ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಸೊಲ್ಯಾನೇಸಿಯಿಯ ಸದಸ್ಯರಾದ ಕ್ಯಾಪ್ಸಿಕಮ್ ಜಾತಿಯ ಸಸ್ಯಗಳ ಹಣ್ಣು.
ಕ್ಯಾಪ್ಸೇಯಸಿನ್ ಮತ್ತು ಹಲವು ಸಂಬಂಧಿತ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು, ಒಟ್ಟಾಗಿ ಕ್ಯಾಪ್ಸೇಯಸಿನಾಯ್ಡ್ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾದ ವಸ್ತುಗಳು, ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಗಳನ್ನು ಸೇವಿಸಿದಾಗ ಅಥವಾ ಬಾಹ್ಯವಾಗಿ ಲೇಪಿಸಿದಾಗ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಗಳಿಗೆ ಅವುಗಳ ತೀಕ್ಷ್ಣತೆ ನೀಡುವ ವಸ್ತುಗಳು. ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಗಳು ಅಮೇರಿಕಾಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡವು.
ಭಾರತದ ಸಂಬಾರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಲ್ಲಿ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆ. ತರಕಾರಿಯಾಗಿಯೂ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಇದು ಮೂಲತಃ ಬ್ರೆಜಿಲ್ ದೇಶದ ಸಸ್ಯವಾಗಿದೆ. ಭಾರತಕ್ಕೆ ಇದನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದವರು 16ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಭಾರತದ ಎಲ್ಲಾ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲೂ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸದ್ಯ ೮ ಲಕ್ಷ ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ.
ಅಮೆರಿಕ ಮತ್ತು ವೆಸ್ಟ್ ಇಂಡೀಸ್ಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದಲ್ಲೇ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಪ್ರಪಂಚದ ಉಷ್ಣವಲಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲ ಹರಡುವಂತಾಗಿ ಬಲುಬೇಗ ವಿವಿಧ ವಾತಾವರಣಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡು ಬೆಳೆಯತೊಡಗಿ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಪಸರಿಸಿದೆ. ಉಷ್ಣದೇಶಗಳಲ್ಲಂತೂ ಇದು ಬಲು ಪರಿಚಿತ ಸಂಬಾರವಸ್ತುವೆನಿಸಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಮೊದಲು ಭಾರತೀಯರು ಸಂಬಾರಪದಾರ್ಥವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದುದು ಕಾಳುಮೆಣಸನ್ನು.
ಸೊಲನೇಸೀ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಇದರ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹೆಸರು ಕ್ಯಾಪ್ಸಿಕಮ್. ಇದರಲ್ಲಿ ಆನ್ಯುಯಮ್ ಮತ್ತು ಫ್ರೂಟಿಸೆನ್ಸ್ ಎಂಬ ಎರಡು ಮುಖ್ಯ ಪ್ರಭೇದಗಳುಂಟು.
೧೦೦ ಗ್ರಾಂ ಹಸಿಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಯಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳು
ತೇವಾಂಶ | ೮.೮ | ಗ್ರಾಂ |
ಮೇದಸ್ಸು | ೦.೪ | ಗ್ರಾಂ |
ನಾರಿನಾಂಶ | ೧.೫ | ಗ್ರಾಂ |
ಕಾರ್ಬೋಹೈಡ್ರೇಟ್ | ೮.೮ | ಗ್ರಾಂ |
ಮೆಗ್ನೀಷಿಯಂ | ೩ | ಮಿಲಿಗ್ರಾಂ |
ಪೊಟ್ಯಾಷಿಯಂ | ೩೨೨ | ಮಿಲಿಗ್ರಾಂ |
ಕಬ್ಬಿಣ | ೧ | ಮಿಲಿಗ್ರಾಂ |
ಸಕ್ಕರೆ | ೫.೩ | ಗ್ರಾಂ |
ಪ್ರೋಟೀನ್ | ೧.೯ | ಗ್ರಾಂ |
ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಗಿಡ ಮೂಲಿಕೆಯಾಗಿಯೂ ಪೊದೆರೂಪದಲ್ಲೂ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಆನ್ಯುಯಮ್ ಪ್ರಭೇದ ಏಕವಾರ್ಷಿಕ ಬಗೆಯದು. ಇದರಲ್ಲಿ ಹೂಗಳು ಒಂಟೊಂಟಿಯಾಗಿ ಎಲೆಗಳ ಕಕ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಅರಳುತ್ತವೆ. ಫ್ರೂಟಿಸೆನ್ಸ್ ಪ್ರಭೇದ ಬಹು ವಾರ್ಷಿಕ ರೀತಿಯದು. ಹೂಗಳು ಅರಳುವುದು ಗೊಂಚಲುಗಳಲ್ಲಿ, ಎಲೆಗಳ ಕಕ್ಷಗಳಲ್ಲಿ. ಇವುಗಳ ಪೈಕಿ ಬಹುಶಃ ಹೆಚ್ಚು ಆರ್ಥಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯವಿರುವುದು ಮೊದಲನೆಯದಕ್ಕೆ. ಬಹಳ ಕಾಲದಿಂದ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಇದರಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ರೂಪಭೇದಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.
ಫ್ರೂಟಿಸೆನ್ಸ್ ಪ್ರಭೇದದ ಕಾಯಿಗಳು ವಿಪರೀತ ಖಾರ ಗುಣವುಳ್ಳವು. ಇದರ ಕಾಯಿಗಳು ಚಿಕ್ಕಗಾತ್ರದವು, ಮೇಲ್ಮುಖವಾಗಿ ಸ್ಥಿತಗೊಂಡಿರುವುವು : ಕೇಯೆನ್ ಪೆಪರ್ಸ್, ಟಬಸ್ಕೊ ಪೆಪರ್ಸ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿರುವ ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸಂಬಾರವಸ್ತುವಾಗಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ.
ಕಾಯಿಗಳ ಗಾತ್ರದಲ್ಲೂ ಆಕಾರದಲ್ಲೂ ಬಲಿತ ಮೇಲೆ ಹಣ್ಣುಗಳು ತಳೆಯುವ ಬಣ್ಣದಲ್ಲೂ ಖಾರದ ತೀಕ್ಷ್ಣತೆಯಲ್ಲೂ ಗಮನಾರ್ಹ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿದ್ದು ಇವುಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ತಳಿಗಳಿಗೆ ವಿವಿಧ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಕೊಡಲಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಅಂಗೀಕಸಿಕಾಯಿ, ಡಬ್ಬಗಾಯಿ, ಗಿಡ್ಡಗಾಯಿ, ಬಳ್ಗಳಿಗಾಯಿ, ಬಿಳಿಗಾಯಿ ಇತ್ಯಾದಿ. ಬೆಳೆಯುವ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೂ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಗೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಹೆಸರುಗಳುಂಟು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ನೇಪಾಳ, ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್, ಅಮೆರಿಕ, ಬಲ್ಗೇರಿಯನ್, ಹಂಗೇರಿಯನ್, ಮೊರಾಕನ್, ಯೂಗೋಸ್ಲಾವಿಯನ್ ಇತ್ಯಾದಿ. ಭಾರತದಲ್ಲೂ ಬ್ಯಾಡಗಿ, ಗುಂಟೂರು ಮೊದಲಾದ ಹಲವಾರು ಬಗೆಗಳುಂಟು. ಆನ್ಯುಯಮ್ ಬಗೆಯ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಯಲ್ಲಿ ಬಲು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಖಾರಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸುವ ಉದ್ದನೆಯ ಕಾಯುಳ್ಳ ಬಗೆ ಮತ್ತು ತರಕಾರಿಯಾಗಿ ಬಳಸುವ ಗುಂಡನೆಯ ಕಾಯುಳ್ಳ ಬಗೆ ಎಂಬ ಎರಡು ಗುಂಪುಗಳುಂಟು. ತರಕಾರಿಯಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗುವ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ದಪ್ಪ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಖಾರದ ಅಂಶ ಬಲು ಕಡಿಮೆ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲವೇ ಇಲ್ಲ. ವಾಣಿಜ್ಯಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಪಪ್ರಿಕ, ಚಿಲೀಸ್, ರೆಡ್ಪೆಪರ್ಸ್, ಕೇಯನ್, ಕ್ಯಾಪ್ಸಿಕಮ್, ಸ್ವೀಟ್ ಪೆಪರ್ಸ್, ಪಮಿಯೆಂಟೊ ಎಂಬ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಇವು ಪರಿಚಿತವಾಗಿವೆ.
ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಬೆಳೆಗೆ ಸುಮಾರು ೧೦ರಿಂದ ೩೦ ಸೆ.ಉಷ್ಣಾಂಶ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಯನ್ನು ಮಳೆ ಆಶ್ರಯ ಬೆಳೆಯಾಗಿ ಕೃಷಿ ಮಾಡುವುದೇ ರೂಢಿ. ಕೆಲವೆಡೆ ನೀರಾವರಿ ಬೇಸಾಯ ಮಾಡುವುದು ಉಂಟು. ಇದರ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಸರಾಸರಿ ೬೦ ರಿಂದ ೧೨೫ ಸೆ.ಮೀ ಮಳೆ ಸಾಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಬೆಳೆಗೆ ಅತಿ ಶುಷ್ಕ ಮತ್ತು ಅತಿ ತೇವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳೆರಡೂ ಮಾರಕ. ಕಪ್ಪು, ಮೆಕ್ಕಲು ಹಾಗೂ ಮರಳು ಮಿಶ್ರಿತ ಮೆಕ್ಕಲು ಮಣ್ಣು ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಬೆಳೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಸೂಕ್ತ. ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ಮಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಬಹುದಾದರೂ ಕೆಂಪುಗೋಡು ಒಳ್ಳೆಯದು. ಇದು ಚಳಿಗಾಲದ ಬೆಳೆಯಾಗಿದ್ದು, ಜುಲೈ-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬಿತ್ತನೆ ಮಾಡಿ ಜೂನ್-ಜುಲೈನಲ್ಲಿ ಫಸಲು ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಸಿರು ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಯನ್ನೇ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದಾದರೂ, ಬಲಿತ ಕೆಂಪು ಕಾಯಿಗಳನ್ನು ಒಣಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಪುಡಿ ಮಾಡಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಶುದ್ಧಬೆಳೆಯಾಗಿಯೊ ಬೆಳ್ಳುಳ್ಳಿಯೊಂದಿಗೆ ಅಕ್ಕಡಿ ಬೆಳೆಯಾಗಿಯೂ ಬೆಳೆಯುವುದಿದೆ. ಬೀಜಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟು ಪಾತಿಯಲ್ಲಿ ನೆಟ್ಟು ಸಸಿಪಡೆದು ಅನಂತರ ಸಸಿಗಳನ್ನು ಬೇಕೆಂದ ಕಡೆ ನಾಟಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಗಿಡಗಳು 2 1/2 - 3 1/2 ತಿಂಗಳ ವಯಸ್ಸಿನವಾದ ಅನಂತರ ಹೂ ಬಿಡಲು ಆರಂಭಿಸಿ ಸುಮಾರು ಮೂರು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಹೂ ಧರಿಸಿರುವುವು. ಕಾಯಿ ಕಚ್ಚಿ ಅವು ಬಲಿಯಲಾರಂಭಿಸಿದ ಮೇಲೆ 3 - 4 ತಿಂಗಳ ಕಾಲ, 6 ರಿಂದ 10 ಸಲ 5, 10 ಅಥವಾ 20 ದಿವಸಗಳ ಅಂತರವಿಟ್ಟು ಕಾಯಿ ಬಿಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಮೆಣಸಿನ ಗಿಡಕ್ಕೆ ತಗಲುವ ರೋಗರುಜಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾದವು ಇಂತಿವೆ: (1) ಸ್ಕಿರ್ಟೊತ್ರಿಪ್ಸ್ ಡಾಸರ್ದಾಲಿಸ್ ಎಂಬ ಕೀಟದಿಂದ (ಥ್ರಿಪ್ಸ್) ಹರಡುವ ವೈರಸ್ ರೋಗ - ಎಲೆಮುರುಟು. ಗಿಡದ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕುಂಠಿತಗೊಳ್ಳುವುದು, ಎಲೆಗಳು ಮುರುಟಿಕೊಳ್ಳುವುದು, ರೆಂಬೆಗಳ ತುದಿಗಳು ಅಂಟುದ್ರವದಿಂದ ಆವೃತವಾಗುವುದು ಈ ರೋಗದ ಲಕ್ಷಣಗಳು. (2) ಕೊಲೆಟೊಟ್ರೈಕಮ್ ಕ್ಯಾಪ್ಸಿಸಿ ಎಂಬ ಬೂಷ್ಟಿನಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಕಾಯಿಗಳ ಕೊಳೆರೋಗ. (3) ಕೊಲೆಟೊ ಟ್ರೈಕಮ್ ನೈಗ್ರಮ್ ಎಂಬ ಬೂಷ್ಟಿನಿಂದ ಬರುವ ಆಂತ್ರಾಕ್ನೋಸ್ ರೋಗ.
ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಬಹು ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಬಾರ ವಸ್ತು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಏಷ್ಯದ ಹಲವಾರು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಆಹಾರದ ಪ್ರಧಾನ ಅಂಶವಾಗಿದೆ; ಹಸಿಯಾಗಿಯೊ ಬೇಯಿಸಿಯೊ ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಇದರ ಬಳಕೆ ಉಂಟು. ಪಲ್ಯ, ಸಾರು, ಸಾಂಬಾರು, ಉಪ್ಪಿನಕಾಯಿ ಹೀಗೆ ಹಲವು ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಉಪಯೋಗವಾಗುತ್ತದೆ. ಒಣಗಿದ ಖಾರದ ಪುಡಿ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಮಸಾಲೆಗಳ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಇದರ ಬಳಕೆ ಇದೆ. ಮೆಣಸಿನ ಕಾಯಿಯ ಖಾರದ ರುಚಿಗೆ ಕಾರಣ ಇದರಲ್ಲಿರುವ ಕ್ಯಾಪ್ಸಿಸಿನ್ ಎಂಬ ರಾಸಾಯನಿಕ. ಮೆಣಸಿನ ಘಾಟಿಗೂ ಇದೇ ಕಾರಣ. ಕಾಯಿಗಳು ಬಲಿತಂತೆ, ಒಣಗಿದಂತೆ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣ ಬರಲು ಕಾರಣ ಕ್ಯಾಪ್ಸೆಂತಿನ್, ಕ್ಯಾಪ್ಸೊರೂಬಿನ್, ಜಿಯಾಕ್ಸಾಂತಿನ್, ಕ್ರಿಪ್ಟೊಕ್ಸಾಂತಿನ್, ಆಲ್ಫ ಮತ್ತು ಬೀಟ ಕ್ಯಾರೊಟಿನ್ ಎಂಬ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು. ಜೊತೆಗೆ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ `ಸಿ' ವಿಟಮಿನ್ನಿನ ಒಳ್ಳೆಯ ಆಕರ ಕೂಡ. ತಳಿಯನ್ನವಲಂಬಿಸಿ ಈ ವಿಟಮಿನ್ನಿನ ಮೊತ್ತ ಪ್ರತಿ 100 ಗ್ರಾಮಿಗೆ 50 - 280 ಮಿಗ್ರಾಂ ಇದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ವಿಟಮಿನ್ `ಎ' ಕೂಡ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿದೆ.
ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಗೆ ಔಷಧೀಯ ಗುಣಗಳೂ ಉಂಟು. ಜೀರ್ಣಕಾರಿ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಇದನ್ನು ಅಜೀರ್ಣದ ಕೆಲವು ಬಗೆಗಳ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಲವು ರೀತಿಯ ಕೀಲುನೋವುಗಳ ಉಪಶಮನಕ್ಕೂ ಇದರ ಬಳಕೆ ಉಂಟು. ಗಂಟಲು ನೋವಿಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಕೆಲವು ಔಷಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಸೇರಿಸುವುದಿದೆ.
This article uses material from the Wikipedia ಕನ್ನಡ article ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಮಾಡದಿದ್ದ ಹೊರತು ಪಠ್ಯ "CC BY-SA 4.0" ರಡಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ಕನ್ನಡ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.