Փշատենի: բույսերի ցեղ

Հայտնի է 50, ՀՀ-ում՝ 2 տեսակ՝ փշատենի արևելյան (E. orientalis) և փշատենին եզատերև(E. angustifolia)։ Տարածված է Արմավիրի, Արարատի, Վայոց ձորի, Սյունիքի և այլ մարզերում։ Աճում է (ստորին լեռն, գոտուց մինչև, միջին լեռնայինը) գետերի և առուների ափերին, խոնավ վայրերում, տարբեր տիպի հողերում և այլն։ Աճում է նաև Ճապոնիայում, Չինաստանում և Եվրոպայում։

 

Ծառի բարձրությունը մինչև 10 մ Է, կեղևը՝ կարմրադարչնավուն, փայլուն, ընձյուղները՝ սպիտակ-արծաթափայլ։ Տերևները գծաձև են, նշտարաձև, էլիպսաևշտարաձև կամ նեղ ձվաձև, ամբողջաեզր, հերթադիր։ Ծաղիկները ողկուզանման են, տերևանութային կամ մեկական, երկսեռ կամ միասեռ, արտաքինից՝ արծաթավուն, ներսից՝ դեղնանարնջագույն, բուրավետ։ Ծաղկում է մայիս-հունիսին։ Պտուղը կորիզապտուղ է, մանր (5-10 գ), երկարավուն, գլանաձև, մաշկը՝ բարակ, թղթանման, փայլուն, դարչնագույն, շագանակագույն կամ վառ կարմիր։

Պտղամիսը սպիտակադեղնավուն է, չոր, փշրվող, ալրանման, քաղցր, հաճելի համով։ Պտուղները պարունակում են շաքարներ, սպիտակուցներ, վիտամիններ, աղաղանյութեր, օրգանական թթուներ։ Ունեն բուժիչ և սննդարար հատկություններ, օգտագործում են ստամոքսաղիքային հիվանդությունների ժամանակ։ Ծաղիկներից ստացվող յուղն օգտագործվում է օծանելիքի արտադրության մեջ։ Հողի նկատմամբ պահանջկոտ չէ։ Չորադիմացկուն, աղադիմացկուն և ցրտադիմացկուն է։ Երկարակյաց է։ Բազմանում է կտրոններով։ Գեղազարդիչ է և մեղրատու։ Փշատենու երկու տեսակն էլ գրանցված է ՀՀ Կարմիր գրքում։

Տաքսոնոմիա

Այս դասը մտնում է փշատազգիների (Elaeagnaceae) ընտանիքի և վարդածաղկավորների (Rosales) կարգի մեջ։

 

 

Դասը ընդգրկում է 20-70 տեսակ

• Elaeagnus angustata (Rehd.) C.Y.Chang
• Elaeagnus angustifolia
• Elaeagnus argyi Levl.
• Elaeagnus bambusetorum Hand.-Mazz.
• Elaeagnus bockii Diels
• Elaeagnus cinnamomifolia W.K.Hu H.F.Chow
• Elaeagnus commutata Bernh.
• Elaeagnus conferta Roxb.
• Elaeagnus courtoisi Belval
• Elaeagnus davidii Franch.
• Elaeagnus delavayi Lecomte
• Elaeagnus difficilis Serv.
• Elaeagnus formosana Nakai
• Elaeagnus glabra Thunb.
• Elaeagnus gonyanthes Benth.
• Elaeagnus griffithii Serv.
• Elaeagnus grijsii Hance
• Elaeagnus guizhouensis C.Y.Chang
• Elaeagnus henryi Warb.
• Elaeagnus jiangxiensis C.Y.Chang
• Elaeagnus jingdonensis C.Y.Chang
• Elaeagnus kanaii Momily.
• Elaeagnus lanceolata Warb.
• Elaeagnus lanpingensis C.Y.Chang
• Elaeagnus latifolia
• Elaeagnus liuzhouensis C.Y.Chang
• Elaeagnus longiloba C.Y.Chang
• Elaeagnus loureirii Champ.
• Elaeagnus luoxiangensis C.Y.Chang
• Elaeagnus luxiensis C.Y.Chang
• Elaeagnus macrantha Rehd.
• Elaeagnus macrophylla Thunb.
• Elaeagnus magna Rehd.
• Elaeagnus micrantha C.Y.Chang
• Elaeagnus mollis Diels
• Elaeagnus morrisonensis Hayata
• Elaeagnus multiflora Thunb.
• Elaeagnus nanchuanensis C.Y.Chang
• Elaeagnus obovata H.L.Li
• Elaeagnus obtusa C.Y.Chang
• Elaeagnus oldhami Maxim.
• Elaeagnus ovata Serv.
• Elaeagnus oxycarpa Schltdl.
• Elaeagnus pallidiflora C.Y.Chang
• Elaeagnus parvifolia Wallich Royle
• Elaeagnus pauciflora C.Y.Chang
• Elaeagnus philippinensis Perrott.
• Elaeagnus pilostyla C.Y.Chang
• Elaeagnus pingnanensis C.Y.Chang
• Elaeagnus pungens Thunb.
• Elaeagnus pyriformis Hook.f.
• Elaeagnus retrostyla C.Y.Chang
• Elaeagnus sarmentosa Rehd.
• Elaeagnus schlechtendalii Serv.
• Elaeagnus stellipila Rehd.
• Elaeagnus taliensis C.Y.Chang
• Elaeagnus thunbergii Serv.
• Elaeagnus tonkinensis Serv.
• Elaeagnus triflora Roxb.
• Elaeagnus tubiflora C.Y.Chang
• Elaeagnus tutcheri Dunn
• Elaeagnus umbellata Thunb.
• Elaeagnus viridis Serv.
• Elaeagnus wenshanensis C.Y.Chang
• Elaeagnus wilsonii H.L.Li
• Elaeagnus wushanensis C.Y.Chang
• Elaeagnus xichouensis C.Y.Chang
• Elaeagnus xizangensis C.Y.Chang