उद्योग मन्त्रालय नेपालमा औद्योगिक प्रवर्दन,निकासी प्रवर्द्धन, वैदेशिक लगानीको व्यवस्थापन र नियमन, बहुपक्षीय, क्षेत्रीय तथाद्विपक्षीय व्यापारको सुदृढीकरण, औद्योगिक वातावरण संरक्षण, सरकारी उद्योगहरूको व्यवस्थापन,खनिजजन्य वस्तुहरूको उत्खनन्, कम्पनी प्रशासन सञ्चालन र उपभोग्य वस्तुहरूको आपूर्ति व्यवस्थापन, गुणस्तर परीक्षण एवम् बजार अनुगमन लगायतका कार्यहरू गर्दछ। मुलुकको र्सवाङ्गीण विकासका लागि उद्योग,वाणिज्य तथा आपूर्ति क्षेत्रको महत्त्वपूर्ण भूमिका रहेको छ। राष्ट्रिय अर्थतन्त्रको बलियो आधार स्तम्भको रूपमा रहेको उद्योग वाणिज्य क्षेत्रकोविकास र प्रबर्द्धन एवं उपभोग्य वस्तहु रूको आपूर्ति व्यवस्थापन गनर्ने गहन जिम्मवारी उद्यागे ,वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयले लिएको छ। विगतमा ३ वटा क्षत्रेलाई समेट्ने गरी छुट्टाछुट्टै मन्त्रालयहरू उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति अलग अलग मन्त्रालय भए पनि २०५७ वैशाख देखि एउटा मन्त्रालयको रूपमा आवद्ध भएको हो।
उद्योग मन्त्रालय नेपालमा औद्योगिक प्रवर्दन,निकासी प्रवर्द्धन, वैदेशिक लगानीको व्यवस्थापन र नियमन, बहुपक्षीय, क्षेत्रीय तथाद्विपक्षीय व्यापारको सुदृढीकरण, औद्योगिक वातावरण संरक्षण, सरकारी उद्योगहरूको व्यवस्थापन,खनिजजन्य वस्तुहरूको उत्खनन्, कम्पनी प्रशासन सञ्चालन र उपभोग्य वस्तुहरूको आपूर्ति व्यवस्थापन, गुणस्तर परीक्षण एवम् बजार अनुगमन लगायतका कार्यहरू गर्दछ। मुलुकको र्सवाङ्गीण विकासका लागि उद्योग,वाणिज्य तथा आपूर्ति क्षेत्रको महत्त्वपूर्ण भूमिका रहेको छ। राष्ट्रिय अर्थतन्त्रको बलियो आधार स्तम्भको रूपमा रहेको उद्योग वाणिज्य क्षेत्रकोविकास र प्रबर्द्धन एवं उपभोग्य वस्तहु रूको आपूर्ति व्यवस्थापन गनर्ने गहन जिम्मवारी उद्यागे ,वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयले लिएको छ। विगतमा ३ वटा क्षत्रेलाई समेट्ने गरी छुट्टाछुट्टै मन्त्रालयहरू उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति अलग अलग मन्त्रालय भए पनि २०५७ वैशाख देखि एउटा मन्त्रालयको रूपमा आवद्ध भएको हो।
उद्योग मन्त्रालय उद्योग र वाणिज्य क्षेत्रको विकास र प्रवर्द्धनका लागि मुलुकले उदार र प्रतिस्पर्धात्मकबजारमुखी अर्थतन्त्रको संरचना भित्र निजी क्षेत्रको क्रियाशील सहभागितामा अघि बढ्ने प्रयत्न गरिरहेको छ। प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी भित्र्याई निर्यात व्यापारमा वृद्धि ल्याउनका लागि अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारलाई Rule Based Globalization Processमा आवद्ध गरी व्यापार विविधिकरण रप्रतिस्पर्धात्मक क्षमता वृद्धिकासाथ उपलव्धी हासिल गर्ने नीति अवलम्वन गरिएको छ। मन्त्रालयलेयस नीतिलाई कार्यरूप दिँदै मन्त्रालयसँग सम्वद्ध कार्यहरूको प्रभावकारी कार्यान्वयन गर्नेजिम्मेवारीलाई उच्च प्राथमिकताकासाथ बहन गर्दै गरिवी निवारणमा यस क्षेत्रको अर्थपूर्णयोगदान सुनिश्चित गर्न क्रियाशील रहेको छ।
दिगो औद्योगिक आधारशीला तयार गरी निर्यात व्यापार वृद्धिको माध्यमबाट देशको आर्थिकवृद्धिमा यस क्षेत्रको योगदान बढाउने र गुणस्तरयुक्त उपभोग्य वस्तुहरूको आपूर्तिलाई सरल, सहज र विश्वसनीय बनाउने उद्देश्यका साथ अघि बढी रहेको उद्योग,वाणिज्य तथा आपूर्तिमन्त्रालयको कार्य क्षेत्र पनि व्यापक रहेको छ।
विश्व व्यापार सङ्गठन (WTO)मा नेपालको सदस्यता, दक्षिण एसियाली स्वतन्त्र व्यापारक्षेत्र (SAFTA)मा प्रवेश र BIMSTEC स्वतन्त्र व्यापार प्रणालीमा आबद्ध भएपछि नेपालको बहुपक्षीय तथा क्षेत्रीय व्यापार प्रणालीबाट राष्ट्रिय हीत अनुकूल कसरी लाभ लिने, सेवा रवस्तुहरूको अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार र वैदेशिक लगानीका क्षेत्रमा देखिएको तीव्र प्रतिस्पर्धाको सामना गर्न आफ्नो प्रतिस्पर्धात्मक क्षमता कसरी बढाउने, प्रत्यक्ष विदेशी लगानी कसरी भित्र्याउने रसेवा वा वस्तुको अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा रहेका अवसरहरू कसरी उपयोग गर्ने भन्ने कार्यहरू चुनौतीपूर्ण देखिएका छन्।
उपयर्त्तु पृष्ठ ठभूमिमा अगाडिका चुनौतीहरूको सामना गदर्दै अवसरहरूको अधिकतम उपयाग गर्न तुलनात्मक लाभका क्षेत्रहरूलाई प्रतिस्पर्धात्मक बनाई सरकारी तथा निजी क्षेत्रको प्रयासमा वातावरणीय क्षत्रेमा पर्ने प्रितकलू पभ्रावलाई न्यूनीकरण गर्दै घरेलु तथा साना उद्योगको प्रवर्द्धन रविकासको माध्यमबाट राष्ट्रिय अर्थतन्त्रलाई टेवा पुर्याउने, अर्थतन्त्रको आधारस्तम्भको रूपमारहेको वैदेशिक व्यापारलाई लाभदायी हुने गरी दिगो औद्योगिक विकास हासिल गर्ने र व्यापार क्षेत्रलाई विश्वव्यापीकरण प्रक्रियामा आवद्ध र एकीकृत गरी प्रतिस्पर्धात्मक र बजारमुखी बनाउनेमूल उद्देश्यकासाथ उद्योग,वाणिज्य तथा आपर्ूर्ति मन्त्रालय अघि बढी रहेको छ।
उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति क्षेत्रका लागि निर्धारित उद्देश्यहरू निम्नानुसार छन्
नेपाल सरकार (कार्य-विभाजन) नियमावली, २०६४ अनुसार उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयले गर्नुपर्ने मुख्य कामहरू निम्नानुसार छन:
उद्योग मन्त्रालय नेपालमा औद्योगिक प्रवर्दन,निकासी प्रवर्द्धन, वैदेशिक लगानीको व्यवस्थापन र नियमन, बहुपक्षीय, क्षेत्रीय तथाद्विपक्षीय व्यापारको सुदृढीकरण, औद्योगिक वातावरण संरक्षण, सरकारी उद्योगहरूको व्यवस्थापन,खनिजजन्य वस्तुहरूको उत्खनन्, कम्पनी प्रशासन सञ्चालन र उपभोग्य वस्तुहरूको आपूर्ति व्यवस्थापन, गुणस्तर परीक्षण एवम् बजार अनुगमन लगायतका कार्यहरू गर्दछ। मुलुकको र्सवाङ्गीण विकासका लागि उद्योग,वाणिज्य तथा आपूर्ति क्षेत्रको महत्त्वपूर्ण भूमिका रहेको छ। राष्ट्रिय अर्थतन्त्रको बलियो आधार स्तम्भको रूपमा रहेको उद्योग वाणिज्य क्षेत्रकोविकास र प्रबर्द्धन एवं उपभोग्य वस्तहु रूको आपूर्ति व्यवस्थापन गनर्ने गहन जिम्मवारी उद्यागे ,वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयले लिएको छ। विगतमा ३ वटा क्षत्रेलाई समेट्ने गरी छुट्टाछुट्टै मन्त्रालयहरू उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति अलग अलग मन्त्रालय भए पनि २०५७ वैशाख देखि एउटा मन्त्रालयको रूपमा आवद्ध भएको हो।
This article uses material from the Wikipedia नेपाली article उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालय (नेपाल), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). सामाग्री CC BY-SA 4.0 अनुसार उपलब्ध छ, खुलाइएको अवस्था बाहेकको हकमा। Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki नेपाली (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.