वैदिक संस्कृत

वैदिक संस्कृत
प्लुटा सहितको ૐ (ओ३म्) अक्षर
मूलभाषी	भारत, अफगानिस्तान, नेपाल र पाकिस्तान
क्षेत्र	उत्तरपश्चिमी भारतीय उपमहाद्वीप
मातृभाषी वक्ता	–
भाषा परिवार	भारोपेली हिन्द-इरानी हिन्द-आर्य वैदिक संस्कृत
भाषा सङ्केतहरू
आइएसओ ६३९-३	–
भाषाविद् सूची	vsn
	qnk Rigvedic
आइइटिएफ चिनो	sa-vaidika
यो लेखमा आइपिए ध्वन्यात्मक चिह्नहरूको प्रयोग गरिएको छ। सही आइपिए सक्षम नभएमा तपाईँले युनिकोड अक्षरहरू प्रश्न चिह्न, कोठा अथवा अन्य कुनै चिह्न जस्तो देखिनेछ।

प्रारम्भिक वैदिक संस्कृत भाषा पाणिनि, अर्थात्, क्लासिक संस्कृत द्वारा परिभाषित भाषाको तुलनामा धेरै कम समानतापूर्ण थियो। हिन्दु धर्मको प्रारम्भिक उपनिषद र अन्तिम वैदिक साहित्यको भाषा शास्त्रीय संस्कृतमा पुग्छ।

प्रोटो-हिन्द-इरानी भाषाको प्रोटो-इरानी र प्रोटो-हिन्द-आर्य भाषामा विभाजन अनुमान गरिएको छ, भाषिक आधारमा, १८०० ईसा पूर्व वा त्यसभन्दा अघि भएको थियो। ऋग्वेदको सबैभन्दा पुरानो भजनको रचनाको मिति अस्पष्ट छ, सामान्यतया लगभग १५०० ईसापूर्व अनुमान गरिएको छ। ठूलो हिन्द-आर्य समूह भित्र वैदिक संस्कृत दर्दी भाषाहरूको प्रत्यक्ष पूर्वज हो।

प्रारम्भिक वैदिक संस्कृत भाषा पाणिनी, अर्थात्, क्लासिक संस्कृत द्वारा परिभाषित भाषाको तुलनामा धेरै कम समानतापूर्ण थियो। हिन्दु धर्मको प्रारम्भिक उपनिषद र अन्तिम वैदिक साहित्यको भाषा शास्त्रीय संस्कृतमा पुग्छ। वैदिक संस्कृत भाषाको अन्तिम रूपलाई शास्त्रीय संस्कृत रूपमा रूपान्तरण गर्ने श्रेय पाणिनीको अष्टाध्यायीलाई दिइन्छ, साथै पतञ्जलिको महाभाष्य र कात्यायनको टिप्पणीलाई श्रेय दिइएको छ।

पहिलो तीनलाई सामान्यतया सँगै समूहबद्ध गरिएको छ, जसमा चार वेदहरू समावेश भएका संहिताहरू: ऋग्वेद, अथर्ववेद, यजुर्वेद, सामवेद, जसले संस्कृतमा सबैभन्दा पुरानो ग्रन्थहरू र वैदिक धर्म दुवैको प्रामाणिक आधार, र पछिको धर्मलाई हिन्दू धर्म भनिन्छ। वैदिक भाषा भित्र पाँच कालानुक्रमिक रूपमा फरक स्तर पहिचान गर्न सकिन्छ:

1. ऋग्वेदिक काल
2. मन्त्र काल
3. संहिता काल
4. ब्राह्मणम् काल
5. सूत्र काल

• संस्कृत साहित्य