Anëtarësimi I Shqipërisë Në Bashkimin Evropian: Procesi i anëtarësimi të Shqipërisë në Bashkimin Evropian
Republika e Shqipërisë është një kandidat zyrtar për anëtarësim në Bashkimin Evropian që nga qershori i vitit 2014 dhe është duke negociuar hyrjen e Shqipërisë si shtet antar i Bashkimit Evropian që nga data 24 Mars 2020.
Zyrtarisht u njoh nga BE si "shtet kandidat potencial" në vitin 2000, Shqipëria filloi bisedimet me Marrëveshjen e Stabilizim dhe Asocimit (MSA) në vitin 2003. Për këtë u ra dakord me sukses dhe u nënshkrua më 12 qershor 2006, duke kompletuar kështu hapin e parë të rëndësishëm drejt anëtarësimit të plotë të Shqipërisë në BE. Shqipëria aplikoj për anëtarësim në Bashkimin Evropian më 28 prill 2009.
Duke ndjekur hapat e shteteve që u bashkuan në BE në vitin 2004, Shqipëria ka qenë e angazhuar gjerësisht me institucionet e BE-së, dhe u bashkua me NATO-n si një anëtar i plotë në vitin 2009.
Kronologjia e marrëdhënieve me Bashkimin Evropian
Në vitin 1992 u nënshkrua Marrëveshja e Tregtisë dhe Bashkëpunimit ndërmjet BE-së dhe Shqipërisë dhe Shqipëria u bë e pranueshme për financim në kuadrin e programit të BE-së Phare. Në vitin 1997, Këshilli i Ministrave i BE-së krijoi kushtëzime politike dhe ekonomike për zhvillimin e marrëdhënieve dypalëshe midis Shqipërisë dhe BE. Në vitin 1999, BE propozoi Procesin e ri të Stabilizim Asociimit (PSA) për pesë vende të Evropës Juglindore, duke përfshirë Shqipërinë. Që nga viti 1999 Shqipëria përfitoi nga Preferencat Autonome të Tregtisë me BE. Në vitin 2000, qasja pa taksa në tregun e BE ishte dhënë për produktet nga Shqipëria.
Në qershor 2000, gjatë Këshillit Evropian u shprehën se të gjitha vendet e SAP janë "kandidatë të mundshëm" për anëtarësimin në BE. Në nëntor të vitit 2000, në Samitin e Zagrebit, SAP u miratua zyrtarisht nga BE dhe vendet e Ballkanit Perëndimor (përfshirë Shqipërinë). 2001 ishte viti i parë i programit të ri CARDS i projektuar posaçërisht për vendet e SAP. Në qershor 2001, Komisioni rekomandoi ndërmarrjen e negociatave për Marrëveshjen e Stabilizim Asociimit (SAA) me Shqipërinë. Këshilli Evropian i Göteborgut (qershor 2001) ftoi Komisionin të paraqiste direktivat e negociatave për negocimin e një SAA. Në tetor 2002 u miratuan direktivat për negocimin e një SAA me Shqipërinë më 31 janar 2003. Më 31 janar, Presidenti i Komisionit Prodi zyrtarisht fillon negociatat për një SAA midis BE dhe Shqipërisë. Në Qershor 2003 në Samitin e Selanikut, PSA u konfirmua si politika e BE për Ballkanin Perëndimor dhe perspektiva e BE-së për këto vende u konfirmua (vendet pjesëmarrëse në PSA filluan të ishin të pranueshëm për pranimin në BE dhe do të bashkoheshin me BE sapo ata do të Bëhen gati). Në dhjetor 2005, Këshilli mori vendimin mbi parimet e një Partneriteti Evropian të rishikuar për Shqipërinë. Më 12 qershor 2006, MSA u nënshkrua në Këshillin e Marrëdhënieve të Përgjithshme dhe Marrëdhënieve me Jashtë në Luksemburg.
Më 9 nëntor 2006, Komisioni Evropian vendosi të fillojë negociatat për lehtësimin e vizave me Shqipërinë dhe më 13 prill 2007 u nënshkrua marrëveshja për lehtësimin e vizave në Zagreb. Komiteti i nënshkrimit të BE Franco Frattini u citua duke thënë se ky është hapi i parë drejt heqjes së plotë të kërkesave për viza dhe lëvizjes së lirë të shtetasve shqiptarë në BE. Më 1 janar 2008 hyri në fuqi marrëveshja për lehtësimin e vizave dhe më 7 mars 2008, komisioneri i BE Franco Frattini hapi në Tiranë dialogun drejt liberalizimit të regjimit të vizave midis Shqipërisë dhe BE. Më 14 janar 2009 u përfundua procesi i ratifikimit të MSA nga të gjitha shtetet anëtare dhe më 1 prill 2009 MSA hyri në fuqi.
Më 28 prill 2009, Shqipëria aplikoi zyrtarisht për anëtarësim në Bashkimin Evropian. Më 16 nëntor 2009, Këshilli i BE i kërkoi Komisionit Evropian të përgatisë një vlerësim mbi gatishmërinë e Shqipërisë për të filluar negociatat e pranimit. Komisioni parashtroi pyetësorin për përgatitjen e pranimit në qeverinë shqiptare. Më 14 prill 2010, Shqipëria paraqiti përgjigje në pyetësorin e Komisionit Evropian [5], por statusi i kandidaturës nuk u dha nga BE në dhjetor 2010 për shkak të rradhës politike afatgjatë në vend.
Më 27 maj 2010, Komisioni Evropian propozoi udhëtimin pa viza për Shqipërinë. Propozimi i miratuar do t'u mundësojë qytetarëve të Shqipërisë të udhëtojnë në vendet e Shengenit pa pasur nevojë për vizë afatshkurtër. Më 8 nëntor 2010 Këshilli i Bashkimit Evropian miratoi udhëtimin pa viza në zonën Shengen për shtetasit shqiptarë. Më 15 dhjetor 2010 hyri në fuqi hyrja pa viza në zonën Shengen dhe më 10 tetor 2012 Komisioni Evropian rekomandoi që Shqipërisë t'i jepej statusi i kandidatit të BE-së, në varësi të përfundimit të masave kyçe në fusha të caktuara.
Parlamenti në gusht të vitit 2012 hodhi poshtë një propozim për heqjen e imunitetit për anëtarët e parlamentit, ministrat dhe njerëzit në disa pozicione të tjera zyrtare. BE kërkoi që kjo të shfuqizohet së bashku me 11 çështje të tjera kryesore, kështu që statusi i kandidatit u shty më tej. Megjithatë, në shtator 2012 u miratua njëzëri një amendament kushtetues i cili kufizoi imunitetin e parlamentarëve.
Në tetor 2012, Komisioni Evropian vlerësoi përparimin e Shqipërisë për të përmbushur 12 kushtet kyçe për të arritur statusin zyrtar të kandidatit dhe për të filluar negociatat e pranimit. U gjetën katër prioritete kyçe, ndërsa dy ishin në zhvillim e sipër dhe gjashtë të tjerat ishin në një progres të moderuar. Raporti arriti në përfundimin se nëse Shqipëria arriti të mbajë një zgjedhje parlamentare të drejtë dhe demokratike në qershor 2013 dhe gjithashtu të zbatojë ndryshimet e mbetura në përputhje me tetë prioritetet kyçe që ende nuk janë plotësuar plotësisht, atëherë Këshilli i Bashkimit Europian do të rekomandoje dhënien e kandidatit zyrtar të Shqipërisë status. Më 23 qershor 2013, Shqipëria zhvilloi një zgjedhje të përgjithshme, të cilësuar përgjithësisht si të lirë dhe të drejtë. Ambasadori i BE në Shqipëri tha më 17 korrik se Shqipëria kishte takuar shumë prej tyre këto kushte, dhe mund të jetë një kandidat zyrtar deri në dhjetor 2013.
Më 16 tetor 2013, Komisioni Evropian lëshoi raportet e saj vjetore për vendet anëtare të ardhshme, të cilat përfunduan se zgjedhjet në Shqipëri u mbajtën në një mënyrë "të rregullt" dhe se ishte bërë progres në plotësimin e kushteve të tjera; Si i tillë rekomandoi dhënien e statusit të vendit kandidat në Shqipëri. Më 5 dhjetor 2013, në një takim të deputetëve u rekomandua që "... Këshilli duhet të pranojë përparimin e bërë nga Shqipëria duke i dhënë statusin e kandidatit pa vonesa të panevojshme." Megjithatë, disa shtete, duke përfshirë Danimarkën dhe Hollandën, mbetën Duke kundërshtuar dhënien e statusit të vendit kandidat në Shqipëri derisa të tregonte se përparimi i tij i fundit mund të ishte i qëndrueshëm. Si pasojë, Këshilli i Bashkimit Evropian, në mbledhjen e tij në dhjetor 2013, u pajtua që të shtyjë vendimin për statusin e kandidatit deri në qershor 2014. Më 24 qershor 2014, nën Presidencën Greke të BE-së, Këshilli i Bashkimit Europian ranë dakord të japin statusin e kandidatit të Shqipërisë, i cili u miratua disa ditë më vonë nga Këshilli Evropian. Kjo përkoi me 10 vjetorin e "Axhendës 2014", të propozuar nga qeveria greke në 2004, si pjesë e Samitit BE-Ballkani Perëndimor në Selanik, për të rritur integrimin e të gjitha shteteve të Ballkanit Perëndimor në Bashkimin Evropian.
Në mars 2015, në takimin e pestë "Takimi i Dialogut të Nivelit të Lartë" midis Shqipërisë dhe BE, Komisioneri i BE për Zgjerimin (Johannes Hahn) njoftoi Shqipërinë vendosjen e një date fillestare për negociatat e pranimit për të filluar ende të nevojshme që të plotësohen këto dy kushte:
- 1) Qeveria duhet të rihapë dialogun politik me opozitën parlamentare.
- 2) Shqipëria duhet të ofrojë reforma cilësore për të gjitha 5 fushat e identifikuara më herët, të cilat ende nuk janë plotësuar (administrata publike, sundimi i ligjit, korrupsioni, krimi i organizuar, të drejtat themelore.)
Ky qëndrim zyrtar, u mbështet plotësisht nga Parlamenti Evropian përmes miratimit të një rezolute të komentuar në prill 2015, i cili në thelb u pajtua me të gjitha konkluzionet e nxjerra nga Raporti i Progresit të fundit të Komisionit 2014 për Shqipërinë. Kryeministri shqiptar theksoi se hapi i ardhshëm i qeverisë së tij do të ishte të paraqiste një raport të hollësishëm të përparimit mbi zbatimin e 5 reformave kyçe të Komisionit në vjeshtën e vitit 2015 dhe pastaj ai priste që negociatat e pranimit të fillojnë menjëherë pas përfundimit të 2015.
Parlamenti shqiptar miratoi amendamentet kushtetuese mbi reformat e drejtësisë më 22 korrik 2016. Shqipëria shpresonte të hapte negociatat e anëtarësimit deri në dhjetor 2016. Komisioni rekomandoi fillimin e negociatave më 9 nëntor 2016.
Megjithatë, më 26 nëntor, Gjermania njoftoi se do të vërë veton ndaj bisedimeve për pranimin deri në 2018.
Në fillim të vitit 2017, Parlamenti Europian paralajmëroi krerët e qeverisë se zgjedhjet parlamentare në qershor duhet të jenë "të lira dhe të drejta" përpara se negociatat të fillojnë të pranojnë vendin në Bashkim. Deputetët gjithashtu shprehën shqetësim për drejtësinë selektive të vendit, korrupsionin, gjatësinë e përgjithshme të proceseve gjyqësore dhe ndërhyrjen politike në hetimet dhe rastet gjyqësore, por njoftimi për shtyp i BE shprehu optimizëm: Është e rëndësishme që Shqipëria të mbajë momentin e reformës së sotme dhe ne duhet të Gati për ta mbështetur atë sa më shumë që është e mundur në këtë proces.
Në samitin e 24 Marsit 2020 u morr vendimi i hapjes së negociatave me Shqipërinë dhe Maqedonin e Veriut.
Gjendja e ratifikimit të Marrëveshjes së Stabilizim Asocimit
Progresi i negociatave
| Kapitujt e Acquis | Vlerësimi fillestar i KE | Situata në 2016 | Filluar shqyrtimi | Kompletuar Shqyrtimi | Hapur kapitulli | Mbyllur kapitulli |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. Lëvizja e lirë e mallrave | Nevojiten përpjekje të konsiderueshme | Mesatarisht i përgatitur | – | – | – | – |
| 2. Liria e lëvizjes për punëtorët | Nevojiten përpjekje të mëtejshme | Në fazë fillestare | – | – | – | – |
| 3. E drejta e themelimit dhe liria për të ofruar shërbime | Nevojiten përpjekje të mëtejshme | Mesatarisht i përgatitur | – | – | – | – |
| 4. Lëvizja e lirë e kapitalit | Nevojiten përpjekje të mëtejshme | Mesatarisht i përgatitur | – | – | – | – |
| 5. Prokurimi Publik | Nevojiten përpjekje të mëtejshme | Disa nivele i përgatitur | – | – | – | – |
| 6. Ligji për kompanitë | Nevojiten përpjekje të mëtejshme | Mesatarisht i përgatitur | – | – | – | – |
| 7. Ligji i pronësisë intelektuale | Nevojiten përpjekje të konsiderueshme | Disa nivele i përgatitur | – | – | – | – |
| 8. Politika e Konkurrencës | Nevojiten përpjekje të mëtejshme | Mesatarisht i përgatitur | – | – | – | – |
| 9. Shërbimet financiare | Nevojiten përpjekje të mëtejshme | Mesatarisht i përgatitur | – | – | – | – |
| 10. Shoqëria Informative dhe Media | Nevojiten përpjekje të konsiderueshme | Mesatarisht i përgatitur | – | – | – | – |
| 11. Zhvillimi rural dhe i bujqësisë | Nevojiten përpjekje të konsiderueshme | Në fazë fillestare | – | – | – | – |
| 12. Politikat e sigurisë ushqimore, veterinare dhe fitosanitare | Nevojiten përpjekje të konsiderueshme | Disa nivele i përgatitur | – | – | – | – |
| 13. Peshkataria | Nevojiten përpjekje të konsiderueshme | Në fazë fillestare | – | – | – | – |
| 14. Politika e Transportit | Nevojiten përpjekje të konsiderueshme | Disa nivele i përgatitur | – | – | – | – |
| 15. Energjia | Nevojiten përpjekje të mëtejshme | Mesatarisht i përgatitur | – | – | – | – |
| 16. Tatimet | Nuk priten vështirësi të mëdha | Mesatarisht i përgatitur | – | – | – | – |
| 17. Politika ekonomike dhe monetare | Nevojiten përpjekje të mëtejshme | Mesatarisht i përgatitur | – | – | – | – |
| 18. Statistikat | Nevojiten përpjekje të mëtejshme | Mesatarisht i përgatitur | – | – | – | – |
| 19. Politikat Sociale dhe Punësimi | Nevojiten përpjekje të konsiderueshme | Disa nivele i përgatitur | – | – | – | – |
| 20. Politikat e Industrisë dhe Ndërmarrjeve | Nuk priten vështirësi të mëdha | Mesatarisht i përgatitur | – | – | – | – |
| 21. Rrjetet Trans-Evropiane | Nevojiten përpjekje të mëtejshme | Disa nivele i përgatitur | – | – | – | – |
| 22. Politika rajonale dhe koordinimi i instrumenteve strukturore | Nevojiten përpjekje të konsiderueshme | Mesatarisht i përgatitur | – | – | – | – |
| 23. Gjyqësori dhe të drejtat themelore | Nevojiten përpjekje të konsiderueshme | Disa nivele i përgatitur | – | – | – | – |
| 24. Drejtësi, Liri dhe Siguri | Nevojiten përpjekje të konsiderueshme | Disa nivele i përgatitur | – | – | – | – |
| 25. Shkencë dhe Hulumtim | Nuk priten vështirësi të mëdha | Në fazë fillestare | – | – | – | – |
| 26. Arsim dhe Kulturë | Nuk priten vështirësi të mëdha | Mesatarisht i përgatitur | – | – | – | – |
| 27. Mjedisi dhe Ndryshimet Klimatike | Totalisht jashtë standardit të BE | Disa nivele i përgatitur | - | – | – | – |
| 28. Konsumatori dhe mbrojtja e shëndetit | Nevojiten përpjekje të mëtejshme | Në fazë fillestare | – | – | – | – |
| 29. Bashkimi doganor | Nuk priten vështirësi të mëdha | Mesatarisht i përgatitur | – | – | – | – |
| 30. Marrëdhëniet e jashtme | Nuk priten vështirësi të mëdha | Mesatarisht i përgatitur | – | – | – | – |
| 31. Politikat e Jashtme, Sigurisë dhe Mbrojtjes | Nuk priten vështirësi të mëdha | Nivel i mirë i përgatitur | – | – | – | – |
| 32. Kontrolli financiar | Nevojiten përpjekje të konsiderueshme | Mesatarisht i përgatitur | – | – | – | – |
| 33. Provizionet financiare dhe buxhetore | Nuk priten vështirësi të mëdha | Disa nivele i përgatitur | – | – | – | – |
| 34. Institucionet | Asgjë për të adoptuar | Asgjë për të adoptuar | – | – | – | – |
| 35. Çështje të tjera | Asgjë për të adoptuar | Asgjë për të adoptuar | – | – | – | – |
| Progresi | 0 nga 33 | 0 nga 33 | 0 nga 35 | 0 nga 35 |
Shih edhe
Referime
Lidhje të jashtme
- Ministria e Integrimit Evropian e Republikës së Shqipërisë
- Procesi i integrimit të Shqipërisë në Bashkimin Europian - Parlamenti i Shqipërisë
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Anëtarësimi i Shqipërisë në Bashkimin Evropian, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.