Una monarquía ye una forma de gubierno d'un estau en que o cargo supremo d'ixe estau ye vitalicio, y por un regular desinato seguntes un orden hereditario.
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Iste cargo se clama "monarca" (d'o griego "un" y "gubernant"), encara que o termin puet variar seguntes a rechión, como rei u reina, emperador u emperadriz, voivoda, khan, zar u kaiser.
O títol de monarca se transmite por herencio como cualsiquier bellatro títol nobiliario; asinas, en a nuestra cultura dica hue se transmite por vía hereditaria por primochenitura (ye decir, o fillo de mas edat ocupa un lugar anterior en a linia succesoria) y con preferencia d'o masclo sobre a fembra. Amás, en bels sistemas churidicos (como en o sistema francés) existe a dita lei salica, seguntes a que a fembra no tien dreito a la succesión). Mudernament, iste sistema que excluye a las mullers ye custionato, y en bellas monarquías d'os países nordicos se parla de modificar as leis ta fer que una muller tienga a preferencia en a linia succesoria si tien mas edat que o suyo chirmán.
Actualment, a mayor parte d'as monarquías son amás monarquías constitucionals y no pas absolutas; en as primeras bi ha una constitución que reculle os dreitos d'os ciudadans y bi ha un sistema de división de poders con un Parlamento esleito por os ciudadans, encara que en as monarquías absolutas o poder politico ye en mans d'o rei u monarca.
This article uses material from the Wikipedia Aragonés article Monarquía, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). O texto ye disponible baixo a Creative Commons Attribution/Share-Alike License; puede que sigan d'aplicación atros termins. Se veiga as Condicions d'uso ta más detalles. Wikipedia ye una marca rechistrada d'a Wiki Du học, una organización sin animo de lucro. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Aragonés (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.