Боливи
64°39′58″W / 16.712°S 64.666°W / -16.712; -64.666 Боливи (исп.
Хойд болон зүүн талаараа Бразил, өмнө талаараа Парагвай, Аргентин, баруун талаараа Чили, Перутай хиллэнэ.
Боливийн Олон Үндэстний Улс Estado Plurinacional de Bolivia (Испани) Бусад албан ёсны нэрс
| |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Төрийн далбаа  Сүлд | |||||||
| Төрийн дуулал: Himno Nacional de Bolivia (Испани) "Боливийн төрийн дуулал" | |||||||
Хоёрдогч далбаа: Випала  | |||||||
 Боливи улсын байршил (хар ногоон) Өмнөд Америк (саарал) | |||||||
| Нийслэл | Сукре | ||||||
| Засаг захиргааны төв | Ла Пас | ||||||
| Томоохон хот | Санта-Крус 17°48′S 63°10′W / 17.800°S 63.167°W | ||||||
| Албан ёсны хэл |
| ||||||
| Угсаатны бүлгүүд (2009) |
| ||||||
| Шашин (2018) |
| ||||||
| Ард түмний нэршил | Боливичууд | ||||||
| Төр засаг | Нэгдмэл ерөнхийлөгчийн бүгд найрамдах улс | ||||||
• Ерөнхийлөгч | Луис Арсе | ||||||
• Дэд Ерөнхийлөгч | Давид Чокеуанка | ||||||
• Сенатын ерөнхийлөгч | Андронико Родригес | ||||||
• Төлөөлөгчдийн танхимын дарга | Хергес Меркадо Суарес | ||||||
| Хууль тогтоох байгууллага | Олон Үндэстний Хууль Тогтоох Ассамблей | ||||||
• Дээд танхим | Сенаторуудын танхим | ||||||
• Доод танхим | Төлөөлөгчдийн танхим | ||||||
| Тусгаар тогтнол (Испаниас) | |||||||
• Тунхагласан | 8 сарын 6, 1825 | ||||||
• Хүлээн зөвшөөрөгдсөн | 7 сарын 21, 1847 | ||||||
• Одоогийн үндсэн хууль | 2 сарын 7, 2009 | ||||||
| Газар нутаг | |||||||
• Нийт | 1,098,581 км2 (27) | ||||||
• Усны эзлэх талбай (%) | 1.29 | ||||||
| Хүн ам | |||||||
• 2023 тооцоо | 12,186,079 (79) | ||||||
• Нягтаршил | 10.4/км2 (224) | ||||||
| ДНБ (ХАЧТ) | 2022 тооцоо | ||||||
• Нийт | ▲ $118.8 тэрбум (94) | ||||||
• Нэг хүнд ноогдох | ▲ $9,933 (120) | ||||||
| ДНБ (нэрлэсэн) | 2022 тооцоо | ||||||
• Нийт | ▲ $43.4 тэрбум (96) | ||||||
• Нэг хүнд ноогдох | ▲ $3,631 (126) | ||||||
| ОТББИ (2019) | 41.6 дундаж | ||||||
| ХХИ (2021) | ▼ 0.692 дундаж · 118 | ||||||
| Мөнгөний нэгж | Боливиано (BOB) | ||||||
| Цагийн бүс | UTC−4 (BOT) | ||||||
| Огнооны формат | өө/сс/жжжж | ||||||
| Жолооны тал | баруун | ||||||
| Утасны томьёо | +591 | ||||||
| Домэйн нэр | .bo | ||||||
Европын колоничлолоос өмнө Боливийн Андын бүс нутаг нь Колумбаас өмнөх Америкийн хамгийн том улс болох Инкийн эзэнт улсын бүрэлдэхүүнд багтаж байв. 16-р зуунд Испанийн эзэнт улс тус нутгийг эзэлжээ. Испанийн колоничлолын ихэнх үед энэхүү нутаг дэвсгэрийг Дээд Перу буюу Чаркас гэж нэрлэн, Испанийн Өмнөд Америк дахь колониудын ихэнхийг багтаасан Перугийн дэд вант улсаас захирдаг байв. 1809 онд тусгаар тогтнолоо зарлан, 16 жилийн иргэний дайны эцэст 1825 оны 8 сарын 6-нд Симон Боливарын нэрээр нэрлэсэн бүгд найрамдах улсаа төвхнүүлж чаджээ. Боливи улс нь байгуулагдсан цагаасаа хойш улс төрийн тогтворгүй байдал, дарангуйлал, эдийн засгийн хүнд хэцүү байдал дунд байсаар ирсэн.
Өдгөө Боливи улс нь 8 департмент буюу мужаас тогтох ардчилсан улс болно. Баруун хэсгээр нь Андын нурууны өндөр сүрлэг уулс дүнхийж, зүүн хэсгээр нь Амазон мөрний ай савд багтах нам дор газартай. Хөгжиж буй тус орон хүний хөгжлийн индексийн зэрэглэлээр дундаж түвшинд багтах бөгөөд ядуурал 60% орчим хувьтай. Эдийн засгийн гол салбарууд нь хөдөө аж ахуй, ой, загасны аж ахуй, уул уурхай, мөн сүлжмэл, оёмол эдлэл, металлург, газрын тосны үйлдвэрлэл болно. Боливи улс нь байгалийн баялаг ихтэй, ялангуяа цагаан тугалга элбэг байдаг.
Боливи улсын 10 сая орчим хүн ам нь Америндиан, Местицо, Европ, Ази, Африк гээд олон янзын угсаа гаралтай үндэстнүүдийн холимог болно. Голчлон испани хэлээр хэлэлцэх тус ард түмний дунд испани, аймара, кечуа гэсэн үндсэн 3 хэлнээс гадна уугуул иргэдийн 34 хэлийг албан ёсны хэл гэж үздэг. Ийнхүү олон хэл соёлын өлгий болсон Боливи улсын хоол хүнс, урлаг, утга зохиол, дуу хөгжим нь асар баялаг билээ.
Тэмдэглэл
Эшлэл
This article uses material from the Wikipedia Монгол article Боливи, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Тусгай тайлбар байхгүй бол энэ агуулгыг CC BY-SA 4.0 лицензийн дагуу хэрэглэх боломжтой. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Монгол (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.