posysje fan tsaar Nikolaas II wurdt nuodlik.
• 27 jannewaris - De Trêde Alvestêdetocht wurdt wûn troch Coen de Koning út Arnhim yn in tiid fan 9 oeren en 53 minuten.
• 3 febrewaris - As it Amerikaanske skip de Housatonic sûnder warskôging troch in Dútske dûkboat torpedearrre wurdt, ferbrekke de Feriene Steaten de diplomatike betrekkings mei Dútslân.
• 7 febrewaris - De Feriene Steaten lûke harren troepen út Meksiko werom. De saneamde Pancho Villa-ekspedysje, in militêre yntervinsje yn 'e Meksikaanske Boargeroarloch, hat neat opsmiten.
• 13 febrewaris - Yn 'e Frânske haadstêd Parys wurdt de Fryske stripper en koertisane Mata Hari arrestearre op beskuldiging fan spionaazje foar de Dútsers.
• 1 maart - It Amerikaanske Ministearje fan Bûtenlânske Saken publisearret it Zimmermann-tillegram fan 17 jannewaris l.l. In weach fan anty-Dútske gefoelens oerspielt de Feriene Steaten.
• 11 maart - Britske troepen ûnder generaal William Raine Marshall feroverje Bagdad op 'e Osmanen.
• 14 maart - Yn Ruslân fynt (neffens de Juliaanske kalinder) de Febrewarisrevolúsje plak, wêrby't it regear fan tsaar Nikolaas II ûnder fuotten helle wurdt.
• 15 maart - Tsaar Nikolaas II fan Ruslân docht ûnder twang ôfstân fan 'e troan.
• 19 maart - Yn eastlik Frankryk lûke de Dútske troepen harren tebek oant efter de Siegfriedliny en jouwe dêrby in oansjenlik terrein priis. De Dútske generaal Erich Ludendorff leaut lykwols dat de fijân fanút de bettere stellings fan 'e Siegfriedliny makliker ferslein wurde kin.
• 23 maart - It Dútske regear jout de Russyske kommunist Vladimir Lenin, dy't yn ballingskip yn Switserlân ferbliuwt, en ferskate tsientallen oare Russyske ballingen, in brief fan frije trochtocht troch Dútslân en gebiet dat oan it Eastfront troch it Dútske leger behearske wurdt. Men ferwachtet dat Lenin-en-dy yn Ruslân foar safolle gaos soargje sille, dat Dútslân dan oan it Eastfront maklik de oerwinning behelje kin.
• 6 april - Yn ferbân mei û.m. it Zimmermann-tillegram en it ta sinken bringen fan it Amerikaanske skip de Housatonic troch in Dútske dûkboat ferklearje de Feriene Steaten de oarloch oan Dútslân.
• 16 april - De Russyske kommunistyske foaroanman Vladimir Lenin arrivearret út ballingskip yn 'e Russyske haadstêd Petrograd.
• 1 maaie - Pavel Miljûkov, de minister fan Bûtenlânske Saken fan it nije regear fan Ruslân, bewissiget de oare Alliëarde lannen derfan dat syn lân net fan doel is en jou de striid tsjin Dútslân op.
• 2 maaie - Yn hiel Ruslân wurde massale demonstraasjes holden tsjin it stânpunt fan it nije regear oangeande de Russyske dielname oan 'e Earste Wrâldoarloch.
• 17 maaie - De kommunistyske foaroanman Leon Trotski keart út Amerikaanske ballingskip werom yn 'e Russyske haadstêd Petrograd.
• 12 juny - De pro-Dútske kening Konstantyn I fan Grikelân docht ôfstân fan 'e troan en giet yn ballingskip. Hy wurdt opfolge troch syn soan Aleksander I.
• 16 juny - It Britske regear ferlient amnesty oan alle dielnimmers oan 'e Peaske-opstân yn Ierlân (foar safier't dy net terjochtsteld binne).
• 26 juny - Under lieding fan generaal John J. Pershing lânje de earste Amerikaanske troepen yn Frankryk om oan it Westfront te fjochtsjen.
• 26 maaie - Hiel Grikelân stiet no ûnder bestjoer fan it regear fan Eleftherios Venizelos, dat stipe wurdt troch de Alliëarden. Venizelos wurdt formeel werbeneamd ta premier.
• 29 juny - Grikelân ferklearret de oarloch oan Dútslân, Eastenryk-Hongarije, Bulgarije en it Osmaanske Ryk.
• 1 juny - Aleksander Kerenski, de minister fan Oarloch yn it revolúsjêre regear fan Ruslân, lansearret yn Galysje it lêste grutte Russyske offinsyf fan 'e Earste Wrâldoarloch, it nei him ferneamde Kerenski-offinsyf.
• 14 juny - Monargistyske troepen ûnder generaal Zhang Xun feroverje de Sineeske haadstêd Peking.
• 28 juny-5 july - By it Jirpelopskuor yn Amsterdam, in folksopstân berne út lulkens om 'e itenskrapte, komme 10 minsken om en reitsje goed 115 minsken ferwûne.
• 1 july - Yn Sina wurdt op 'e nij it keizerryk útroppen. De jonge Pu Yi wurdt fannijs as keizer ynstallearre.
• 15 july - Republikeinske troepen weroverje de Sineeske haadstêd Peking. It krekt wer yn eare werombrochte keizerryk wurdt op 'e nij ôfskaft.
• 17-18 july - De bolsjewistyske opstân fan de Petrograder Sovjet wurdt troch it revolúsjonêre regear fan Ruslân delslein. De bolsjewistyske foaroanman Vladimir Lenin moat de wyk nimme nei Finlân, dêr't er ûnderdûkt.
• 19 july - It Kerenski-offinsyf, it lêste grutte Russyske offinsyf fan 'e Earste Wrâldoarloch, wurdt sûnder neamenswurdige resultaten ôfbrutsen.
• 31 july - Oan it Westfront begjint de Trêde Slach om Iper mei in Britske en Belgyske oanfal op 'e Dútske linys.
• begjin augustus - De yn Hurderwyk ynternearre Belgyske militêren August van Lierde, Émile Hoyois en Georges Herphelin winne de PC. Van Lierde wurdt útroppen ta kening.
• 20 augustus - Oan it Westfront begjint de Twadde Slach by Verdun mei in Frânske oanfal op 'e Dútske linys.
• 3 septimber - Dútske troepen feroverje oan it Eastfront de Russyske stêd Riga, yn it Baltikum.
• 7-12 septimber - De Russyske stêfsjef, generaal Lavr Kornilov, tsjocht mei troepen op nei de haadstêd Petrograd, mei as doel om in kontra-revolúsjonêre steatsgreep út te fieren. De bolsjewiken yn 'e stêd foarmje arbeidersmilysjes om it spul te kearen, mar de soldaten teare oer de side foar de anty-monargistyske propaganda, en de saneamde Kornilov-pûtsj mislearret sûnder dat der skot lost is.
• 14 septimber - Aleksander Kerenski, it haad fan it Provysjoneel Regear, ropt de Republyk Ruslân út.
• 15 oktober - De Fryske stripper en koertisane Mata Hari wurdt troch de Frânsen terjochtsteld op beskuldiging fan spionaazje foar de Dútsers.
• 20 oktober - De bolsjwistyske foaroanman Vladimir Lenin keart fan syn ûnderdûkadres yn Finlân werom yn 'e Russyske haadstêd Petrograd.
• 24 oktober - Yn 'e Slach by Caporetto wurde de Italjanen ferneatigjend ferslein troch it Eastenryksk-Hongaarske leger.
• 31 oktober - Oan it Palestynske Front iepenet de Britske generaal Edmund Allenby in nij offinsyf, dat begjint mei in klinkende oerwinning op 'e Osmanen yn 'e Slach by Beërsjeba.
• 2 novimber - De Britske minister fan Bûtenlânske Saken, Lord Balfour, lit in ferklearring útgean dêr't er Palestina yn bestimpelet as "nasjonaal tehûs foar it Joadske folk". Dizze saneamde Balfour-ferklearring wurdt troch de sionisten as stipebetsjûging beskôge en sil in protte ynfloed hawwe op 'e migraasje fan Joaden nei Palestina yn it Ynterbellum en op 'e úteinlike stifting fan 'e Steat Israel.
• 6 novimber - De Amerikaanske steat New York fiert it frouljuskiesrjocht yn.
• 7 novimber - Yn Ruslân fynt (neffens de Juliaanske kalinder) de Oktoberrevolúsje plak, wêrby't ûnder lieding fan Vladimir Lenin en Leon Trotski de kommunistyske bolsjewiken oan 'e macht komme.
• 8 novimber - It Provysjoneel Regear fan Ruslân jout him nei de bestoarming fan it Winterpaleis yn Petrograd oer oan 'e bolsjewiken.
• 10-12 novimber - De kontra-revolúsjonêre steatsgreep fan 'e Russyske premier Aleksander Kerenski, de Kerenski-pûtsj, wurdt troch de bolsjewiken ûnderdrukt.
• 14 novimber - De bolsjewiken brekke de wjerstân fan harren fijannen yn Moskou, en krije sa ek dy Russyske stêd yn harren macht.
• 17 novimber - Oan it Palestynske Front feroverje Britske troepen de stêd Jaffa (bibelsk: Joppe) op 'e Osmanen.
• 20 novimber-7 desimber - Oan it Westfront fynt de Slach by Kameryk plak, tusken Britske en de Dútske troepen: dit is de earste tankslach út 'e skiednis. De Britten winne, brekke troch de Dútske linys en witte it front in stikje op te skowen, mar wurde úteinlik troch de Dútsers weromkrongen.
• 26 novimber - It nije bolsjewistyske regear fan Ruslân, ûnder lieding fan Vladimir Lenin, docht de Sintralen in útstel foar in wapenstilstân.
• 6 desimber - Finlân ropt de ûnôfhinklikheid út.
• 7 desimber - Eastenryk-Hongarije ferklearret de oarloch oan 'e Feriene Steaten.
• 9 desimber - Oan it Palestynske Front feroverje Britske troepen de stêd Jeruzalim op 'e Osmanen.
• 9 desimber - Troch it weifallen fan Russyske militêre stipe yn ferbân mei de Oktoberrevolúsje is Roemeenje twongen om in wapenstilstân mei de Sintralen te sluten.
• 9 desimber - De Russyske Boargeroarloch brekt út as kontra-revolúsjonêre legerienheden (de saneamde 'Witen') de stêd Rostov oan de Don oanfalle, dy't yn 'e hannen is fan 'e bolsjewiken (de 'Readen').
• 15 desimber - It nije bolsjewistyske rezjym fan Ruslân en de Sintralen slute it Bestân fan Brest-Litovsk.
• 15 desimber - Yn it ramt fan 'e Russyske Boargeroarloch wurdt de stêd Rostov oan de Don ynnommen troch de Witen.
• sûnder datum - Oprjochting fan it Roomsk Frysk Boun troch ûnder oaren Titus Brandsma.

jannewaris

• 3 - Albert Mol, Nederlânsk akteur en skriuwer († 2004)
• 5 - Herman Buyen, Nederlânsk reedrider en reedrydtrainer († 1986)
• 14 - Ap Sok, Nederlânsk grafikus en yllustrator († 2004)
• 23 - Hette Abma, Frysk politikus († 1992)

febrewaris

• 4 - Albert Koopman, Frysk fersetsman († 1945)
• 6 - Zsa Zsa Gábor, Hongaarsk-Amerikaansk aktrise († 2016)
• 19 - Annie de Reuver, Nederlânsk sjongster († 2016)

maart

• 6 - Albert Assies, Frysk politikus († 1981)
• 6 - William Erwin Eisner, Amerikaansk striptekener († 2005)
• 8 - A. Marja, Nederlânsk skriuwer en dichter († 1964)

april

• 19 - Johnny Hoes, Nederlânsk sjonger († 2011)
• 24 - Klaas Jacob van Douwen, Frysk politikus († 2004)
• 25 - Ella Fitzgerald, Amerikaansk sjongster († 1996)

maaie

• 11 - Bep Turksma, Nederlânsk fersetsstrider († 1987)
• 16 - George Gaynes, Amerikaansk akteur en sjonger († 2016)
• 17 - Sietze de Groot, Frysk maratonrider en alvestêdetochtwinner († 1983)
• 29 - John F. Kennedy, presidint fan 'e Feriene Steaten († 1963)
• 30 - Fokke Sierksma, Frysk teolooch, tibetolooch, essayist en dichter († 1977)

juny

• 4 - W.G. van de Hulst jr., Nederlânsk byldzjend keunstner en skriuwer († 2006)
• 17 - Dean Martin, Amerikaansk sjonger en akteur († 1995)
• 28 - Wim Sonneveld, Nederlânsk kabaretier († 1974)
• 30 - Lena Horne, Amerikaansk aktrise en sjongster († 2010)

july

• 10 - Wil Bruin, Nederlânsk byldzjend keunstner († 1993)
• 13 - Henk de Wilde, Frysk politikus († 2004)
• 15 - Reidar Liaklev, Noarsk reedrider († 2006)

augustus

• 6 - Robert Mitchum, Amerikaansk akteur († 1997)
• 12 - Herman van der Heide, Frysk byldzjend keunstner († 1998)
• 13 - Sjoerd Nieuwland, Frysk dirigint († 2007)
• 22 - John Lee Hooker, Amerikaansk muzikant († 2001)

septimber

• 11 - Bob Spaak, Nederlânsk sportsjoernalist en presintator († 2011)
• 14 - Menno Bandstra, Frysk dammer († 1996)
• 17 - Jan Wybenga, Frysk skriuwer († 1994)
• 30 - Buddy Rich, Amearikaansk drummer († 1987)

oktober

• 11 - Verné Lesche, Finsk reedrydster († 2002)
• 22 - Dizzy Gillespie, Amerikaansk muzikant († 1993)

novimber

• 3 - Wladimir de Vries, Nederlânsk byldhouwer († 2001)
• 21 - Sjirk Frânses van der Burg, Frysk bistedokter en frisiast († 2008)
• 23 - Roel Bergsma, Frysk ûnderwizer, dammer en revuskriuwer († 1988)
• 24 - Haije Kramer, Frysk skaker († 2004)

desimber

• 9 desimber - Jan Rodenhuis, Frysk keatser en sportbestjoerder († 1987)

datum ûnbekend

• Goasse Rinse Groustra, Frysk oersetter († 1996)

• 4 jannewaris - Carl Ludwig Jessen, Noardfrysk keunstskilder (* 1833)
• 27 febrewaris - John Wallace Crawford, Amerikaansk ferkenner, artyst en aventoersman (* 1847)
• 8 maart - Ferdinand greve von Zeppelin, útfiner fan it loftskip (* 1838)
• 14 april - Ludovich Zamenhof, Poalske taalkundige, betinker fan it Esperanto (* 1859)
• 22 maaie - Wiebe Kornelis Walstra, Frysk ûnderwizer, publisist en ûntwikkelder fan learmiddels (* 1852)
• 11 july - Hugo Simberg, Finsk skilder (* 1873)
• 28 augustus - Theo van Hoytema, Nederlânsk keunstner en boekbânûntwerper (* 1863)
• 15 oktober - Mata Hari (Margaretha Zelle), Frysk dûnseresse, stripper en spionne (* 1876)

datum ûnbekend

• Twa Moannen (Two Moons), opperhaad fan 'e Noardlike Sjajinnen (* 1847)

poëzij

• T.S. Eliot, The Love Song of J. Alfred Prufrock (oerset yn it Frysk as It Leafdesliet fan J. Alfred Prufrock)

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Commons    Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory 1917 fan Wiki Commons.