လသိုန်ဗတာင်
လသိုန်ဗတာင် (အၚ်္ဂလိက်: Garlic) ဂှ် ဒှ်ဂကူလသိုန်မွဲဂကူ မလုပ်လၟိဟ်ဗဳဇ နကဵုယၟုသိပ္ပံ Allium ရ၊၊
| လသိုန်ဗတာင် | |
|---|---|
 | |
| Allium sativum, known as garlic, from William Woodville, Medical Botany, 1793. | |
| မပါ်ဂကူ အတိုင်နဲသိပ္ပံ | |
| လောက: | Plantae |
| (unranked): | Angiosperms |
| (unranked): | Monocots |
| လၟေင်ဂကူ: | Asparagales |
| ဇာတ်ဂကူ: | Amaryllidaceae |
| ဗဳဇဂကူ: | Allium |
| လစှ်ေဂကူ: | A. sativum |
| ယၟုတၞဟ် | |
| |
တမ်မူလ လသိုန်ဗတာင်ဂှ် ကၠုင်နူ အာရှလဒေါဝ် ကေုာံ ဒေသအဳရာန် လပါ်ဨသာန်တုဲ နူကဵု ပြးဇးအာ အလုံလိုက်မွဲ နူကဵုအခိင်ဗွဲမလအ်ရ၊၊ အတိုင်ဝင်မ္ဂး ကောန်မၞိဟ်တအ် စရပ်ကၠုင် လသိုန်ဗတာင် သၞာံမဂၠိုင်ကဵုလ္ၚီရ၊၊ မဂွံတီကေတ် နူကဵုဝင်အဳဂျေပ် ဒဒှ်ရ လသိုန်ဗတာင်ဂှ် မၞိဟ်တအ် စကာကၠုင်လဝ် နဒဒှ် စၞစကီု သီုကဵု နဒဒှ်ဂဥုဲ၊၊ ပ္ဍဲကဵုခေတ်ရဝ်မတမၠာလေဝ် ဂွံဆဵုကေတ် ကောန်ညးဒိုက်ဂတ်တအ် မစကာ နဒဒှ်စၞစကီုရ၊၊လသိုန်ဗတာင် မပတိတ်ဒၟံင် ပ္ဍဲဂၠးတိသီုဖအိုတ် ၈၀﹪ ဂှ် တိတ်နူ ဍုင်ကြုက်၊၊
ဗမံက်ထ္ၜး
လသိုန်ဗတာင်ဂှ် ဂကူတၞံခၟာဲမွဲဂကူ၊ သၠုင်တိုန် စဵုကဵု ၁ မဳတာ၊၊ ဒၞာဲ ဍေဟ်မတိုန်မာန်ဂှ် ဒှ်ပ္ဍဲကဵုဒေသဂမ္တဴ ဇြောမ် ၈ (USDA Zone 8)၊၊ ဍေဟ်နွံကဵု ကဴတုဲ ကဴဍေဟ်ဂှ် သြာဲ၊ ယျောက်ယျာ ကေုာံ စၟတၞဟ်တအ် ဒးဂၞပ်စိုတ်ရ၊၊
မတဵုလွဳ
လသိုန်ဗတာင်ဂှ် တဵုလောဲဒၟံင်ရ၊၊ ပ္ဍဲဒေသမဂီုတအ် (mild climate)တအ်ဂှ် တဵုကၠိုဟ်သၞာံဂွံရ၊၊ လသိုန်ဗတာင်ဂှ် နွံကဵု ပရေင်ဆက်မ ၝောအ်ကၟက်တုဲ ပရေင်ဆက်မဂှ် ကတဵုဒှ် ပ္ဍဲကဵုတိ နကဵုအကြာရိုဟ်ဍေဟ်တအ်ရ၊၊ ပ္ဍဲဒေသဂံက်မ္ဂး ကေတ်နှေဝ်လသိုင်ဗတာင်တုဲ တိုပ်တဵု ပ္ဍဲအခိင်ကၞောတ်သၞာံ ကၠာတိဟွံဂံက်ကလောအ်ဏီ တြဴသတ္တဟတုဲ ပိုတ်စ ပ္ဍဲအခိင်တမ်သၞာံလပါ်အိုတ် ဟွံသေင်မ္ဂး စကညင်ရ၊၊ နှေဝ်လသိုန်ဗတာင်ဂှ် ဒးတိုပ် ဇြိုဟ်ဟ် ရီုဂပ်ရောင် ကာလဟေင် ဍေဟ်ဂွံစဵုဒၞာ ဓါတ်ဂံက်ကလောအ်မာန် ဟွံသေင်မ္ဂး ဍေဟ်သရိုဟ်လီုအာမာန်ရ၊၊တၞံလသိုန်ဗတာင်တအ်ဂှ် တဵုကြပ်ပ် ခြာၜိုတ် ဇၞော်က္ဍိုပ် လသိုန်ဗတာင်မွဲမ္ဂး ရုမ်ဂပ်ရ၊၊
Production
| Country | Production (millions of tonnes) |
|---|---|
| ကြုက် | 21.2 |
| အိန္ဒိယ | 1.4 |
| ဗင်္ဂလာဒေသ် | 0.38 |
| ကၟိန်ဍုင်ယူရောပ် | 0.3 |
| အဳဂျေပ် | 0.28 |
| ကဝ်ရိယျာသၠုင်ကျာ} | 0.28 |
| ရုရှာ | 0.26 |
| ဂၠးကဝ် | 26.6 |
| May include official, semi-official or estimated data Source: UN Food and Agriculture Organization | |
ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၆ အလုံမွဲလိုက် တဵုပ္တိတ် လသိုန်ဗတာင် 26.6 မဳလဳယာန် တာန်၊ ပၞောဝ်တအ်ဂှ် တိတ်နူဍုင်ကြုက် ၈၀%၊၊ ဍုင်အိန္ဒိယဂှ် ဒှ်ဍုင်မပ္တိတ်ဂၠိုင်အိုတ်ဒုတိယ ၅ ﹪ရ၊၊
ကၟိန်ဍုင်အမေရိကာန်ဂှ် ပတိတ်ဂၠိုင်အိုတ် မရနုက်ကဵု ၁၀ ၊ ဗွဲမဂၠိုင် တဵုပ္ဍဲ Gilroy, California ရ၊၊
အဟာရ
လသိုန်ဗတာင်ဂှ် စကာဒၟံင် ပ္ဍဲအကြာစၞစကီု သီုကဵု ပ္ဍဲကဵုဂဥုဲရ၊၊ ပ္ဍဲလသိုန်ဗတာင် ဇမၞော်ဓမ္မတာ ၁-၃ နှေဝ် (၃-၉ ဂရာမ်)ဂှ် အဟာရအရာမၞုံပၟိက် ပွိုင်မွဲတ္ၚဲ (Daily Value-DV) နွံဍိုက်ပေင် ၁၀﹪၊၊လသိုန်ဗတာင် မထၞက်လဝ်တုဲ ၁၀၀ ဂရာမ်ဂှ် နွံကဵု အဟာရဗွဲမဂၠိုင်တုဲ ပၞောဝ်အဟာရတအ်ဂှ် ဗဳတမေန် B6 ကဵု ဗဳတမေန် C ကေုာံ ဓါတ်မင်ဂနေသေ (ဓါတ်ပသဲ) (dietary minerals manganese) ကေုာံ ဖေါသပေါရုသ် (phosphorus)တအ် ပါလုပ်ဒၟံင်ရ၊၊
ပ္ဍဲလသိုန်ဗတာင် ထနေက်ဂှ် နွံကဵု ဍာ် ၅၉ ﹪၊ ၃၃﹪ ကာဗောဟာ်ဒရိက် (carbohydrates)၊ ၆﹪ ပရဝ်တေန်၊ ၂﹪ ဓါတ်ဖဳပါ (dietary fiber) ကေုာံ ကၠေင် အောန်နူ ၁ ﹪ ရ၊၊
နိသံသ လသိုန်ဗတာင်
ဓါတ်အလ်လဳစိန် (Allicin) ဂှ် ပကဵုပိုယ် ညံင်စၞဂွံလာဲ
နိဿဲ
This article uses material from the Wikipedia မန် article လသိုန်ဗတာင်, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ပရောပရာတၚ်လညာတ်တၞဟ်ယဝ်ရဟွံမွဲတှ်ေပ္ဍဲ CC BY-SA 4.0 မဒုၚ်ကေတ်မာန်ရ။ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki မန် (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.