Рак На Белите Дробови

Ве молиме, обрнете внимание на ова важно предупредување во врска со темите од областа на медицината (здравјето).

Ако се остави без лекување, овој раст може да се прошири надвор од белите дробови во други делови од телото, преку процес којшто се нарекува метастазирање. Повеќето ракови кои почнуваат во белите дробови, наречени примарни белодробни тумори, се карциноми кои потекнуваат од епителни клетки. Главната поделба на белодробниот карцином е на ситноклеточен белодробен карцином (англиски: small cell lung carcinoma) и неситноклеточен белодробен карцином (non-small cell lung carcinoma). Најчестата причина за белодробен рак е долготрајно пушење тутун. Непушачите заземаат 15% од случаите со рак, а во овие случаи болеста често се препишува на комбинација од генетски фактори, изложеност на радон, азбест и загадување на воздухот, вклучувајќи и пасивно пушење.

Рак на бели дробови
Рендгенска снимка на која е прикажан тумор на белите дробови (означен со стрелка)
Специјалност	Онкологија
Симптоми	Кашлање (вклучувајќи искашлување на крв), губење на телесна тежина, недостиг на воздух, болка во градите
Вообичаена појава	~70 години
Видови	Ситноклеточен белодробен карцином, неситноклеточен белодробен карцином
Ризик-фактори	Пушење тутун, генетски фактори, радон, азбест, загадување на воздухот
Дијагностички метод	Медицинско снимање, ткивна биопсија
Третман	Хирургија, хемотерапија, радиотерапија
Прогноза	Стапка на петгодишно преживување 17.4% (САД)
Честота	3.3 милиони заболени (2015)
Смртни случаи	1.7 милиони (2015)
[уреди на Википодатоци]

Најчестите симптоми се кашлање (вклучувајќи искашлување на крв), губење на телесна тежина и недостиг на воздух. Ракот на белите дробови може да се види на градна радиографија и компјутеризирана томографија. Дијагнозата се потврдува со биопсија. Таа вообичаено се извршува преку бронхоскопија или преку биопсија водена од компјутеризирана томографија. Лекувањето и прогнозата зависат од хистолошкиот вид на рак, стадиумот (степен на ширење) и општата состојба на пациентот. Во вообичаените форми на лекување се вклучени хируршка операција, хемотерапија и радиотерапија. Крупноклеточниот карцином понекогаш се лекува со операција, додека ситноклеточниот обично подобро реагира на хемотерапија и радиотерапија.

Ширум светот, белодробниот рак е најчестата причина за канцер-асоцирана смртност меѓу мажите и жените и е одговорна за 1,38 милиони смртни случаи годишно од 2008 година. Севкупно, 17.4% од луѓето во САД дијагностицирани со рак на белите дробови преживуваат пет години по дијагнозата, додека во земјите во развој исходот во просек е полош.

Белодробните ракови се класифицираат според хистолошкиот тип Оваа класификација има важни импликации за клиничкото водење и прогнозата на болеста. Огромното мнозинство на белодробни ракови се карциноми — злоќудни тумори кои потекнуваат од епителни клетки. Белодробните карциноми се категоризираат според големината и изгледот на злоќудните клетки, видени од страна на патолог под микроскоп. Двете општи класи се неситноклеточен (non-small cell) и ситноклеточен (small cell) белодробрен карцином.

•  
  Аденокарцином
•  
  Бронхоалвеоларен карцином
•  
  Сквамоцелуларен карцином
•  
  Крупноклеточен карцином
•  
  Ситноклеточен карцином

Неситноклеточен белодробен карцином

 

Постојат три главни поттипови: аденокарцином, сквамозен карцином и крупноклеточен белодробен карцином.

Приближно 40% од белодробните ракови се аденокарциноми. Овој тип на тумор обично потекнува во периферните белодробни ткива. Повеќето случаи на аденокарцином се поврзани со пушење; сепак, меѓу луѓето кои имаат испушено помалку од 100 цигари во нивниот живот („кои никогаш не пушеле“), аденокарциномот е најчестата форма на белодробен рак. Еден поттип на аденокарцином, бронхоалвеоларен карцином, е почест кај жени кои никогаш не пушеле и може да има различни одговори на терапија.

Сквамозниот карцином е одговорен за околу 30% од белодробните ракови. Тие обично се појавуваат близу големи дишни патишта. Во средината на овој тумор често се наоѓа некроза и празнини.

Околу 9% од белодробните ракови се крупноклеточни карциноми. Тие се наречени така затоа што туморските клетки се големи, со многу цитоплазма, големo јадро и назначени јадренца.

Ситноклеточен белодробен карцином

 

Кај ситноклеточниот белодробен карцином, клетките содржат густи невросекреторни гранули (везикули кои содржат невроендокрини хормони) кои кај овој тумор предизвикуваат поврзаност со ендокрин/паранеопластичен синдром. Повеќето случаи се јавуваат во поголемите дишни патишта (примарни и секундарни бронхи). Овие тумори растат бргу и се шират рано во текот на болеста. 60–70% имаат метастатска болест во моментот на откривање. Овој тип на белодробен рак е силно поврзан со пушење.

Други

Четири главни хистолошки поттипови се препознаваат, иако некои ракови можат да содржат комбинација од различни поттипови. Во ретките поттипови спаѓаат жлездени тумори, карциноид и недиференцирани карциноми.

Метастази

Белите дробови се често место за метастази од тумори од други делови на телото. Овие тумори се нарекуваат секундарни и се класифицираат според местото на потекло; на пример, рак на дојката којшто се проширил до белите дробови се нарекува метастатски рак од дојката. Метастазите често имаат карактеристичен кружен изглед на граден радиограм.

Примарните белодробни тумори најчесто метастазираат во мозокот, коските, црниот дроб и надбубрежната жлезда. Имунолошко боење на материјал од биопсија е честопати од помош за утврдување на оригиналниот извор на метастазата.

Во симптомите и знаците коишто можат да укажат на белодробен рак спаѓаат:

Ако туморот расте во дишен пат, може да го попречува протокот на воздухот, предизвикувајќи отежнато дишење. Опструкцијата може да води до собирање на секрети зад блокот и може да предиспонира кон пневмонија.

Зависно од типот на туморот, вниманието кон болеста може најпрво да биде привлечено од страна на таканаречениот паранеопластичен синдром. Во белодробниот рак, овој синдром во себе може да вклучи Ламберт-Итонов мијастеничен синдром (мускулна слабост заради автоантитела), хиперкалцемија или синдром на несоодветно лачење на антидиуретски хормон. Туморите во врвот (латински: apex) на белодробното крило, познати како Панкост тумори, можат да се прошират во локалниот дел на симпатичкиот нервен систем, водејќи до Хорнеров синдром, како и до оштетување на брахијалниот плексус.

Многу од симптомите на белодробен рак (намален апетит, губење на телесна тежина, треска, замор) се неспецифични. Кај многу пациенти, ракот веќе се има проширено надвор од изворното место уште пред да се појават симптомите и да се побара медицинска помош. Чести места на метастазирање се: мозок, коска, надбубрежна жлезда, контралатералното (спротивното) белодробно крило, црниот дроб, перикардот и бубрезите. Околу 10% од луѓето со белодробен рак немаат симптоми за време на дијагнозата — овие тумори се откриваат случајно преку рутинска градна радиографија.

Туморите се развиваат по оштетување на ДНК. Ова генетско оштетување ги засега нормалните функции на клетката, вклучувајќи клеточна пролиферација, програмирана клеточна смрт (апоптоза) и поправка на ДНК. Како што се насобира поголемо оштетување, така се зголемува ризикот за рак.

Пушење

 

 

Пушењето, особено на цигари, е убедливо главниот придонесувач кон белодробен рак. Чадот од цигарите содржи преку 60 познати карциногени, вклучувајќи радиоизотопи на радон, нитрозамин и бензопирен. Дополнително на тоа, никотинот најверојатно го намалува имуниот одговор кон злоќудниот раст во изложеното ткиво. Ширум развиените земји во 2000 година, 91% смртните случаи поврзани со белодробен рак биле препишани на пушење (71% за жените). Во САД, пушењто е одговорно за 80-90% од случаите со белодробен рак.

Пасивното пушење — вдишувањето на чад од цигарите кои ги пуши некој друг — е причина за белодробен рак кај непушачите. Како пасивен пушач може да се класифицира било која личност која живее или работи со пушач. Истражувањата од САД, Европа, Обединетото Кралство, и Австралија доследно покажуваат значајно зголемен ризик за рак меѓу оние кои се изложени на пасивно пушење. Оние кои живеат со лице кое пуши имаат зголемување на ризикот од 20-30%. Пасивното пушење причинува околу 3.400 смртни случаи од белодробен рак годишно во САД.

Гас на радон

Радон е гас без боја и мирис кој се создава од распаѓањето на радиоактивен радиум, кој пак, од своја страна е распаден производ на ураниумот којшто се наоѓа во кората на Земјата. Производите од радијационото распаѓање го јонизират генетскиот материјал, предизвикувајќи мутации кои понекогаш можат да бидат канцерогени. Радонот е втората најчеста причина за белодробен рак во САД, по пушењето. Ризикот се зголемува за 8-16% за секоe зголемување на концентрацијата на радон од 100 Bq/m³. Нивоата на радон варираат по локации и по составот на земјиштето и камењата. На пример, во одредени области, како Корнвол во Обединетото Кралство (каде што има гранит како супстрат), гасот на радон е голем проблем и зградите се принудени да бидат вентилирани за да се намалат концентрациите на радон. Агенцијата за заштита на животната средина на Соединетите Држави проценува дека во 1 од 15 домови во САД, нивоата на радон се над препорачаните од 4 pCi/L (148 Bq/m³).

Азбест

Азбестот може да предизвика многу белодробни болести, вклучувајќи рак. Постои синергистички ефект меѓу пушењето тутун и азбестот во создавањето на белодробен рак. Азбестот исто така може да предизвика тумор на плеврата кој се нарекува мезотелиом (кој се разликува од белодробниот рак).

Загадување на воздухот

Загадувањето на надворешниот воздух има мал ефект во зголемувањето на ризикот од белодробен рак. Ситните честички (PM_2.5) и сулфатните аеросоли кои можат да бидат ослободени во издувните гасови од сообраќајот, се поврзани со благо покачен ризик. За азот диоксид, зголемување од 10 ppb го зголемува ризикот за 14%. Загадувањето на воздухот се смета дека е одговорно за 1-2% од случаите на белодробен рак.

Генетика

Постои генетска склоност кон белодробен рак. Кај роднините на луѓе со белодробен рак, ризикот е зголемен за 2,4 пати. Ова можеби е резултат на генетски полиморфизам.

Слично на други тумори, белодробниот рак започнува преку активација на онкоген или деактивација на тумор-супресорни гени. Онкогените се гени за кои се верува дека ги прават луѓето поподложни кон развивање на тумор. Протоонкогените се гени кои се претвораат во онкогени при изложување на одредени карциногени. Мутации во K-ras протоонкогенот се одговорни за 10-30% од белодробните аденокарциноми. Рецепторот за епидермалниот фактор за раст (РЕФР) ја регулира клеточната пролиферација, апоптоза, ангиогенеза и туморска инвазија. Мутациите и амплификацијата на РЕФР се чести во неситноклеточните белодробни карциноми и ја нудат основата за лекување со РЕФР-инхибитори. Her2/neu е поретко засегнат. Хромозомско оштетување може да доведе до губиток на хетерозиготност. Ова може да предизвика онеспособување на туморопотиснувачките гени. Оштетување на хромозомите 3p, 5q, 13q и 17p се особено чести во ситноглеточниот белодробен карцином. Тумор-супресорниот ген p53, сместен на хромозомот 17p, е засегнат во 60-75% од случаите. Други гени кои се честопати мутирани или амплифицирани се c-MET, NKX2-1, LKB1, PIK3CA, and BRAF.

 

Правењето на градна радиографија е еден од првите истражувачки чекори ако пациентот пријави симптоми кои наведуваат кон белодробен рак. Тој може да открие очигледна маса, проширување на средноградието (медијастинумот — што сугерира ширење на туморот кон тамошните лимфни јазли), ателектаза (колапс), консолидација (пневмонија) или плеврална ефузија. Компјутеризираната томографија обично се користи за добивање на повеќе информации за видот и зафаќањето на болеста. Биопсија водена преку КТ или преку бронхоскопија често се користи за да се земе примерок од туморот за хистопатологија.

 

Белодробниот рак често се јавува како единечен белодробен јазол на граден радиограм. Сепак, можните диференцијални дијагнози во овој случај се многу. Голем број други болести исто така го даваат овој изглед, како туберкулоза, габични инфекции, метастатски рак или одредени фази од пневмонија. Помалку чести причини за единечен белодробен јазол се хамартоми, бронхогени цисти, аденоми, артериовенски малформации, ревматоиден јазол, Вегенерова грануломатоза или лимфом. Белодробниот рак исто така може да биде и случаен наод како единечен белодробен јазол, пронајден на граден радиограм или скен од КТ кои биле направени заради друга причина. Дефинитивната дијагноза на белодробен рак се основа на хистолошкиот преглед на сомнително ткиво во контекст на клиничките и радиолошките наоди.

Стадиум

Одредувањето на стадиумот на белодробниот рак е проценка на степенот на ширење на ракот од неговиот оригинален извор. Претставува еден од факторите кои влијаат врз прогнозата и потенцијалната терапија.

Првичната евалуација на неситноклеточните белодробни тумори го користи системот за класификација TNM. Тој ја опишува големината на примарниот тумор, зафаќањето на лимфни нодуси (јазли) и појавата на далечни метастази. По ова, користејќи ги критериумите на TNM, се доделува група, која има опсег од окултен рак, низ стадиум 0, IA (еден-A), IB, IIA, IIB, IIIA, IIIB to IV (четири). Овие стадиуми помагаат со изборот на терапијата и одредувањето на прогнозата. Ситноклеточниот карцином традиционално е класифициран во ограничен стадиум (ограничен на една половина од градниот кош и во опсег на единечно поле за радиотерапија) или обемен стадиум (пораширена болест). Сепак, класификацијата TNM и групирањето се корисни за давањето на прогноза.

И за ситноклеточниот и за неситноклеточниот карцином има два вида на евалуации за одредување на стадиум: клиничко одредување на стадиум и хируршко одредување на стадиум. Клиничкото се врши пред дефинитивниот хируршки зафат. Се основа врз резултатите од имиџинг-техниките (како на пример, компјутеризираната томографија) и резултатите од биопсија. Хируршкото одредување на стадиум се врши или интра- или постоперативно и се основа на хируршките и клиничките наоди, вклучувајќи и земањето на примерок од торакалните лимфни јазли.

Превенцијата е најисплатливиот начин за намалување на појавата на белодробен рак. Додека индустриските и домашните карциногени во повеќето земји се препознаени и забранети, пушењето на тутун е сè уште широко застапено. Елиминацијата на пушењето на тутун е примарна цел во превенцијата на белодробен рак, а поединечниот прекин на пушењето е важно превентивно средство во овој процес.

Законските интервенции за намалување на пасивното пушење на јавни места, како на пример ресторани и работни места, стануваат сè почести во многу западни земји. Во Бутан има целосна забрана за пушење од 2005 година. Индија вовела забрана за пушење во јавност во октомври 2008 година.

Светската здравствена организација има дадено повик до владите за донесување на целосна забрана на рекламирањето на производи од тутун за да се спречи пушењето кај младите. Тие проценуваат дека таквите забрани го имаат намалено пушењето за 16% во оние места каде што се применети.

Долготрајната употреба на додатоци на витамин А, витамин C, витамин D или витамин E не го намалуваат ризикот од белодробен рак. Некои студии сугерираат дека луѓето кои имаат начин на исхрана кој вклучува повеќе зеленчук и овошје, имаат понизок ризик од белодробен рак. Сепак, се верува дека ова е можеби резултат на придружен фактор (англиски: confounding), односно дека поврзаноста е видена во погрешно светло, затоа што е игнорирано влијанието на некој друг фактор. Поригорозни студии немаат докажано јасна поврзаност.

Скрининг

Скрининг претставува употреба на медицински испитувања за откривање на болеста кај луѓе кои не покажуваат симптоми. Можни тестови за скрининг на белодробен рак се цитологија на примерок од спутум, градна радиографија и компјутеризирана томографија (КТ). Програмите за скрининг со цитологија немаат покажано некоја придобивка. Годишниот скрининг на оние кои имаат висок ризик (т.е. се на возраст од 55 до 79 години имаат пушено повеќе од 30 години или оние кои претходно имале белодробен рак) преку КТ со ниски дози може да даде апсолутно намалување на смртноста од белодробен рак за 0,3% (релативно намалување од 20%). Можните ризици од скринингот не се добро познати.

Лекувањето на белодробниот рак зависи од специфичниот клеточен тип на ракот, колку далеку е истиот раширен и општата здравствена состјба на пациентот. Тоа најчесто опфаќа палијативна грижа, хирушка операција, хемотерапија и радијациона терапија.

Операција

 

Ако истражувањата потврдат дека станува збор за неситноклеточен карцином, стадиумот мора да биде потврден за да се одреди дали болеста е локализирана и подложна на операција или е раширена до степен каде што не може да се лекува хируршки. За ова се користи скен со компјутеризирана томографија и позитрон емисиона томографија (ПЕТ). Ако постои сомнеж за зафаќање на медијастиналните лимфни јазли, тогаш може да се користи медијастиноскопија за да се земе примерок од јазлите, што ќе помогне во одредувањето на стадиумот.

Испитувања на крвта и белодробни функционални тестови се исто така потребни за проценка на тоа дали пациентот е доволно здрав за да биде подложен на операција. Ако белодробните функционални тестови откријат слаби дишни резерви, операцијата може да биде контраиндицирана.

Во повеќето случаи на неситноклеточен карцином во ран стадиум, отстранувањето на резен од белодробното крило (лобектомија) претставува хируршки третман на избор. Кај пациентите кои се непогодни за полна лобектомија, може да се направи помала, сублобарна ексцизија (англиски: wedge resection). Оваа сублобарна ексцизија има поголем ризик од повторно појавување на болеста во споредба со лобектомијата. Терапијата со радиоактивен јод на рабовите на сублобарната ексцизија може да го намали ризикот од повторно појавување. Поретко се врши отстранување на цело белодробно крило (пневмонектомија).

Видео-асистираната торакоскопска хирургија и лобектомијата со ВАТХ (англиски: Video-assisted thoracoscopic surgery, VATS lobectomy) претставуваат минимално инвазивен пристап кон операцијата на белодробен рак. Лобектомијата со ВАТХ е подеднакво делотворна во споредба со конвенционалната отворена лобектомија и е со помалку постоперативни потешкотии.

Кај ситноклеточниот белодробен карцином, обично се користи хемотерапија и/или радиотерапија. Сепак, улогата на хирургијата во лекувањето на ситноклеточниот карцином се преиспитува. Операција би можела да го подобри исходот заедно со хемотерапија и зрачење во ситноклеточен карцином во ран стадиум.

Радиотерапија

Радиотерапија често се дава заедно со хемотерапија и може да се користи за лекување на пациенти со неситноклеточен белодробен карцином кои не се подобни за операција. Оваа форма на радиотерапија со висок интензитет се нарекува радикална радиотерапија. Подобрување на оваа техника претставува режимот на континуирна хиперфракционирана радиотерапија (англиски: Continuous hyperfractionated accelerated radiotherapy (CHART)) кај која висока доза на радиотерапија се дава во краток временски период. Постоперативната торакална радиотерапија, општо, не треба да се користи по операција за неситноклеточен карцином. Некои пациенти со зафаќање на медијастинални лимфни јазли (N2), можат да имаат корист од постоперативна радиотерапија.

За случаи на ситноклеточен белодробен карцином кои се потенцијално лечливи, градната радиотерапија честопати е препорачана како додаток на хемотерапија.

Ако туморскиот раст блокира краток дел од бронх, може да се даде брахитерапија (локализирана радиотерапија) директно во дишниот пат за да се создаде проодност. Споредено со надворешната радиотерапија, брахитерапијата дозволува намалување во времетотрањето на третманот и намалена изложеност на зрачење на здравствените работници.

Профилактичното кранијално зрачење (англиски: Prophylactic cranial irradiation (PCI)) е вид на радиотерапија, насочена кон мозокот, чија цел е да се намали ризикот од метастази. Тоа е најкорисно кај ситноклеточниот белодробен карцином. Кај случаи со стадиум на локализирана болест, профилактичкото кранијално зрачење го зголемува тригодишното преживување од 15% на 20%; кај раширена болест, едногодишното преживување се зголемува од 13% на 27%.

Скорешните подобрувања во насочувањето и снимањето доведоа до развивање на стереотактично зрачење во лекувањето на белодробен рак во ран стадиум. Кај оваа форма на радиотерапија, високи дози се доставуваат во мал број на сесии користејќи стереотактични техники за насочување. Нејзината употреба е првично кај пациенти кои не се кандидати за операција заради постоење на медицински коморбидитети.

За пациентите и со неситноклеточен и со ситноклеточен карцином, помали дози на зрачење на градите можат да се користат за контрола на симптомите (палијативна радиотерапија).

Хемотерапија

Режимот на хемотерапија зависи од типот на тумор.

Ситноклеточен белодробен карцином

Дури и ако е во релативно ран стадиум, ситноклеточниот белодробен карцином се примарно се лекува со хемотерапија и зрачење. Кај ситноклеточниот карцином најкористени лекови се cisplatin и etoposide. Комбинации со carboplatin, gemcitabine, paclitaxel, vinorelbine, topotecan и irinotecan исто така се користат.

Неситноклеточен белодробен карцином

Напреднатиот неситноклеточен карцином често се лекува со cisplatin или carboplatin во комбинација со gemcitabine, paclitaxel, docetaxel, etoposide или vinorelbine, а во скоро време pemetrexed стана достапен. Во овие случаи, хемотерапијата го подобрува преживувањето и се користи како прва линија на лекување ако пациентот е доволно здрав за лекувањето.

Адјувантна хемотерапија

Адјувантна хемотерапија претставува употреба на хемотерапија по оперативен зафат за да се подобри исходот. Кај неситноклеточниот карцином се земаат примероци од соседните лимфни јазли за време на операцијата за да помогнат во одредувањето на стадиумот. Ако се потврди стадиум II или III, адјувантната хемотерапија го подобрува петгодишното преживување за 5%. Поновата комбинација на vinorelbine и cisplatin е поделотворна од постарите режими.

Адјувантната хемотерапија за пациенти со рак во стадиум IB е контроверзна, затоа што клиничките испитувања немаат јасно прикажана придобивка во преживувањето. Резултатите од испитувањата со преоперативна хемотерапија (неоадјувантна хемотерапија) кај операбилен неситноклеточен белодробен карцином се неубедливи.

Палијативна нега

Палијативната грижа може да биде соодветна кај пациенти со неизлечлива болест. Овој пристап дозволува додатно разгледување на опциите за лекување и дава можност за доаѓање до добро промислени одлуки кои ќе избегнат некорисна, а скапа нега на крајот од животот.

Хемотерапија може да биде комбинирана со палијативна нега во лекувањето на неситноклеточен белодробен карцином. Кај напредната форма на овој карцином, соодветна хемотерапија го подобрува просечното преживување во споредба со само потпорна нега, а истовремено и го подобрува квалитетот на животот. Со добра физичка кондиција, одржувањето на хемотерапијата за време на палијативната нега нуди 1,5 до 3 месеци продолжено преживување, олеснување на симптомите и подобрување во квалитето на животот, со тоа што подобри резултати се гледаат со поновите лекови. Групи на лекари препорачуваат дека ако примателот сака и може да го поднесува третманот, тогаш хемотерапијата треба да се земе предвид кај напреднатиот неситноклеточен карцином.

Во прогностичките фактори кај неситноклеточниот белодробен карцином е вклучено присуството или отсуството на белодробни симптоми, големината на туморот, клеточната хистологија, степенот на раширеност (стадиум), метастази до повеќе лимфни јазли или инвазија во крвни садови. За пациенти со неоперабилна болест, прогнозата е негативно влошена заради лошата здравствена состојба и губењето на повеќе од 10% од телесната тежина. Во прогностичките фактори кај ситноклеточниот белодробен карцином е вклучена општата здравствена состојба, полот, стадиумот на болеста и зафаќањето на централниот нервен систем или црниот дроб во моментот на дијагнозата.

Општо, прогнозата е лоша. Од сите пациенти со белодробен рак, 15% преживуваат пет години по дијагнозата. Стадиумот е често напреден во моментот на дијагнозата. При презентацијата, 30-40% од случаите на неситноклеточен карцином се во стадиум IV, а 60% од ситноклеточниот карцином се во стадиум IV.

За неситноклеточниот карцином, најдобрата прогноза се добива со комплетна хируршка ресекција на туморот во стадиум IA, со 70% петгодишно преживување. За ситноклеточниот карцином, општото петгодишно преживување е помало од 5%. Ако ситноклеточниот карцином е широкораспространет, петгодишното преживување е помало од 1%. Медијаната за преживување со болест која е во ограничен стадиум изнесува 20 месеци, со петгодишна стапка на преживување од 20%.

Според податоците на National Cancer Institute, медијаната за дијагноза на белодробен рак во САД е 70 години, а медијаната за смрт е 72 години.

 

Ширум светот, ракот на белите дробови е најчестиот рак во однос и на инциденца и на смртност. Во 2008 имало 1,61 милион нови случаи и 1,38 милиони смртни случаи заради белодробен рак. Највисоките стапки се во Европа и Северна Америка. Делот од населението кој има најголема веројатност да развие белодробен рак е со возраст над педесеттите и со историја на пушење. Во контраст со стапката на смртност кај мажите, која почна да се намалува пред повеќе од 20 години, женската смртност е во пораст во последните декади и штотуку почнува да се стабилизира. Во САД, ризикот за добивање белодробен рак во текот на животот е 8% кај мажи и 6% кај жени.

За секои испушени 3-4 милиони цигари се случува по еден смртен случај од белодробен рак. Влијанието на големите компании од тутунската индустрија игра значајна улога во пушачката култура. Младите непушачи кои гледаат реклами за пушење имаат поголема веројатност да почнат со пушење.

Улогата на пасивно пушење сè повеќе се препознава како ризик-фактор за белодробен рак, водејќи до законски интервенции за намалување на несаканото изложување на непушачите на чадот од нечии цигари. Емисиите од автомобили, фабрики и електрани исто така претставуваат потенцијални ризици.

Источна Европа ја има највисоката стапка на смртност меѓу мажите, додека Северна Европа и САД ја имаат највисоката смртност меѓу жените. Во САД, црнците и жените имаат повисока инциденца. Инциденцата на белодробен рак е моментално помалку честа во земјите во развој. Со зголеменото пушење во земјите во развој, се очекува да порасне инциденцата во тек на наредните неколку години, особено во Кина и Индија.

Од 1960-те, инциденцата на белодробниот аденокарцином почна да расте во однос на другите видови на белодробен рак. Ова е делумно резултат на воведувањето на цигари со филтри. Филтрите ги отстрануваат поголемите честички од чадот од тутунот и со тоа го намалуваат нивното таложење во поголемите дишни патишта. Сепак, пушачите мораат да вдишуваат подлабоко за да ја добијат истата количина на никотин, а со тоа го зголемуваат таложењето во помалите дишни патишта каде што аденокарциномот има склоност да настанува. Инциденцата на белодробниот аденокарцином продолжува да расте.

Ракот на белите дробови не бил чест пред појавата на пушење цигари; дури не бил ни препознаен како посебна болест сè до 1761 година. Различните гледишта за белодробниот рак биле дополнително опишани во 1810 година. Злоќудните белодробни тумори имале застапеност од само 1% од сите ракови видени при аутопсии во 1878, но нивниот број пораснал до 10-15% до 1900-те. Приказите на случаи во медицинската литература броеле само 374 случаи ширум светот во 1912, но еден преглед на аутопсиите покажал дека инциденцата на белодробен рак пораснал од 0,3% во 1852 до 5,66% во 1952. Во Германија во 1929 година, лекарот Фриц Ликинт ја препознал врската меѓу пушењето и белодробниот рак и довел до агресивна кампања против пушење. Британската лекарска студија (British Doctors Study), издадена во 1950-те, го дала првиот цврст епидемиолошки доказ за врската меѓу белодробниот рак и пушењето.

Поврзаноста со радон била првпат препознаена кај рудари кои работеле во рудници на Рудни Планини близу Шнеберг, Саксонија. Овде се ископувало сребро уште од 1470 година и овие планини се богати со ураниум и неговите распадни производи, радиум и радон. Рударите многу често развивале белодробни болести кои биле препознаени како белодробен рак во 1870-те. И покрај ова откритие, копањето продолжило во 1950-те заради побарувачката на СССР за ураниум. Радонот првпат бил потврден како причинител на белодробен рак во 1960-те.

Првата успешна пневмонектомија (хируршко отстранување на белодробно крило) заради белодробен рак била извршена во 1933 година. Палијативна радиотерапија се користела уште од 1940-те. Радикалната радиотерапија, првично користена во 1950-те, е обид за употреба на поголеми дози на зрачење кај пациенти со белодробен рак во релативно ран стадиум, но кај кои хирушки зафат би бил несоодветен. Во 1997 година почнал да се применува режимот на континуирна хиперфракционирана радиотерапија (CHART), која се смета како подобрување во однос на конвенционалната радикална радиотерапија.

Кај случаите со ситноклеточен белодробен карцином, првичните обиди во 1960-те со хируршка ресекција и радикална радиотерапија биле неуспешни. Во 1970-те се развиле успешни режими со хемотерапија.

• Рак на белите дробови на Curlie (англиски)

 

Статијата „Рак на белите дробови“ е избрана статија. Ве повикуваме и Вас да напишете и предложите избрана статија (останати избрани статии).