Парламентарна Република

Парламентарна република — вид република која се управува под парламентарен систем, каде извршната власт (владата) е подредена и отчетна на законодавната (парламентот).

Постојат повеќе видови парламентарни републики. Кај највеќето вакви републики постои јасна поделба на надлежностите помеѓу шефот на владата и шефот на државата, при што шефот на владата ја има вистинската власт, како кај уставните монархии. Кај некои, улогите на шеф на владата и шеф државата се споени во едно (како во претседателскиот систем), но сепак функционерот е зависен од парламентот.

Парламентарна Република
Карта на разни државни уредувања
  Уставни монархии каде власта ја има парламентот.
  Парламентарни републики каде парламетот е над шефот на државата.
  Парламентарни републики со извршен претседател избран од парламентот и отчетен пред него.

Во ваквите држави, шефот на државата најчесто се нарекува „претседател“, а шефот на владата е „премиер“ или „канцелар“. Шефот на владата мора да ја има довербата на парламентот, а неговиот мандат може да подлежи на измени. Шефот на државата не подлежи на вакви ограничувања, но затоа има значајно помала извршна моќ.

Овластувања

За разлика од републиките со претседателски или полупретседателски систем, шефот на државата (претседателот) нема голема извршна надлежност, туку тие му припаѓаат на шефот на владата (премиер и сл.).

Во земјите кајшто шефот на државата го бираат членовите на парламентот, истиот ја има и функцијата на шеф на владата (како во Боцвана, Маршалските Острови, Науру, ЈАР и Суринам) и е водач на најголемата владејачка партија.

Во извесни случаи, претседателот може да има теоретски овластувања во секојдневното управување со земјата (на пр. во Финска), но според воспоставената практика не ги користи, или пак со нив го спроведува она што е одлучено во парламентот. Ова би можело да се нарече полупретседателски систем на основа на парламентарен.

Список на денешни парламентарни републики

Име на државата Претходно уредување Станала парл. република Шефот на државата го бира Коморност
Парламентарна Република  Австрија еднопартиска држава (како дел од Третиот Рајх, погл. аншлус) 1945 непосредно, во втор круг дводомен
Парламентарна Република  Албанија еднопартиска држава 1991 парламентот, со мнозинство еднодомен
Парламентарна Република  Бангладеш претседателска република 1991 парламентот еднодомен
Парламентарна Република  Босна и Херцеговина еднопартиска држава (дел од СФРЈ) 1991 непосредно, во втор круг дводомен
Парламентарна Република  Боцвана британски протекторат (Бечуаналенд) 1966 парламентот, со мнозинство еднодомен
Парламентарна Република  Бугарија еднопартиска држава 1989 непосредно, во втор круг еднодомен
Парламентарна Република  Вануату британско-француски кондоминиум (Нови Хебриди) 1980 парламентот и претседателите на регионалните совети, со мнозинство еднодомен
Парламентарна Република  Гвајана уставна монархија (крунска земја) 1970 парламентот, со мнозинство еднодомен
Парламентарна Република  Германија еднопартиска држава 1949 сојузното собрание (парламентот и покраинските пратеници), со апсолутно мнозинство дводомен
Парламентарна Република  Грција воена хунта; уставна монархија 1975 парламентот, со мнозинство еднодомен
Парламентарна Република  Доминика здружена земја на Обединетото Кралство 1978 парламентот, со мнозинство еднодомен
Парламентарна Република  Естонија еднопартиска држава (дел од СССР) 1991 парламентот, со двотретинско мнозинство еднодомен
Парламентарна Република  Етиопија еднопартиска држава 1991 парламентот, со двотретинско мнозинство дводомен
Парламентарна Република  Израел протекторат (дел од Британскиот мандат во Палестина) 1948 парламентот, со мнозинство еднодомен
Парламентарна Република  Индија уставна монархија (британско владение) 1950 парламентот и пратениците од собранијата на сојузните држави, со единечен пренослив глас дводомен
Парламентарна Република  Ирак еднопартиска држава 2005 парламентот, со двотретинско мнозинство еднодомен (официјално дводомен)
Парламентарна Република  Ирска уставна монархија (британско владение) 1949 непосредно, со единечен пренослив глас дводомен
Парламентарна Република  Исланд дотогаш во состав на Данска; уставна монархија 1944 непосредно, со мнозинство еднодомен
Парламентарна Република  Италија уставна монархија 1946 парламентот, со двотретинско мнозинство дводомен
Парламентарна Република  ЈАР уставна монархија (крунска земја) 1961 парламентот, со мнозинство дводомен
Парламентарна Република  Киргистан претседателска република 2010 непосредно, во втор круг еднодомен
Парламентарна Република  Кирибати протекторат 1979 парламентот, со мнозинство еднодомен
Парламентарна Република  Латвија еднопартиска држава (дел од СССР) 1991 парламентот еднодомен
Парламентарна Република  Либан протекторат (Француски мандат во Либан) 1941 парламентот еднодомен
Парламентарна Република  Либија народна република т.е. џемахирија (пред 2011 г.) 2012 парламентот еднодомен
Парламентарна Република  Маврициус уставна монархија (крунска земја) 1992 парламентот, со мнозинство еднодомен
Парламентарна Република  Македонија еднопартиска држава (дел од СФРЈ) 1991 непосредно, во втор круг, по прогласената независност со референдум еднодомен
Парламентарна Република  Малта уставна монархија (крунска земја) 1974 парламентот, со мнозинство еднодомен
Парламентарна Република  Маршалски Острови старателско подрачје на ООН (дел од Старателското подрачје на Тихоокеанските Острови) 1979 парламентот дводомен
Парламентарна Република  Микронезија старателско подрачје на ООН (дел од Старателското подрачје на Тихоокеанските Острови) 1986 парламентот, со мнозинство еднодомен
Парламентарна Република  Молдавија еднопартиска држава (дел од СССР до 1990 г.)
преодна парламентарна република (1991-1994)
1994 парламентот, со мнозинство еднодомен
Парламентарна Република  Монголија еднопартиска држава 1949 непосредно еднодомен
Парламентарна Република  Науру старателско подрачје на Австралија 1968 парламентот еднодомен
Парламентарна Република  Непал уставна монархија 2008 парламентот еднодомен
Парламентарна Република  Пакистан претседателски и полупретседателски систем 2010 парламентот и пратениците од собранијата на сојузните држави, со единечен пренослив глас дводомен
Парламентарна Република  Полска еднопартиска држава 1990 непосредно, во втор круг дводомен
Парламентарна Република  Самоа уставна монархија 2007 парламентот еднодомен
Парламентарна Република  Сан Марино Римско Царство 301 парламентот еднодомен
Парламентарна Република  Сингапур уставна монархија (дел од Малезија) 1965 непосредно еднодомен
Парламентарна Република  Словачка еднопартиска држава (дел од Чехословачка) 1993 парламентот (пред 1999 г.)
непосредно, во втор круг (од 1999 г.)
еднодомен
Парламентарна Република  Словенија еднопартиска држава (дел од СФРЈ) 1991 непосредно, во втор круг дводомен
Парламентарна Република  Сомалија преодна влада (по 1991 г.)
еднопартиска држава (пред 1991 г.)
2012 парламентот дводомен
Парламентарна Република  Србија еднопартиска држава (дел од СФРЈ) 1991 непосредно, во втор круг еднодомен
Парламентарна Република  Суринам воена диктатура 1987 парламентот, со мнозинство еднодомен
Парламентарна Република  Тринидад и Тобаго уставна монархија (крунска земја) 1976 парламентот дводомен
Парламентарна Република  Тунис полупретседателски систем (1956-2011)
преодна влада (2011-2014)
2014 парламентот, со мнозинство еднодомен
Парламентарна Република  Турција еднопартиска држава 1946 непосредно (од 2007 г., претходно од парламентот) еднодомен
Парламентарна Република  Унгарија еднопартиска држава 1990 парламентот, со апсолутно мнозинство еднодомен
Парламентарна Република  Финска полупретседателска република 2000 непосредно, во втор круг еднодомен
Парламентарна Република  Фиџи воена хунта 2014 парламентот, со мнозинство еднодомен
Парламентарна Република  Хрватска полупретседателска република 1990 - 2000

порано: еднопартиска држава (дел од СФРЈ)

2000 непосредно, во втор круг еднодомен
Парламентарна Република  Црна Гора еднопартиска држава (дел од СФРЈ) 1992 непосредно, во втор круг еднодомен
Парламентарна Република  Чешка еднопартиска држава (дел од Чехословачка) 1993 непосредно, во втор круг (од 2013 г.; претходно: парламентот, со мнозинство) дводомен

Список на поранешни парламентарни републики

Име на државата Станала парл. република Го сменила уредувањето Сегашно уредување Причинител на промената
Парламентарна Република  Бразил 1961 1963 претседателски систем референдум
Парламентарна Република  Бурма 1948 1962 воена хунта преврат во 1962 г.
Парламентарна Република  Зимбабве 1980 1987 претседателски систем уставен амандман
Парламентарна Република  Зимбабве-Родезија 1979 1979 парламентарен систем создавање на Јужна Родезија
Парламентарна Република  Индонезија 1945 1959 претседателски систем уставен амандман
Парламентарна Република  Втора Јужнокорејска република 1960 1961 претседателски систем Шеснаесеттомајски преврат
Парламентарна Република  Република Конго 1960 1965 воена диктатура
(де факто еднопартиска држава)
преврат од 1965 г.
Парламентарна Република  Прва Литванска република 1920 1926 еднопартиска држава преврат во 1926 г.
Парламентарна Република  Нигерија 1963 1979 претседателски систем уставен амандман
Парламентарна Република  Пакистан 1956 1958 воена диктатура преврат во 1958 г.
1973 1978 преврат во 1977 г.
1988 1999 преврат во 1999 г.
Парламентарна Република  Прва Португалска република 1910 1926 воена диктатура
(која во 1933 г.
довела до еднопартиска држава)
преврат од 28 мај
Парламентарна Република  Втора Полска република 1918 1939 еднопартиска држава Инвазија на Полска
Парламентарна Република  Родезија 1970 1979 парламентарен систем создавање на Зимбабве-Родезија
Парламентарна Република  Русија референдум 1993 полупретседателски систем референдум
Парламентарна Република  Сириска република 1930 1958 еднопартиска држава создавање на Обединетата Арапска Република
Парламентарна Република  Сириска Арапска Република 1961 1963 еднопартиска држава преврат во 1963 г.
Парламентарна Република  Уганда 1963 1966 еднопартиска држава времен престан на уставот
Парламентарна Република  Унгарија 1946 1949 еднопартиска држава создавање на Народна Република Унгарија
Парламентарна Република  Прва Филипинска република (Малолошка република) 1899 1901 воена диктатура
(де факто колонија на САД)
заробување на Емилио Агиналдо и негово предавање на американската војска
Парламентарна Република  Четврта Филипинска република 1978 1987 претседателски систем ратификација на уставот од 1987 г.
Парламентарна Република  Трета Француска Република 1870 1940 претседателски систем германска окупација во II Св. војна
Парламентарна Република  Четврта Француска република 1946 1958 полупретседателски систем политичка нестабилност
Парламентарна Република  Чиле 1891 1925 претседателски систем референдум
Парламентарна Република  Втора Шпанска република 1931 1939 фашистичка диктатура пораз во Шпанската граѓанска војна
Парламентарна Република  Шри Ланка 1972 1978 полупретседателски систем уставен амандман

Поврзано

Белешки

Наводи

Tags:

Парламентарна Република ОвластувањаПарламентарна Република Список на денешни парламентарни републикиПарламентарна Република Список на поранешни парламентарни републикиПарламентарна Република ПоврзаноПарламентарна Република БелешкиПарламентарна Република НаводиПарламентарна РепубликаЗаконодавна властИзвршна властПарламентПарламентарен системПретседателски системРепубликаУставна монархија

🔥 Trending searches on Wiki Македонски:

ГрипКипарTrackBackЗбогум, Румелија (ТВ-серија)Црнила (драма)ЧернобилО писменехКрушевоВладимир ПутинНикола Димитров (дипломат)Македонски месециХепатитХипертензијаЗоран ЗаевЕмил ДимитриевНова социјалдемократска партијаОпштина КарпошБор (дрво)Камен мост (Скопје)ЃурѓовденЛокални избори во Македонија (2009)Кире КостадиновскиСпоменка (книга)Велики петок26 Април (спортска сала)Стојан АндовЛеќаЖивотниТрајко ВељаноскиБранко ЦрвенковскиПоштенски броеви во МакедонијаЃорче ПетровГодинаЧорбаџи ТеодосПетар ГошевБиполарно растројствоМинистерство за животна средина и просторно планирањеВолфганг Амадеус МоцартСлавко ЈаневскиЉубе БошкоскиМогорчеИсламЗлосторство и казнаКронова болестОпштина БутелПремиер на МакедонијаДоста ДимовскаВитамин Б6МарокоСкопјеЛозје (книга)Македонски парламентарни избори (1994)Општина Старо НагоричанеГликемијаБлузДесет Божји заповедиАлександар Митевски (пејач)Грб на МакедонијаЛабуништаСулфур диоксидЈаболковинаМетотрексатМакедонски парламентарни избори, 2006Рак на белите дробовиАдријана АлачкиМакедонски парламентарни избори (2002)Изборна единица 6ЛарингитисТетовоТодор СкаловскиТони НаумовскиХари КостовКорозијаДржавни празници во БугаријаСкопски земјотрес (1963)Упад во Собранието на Македонија (2017)Естроген🡆 More