Hyjnitë

Hyjnitë përshkruhen zakonisht si "perëndi apo perëndeshë (në një fe politeiste)", ose diçka që respektohet si hyjnore. C. Scott Littleton përkufizon një hyjni si "një qenie me fuqi më të madhe se ato të njerëzve të zakonshëm, por që ndërvepron me njerëzit, pozitivisht apo negativisht, në mënyra që i çojnë njerëzit në nivele të reja të vetëdijes, përtej preokupimeve të bazuara të jetës së zakonshme". Në gjuhën shqipe, në rastin e gjinisë mashkullore quhet hyjni, ndërsa në rastin e gjinisë femërore, quhet hyjneshë.

Fetë mund të kategorizohen nga sa hyjnitë ata adhurojnë. Fetë monoteiste pranojnë vetëm një hyjni (kryesisht të referuar si Perëndi), fetë politeiste pranojnë hyjnitë e shumta. Fetë henotheiste pranojnë një hyjni supreme pa u mohuar hyjnitë e tjera, duke i konsideruar ato si aspekte të të njëjtit parim hyjnor; dhe fetë jo teiste mohojnë çdo hyjni të lartë krijues të përjetshëm, por pranojnë një panteon të hyjnive që jetojnë, vdesin dhe mund të rilinden si çdo qenie tjetër.^{:35–37:357–358}

Megjithëse shumica e feve monoteiste tradicionalisht e parashikojnë Perëndinë e tyre si të gjithëfuqishëm, të gjithëpranishëm, të gjithëdijshëm, të gjithëpranishëm dhe të përjetshëm, asnjë nga këto cilësi nuk janë thelbësore për përcaktimin e "hyjnisë" politeiste dhe kulturat e ndryshme konceptuan hyjnitë e tyre ndryshe. Fetë monoteiste zakonisht i referohen Perëndisë në terma mashkullor,^:96 ndërsa fetë e tjera u referohen hyjnive të tyre në mënyra të ndryshme - mashkullore, femërore, androgjene dhe pa gjini.

Historikisht, shumë kultura të lashta - duke përfshirë mesopotamët e lashtë, egjiptianët e lashtë, grekët e lashtë, romakët, njerëzit e veriut - personifikonin fenomenet natyrore ndryshe si shkaqe apo efekte të qëllimshme. Disa hyjne Avestane dhe Vedike u konsideruan si koncepte etike. Në fetë indiane, hyjnitë u parashikuan si manifestim brenda tempullit të trupit të çdo qenieje të gjallë, si organe shqisore dhe mendje. Hyjnitë u parashikuan si një formë ekzistence (Sawsar) pas rilindjes, për qeniet njerëzore që fitojnë meritë përmes një jete etike, ku bëhen hyjnitë kujdestare dhe jetojnë me lumturi në qiell, por gjithashtu i nënshtrohen vdekjes kur meritat e tyre janë të humbura.^{:35–38:356–59}

• Mitologjia greke
• Perëndia