Ծովի ջուր, ծովերի և օվկիանոսների ջրեր։ Համաշխարհային օվկիանոսի միջին աղիությունը 3,47% (34,7 ‰) է, տատանումները ՝ 3,4-ից 3,6% (34-36 ‰): Սա նշանակում է, որ յուրաքանչյուր մեկ լիտր ջրի մեջ լուծված է 35 գրամ աղ (հիմնականում նատրիումի քլորիդ)։ Սա 0,6 մոլ / լիտր է (ենթադրելով, որ ամբողջ աղը NaCl է, ինչը իրականում այդպես չէ)։
Օվկիանոսների ջրերում աղը գրեթե ամենուր է, որը մոտ է 3.5%, բայց ծովերի ջրերը ունեն անհավասար բաշխված աղիություն։ Ամենաքիչ աղիություն ունի Ֆիննական ծոցի և Բոտնիկի ծոցի հյուսիսային մասի ջրերը, որոնք դուրս են գալիս Բալթիկ ծով։ Բարձր աղիություն ունի Կարմիր ծովը և Միջերկրական ծովի արևելյան մասի ջրերը։ Աղի լճերը, ինչպիսիք են Մեռյալ ծովը, կարող են ունենալ աղիության զգալիորեն ավելի բարձր մակարդակ։ Ծովի ջրերը մի փոքր հիմնային են, pH- ն ՝ 7,5-ից մինչև 8,4։ Համեմատաբար բարձր pH- ի կայունությունը կապված է կարբոնատ բուֆերային համակարգի առկայության հետ։ Բորային համակարգը որոշ չափով պակաս կարևոր է pH- ի պահպանման համար։ pH- ի ամենաբարձր արժեքը ծովի մակերեսի մոտ է, խորության հետ փոքր-ինչ նվազում է։ Չաղտոտված տարածքներում pH- ի արժեքը կարող է իջնել չեզոք կամ նույնիսկ թույլ թթվային։
|
Բիոգեն (կենսածին) տարրերը անհրաժեշտ են կենդանի օրգանիզմներին։ Դրանք ներառում են ֆոսֆոր, ազոտ (անօրգանական միացություններում) և (որոշ օրգանիզմների համար) սիլիցիում։ Կարևոր դեր են խաղում մետաղները, որոնք հանդիպում են քիչ քանակությամբ։
Ծովային ջրերի մեջ բիոգեն նյութերի պարունակությունը փոփոխական է։ Եվ տատանվում է` կախված նմուշառման վայրից, խորությունից և ժամանակից։ Սովորաբար, դրանց պարունակությունը մակերևույթում նվազագույն է, մեծանում է առավելագույնը մինչև 1000-1500 մ խորությամբ, իսկ հետո աստիճանաբար կրկին նվազում է։ Ֆոսֆատների պարունակությունը կարող է կտրուկ բարձրանալ օվկիանոսի հատակում։
Բաղադրիչը | Կոնցենտրացիա (մոլ/կգ) |
---|---|
H2O | 53,6 |
Cl− | 0,546 |
Na+ | 0,469 |
Mg2+ | 0,0528 |
SO42− | 0,0283 |
Ca2+ | 0,0103 |
K+ | 0,0102 |
C | 0,00206 |
Br− | 0,000844 |
B | 0,000416 |
Sr2+ | 0,000091 |
F− | 0,000068 |
Au3+ | 0,00000000002 |
Մթնոլորտի հետ շփման ժամանակ ծովային ջրերը օդի հետ փոխանակվում են գազերով՝ թթվածին, ազոտ և ածխաթթու գազ։ Այս նույն գազերը ծով են մտնում օվկիանոսում քիմիական և կենսաբանական գործընթացների արդյունքում։ Գազերի մի մասը օվկիանոս են թափանցում գետի ջրերի միջոցով։ Ծովային ջրի մեջ լուծարվող գազերի քանակը կախված է դրանց լուծելիությունից և օդում մասնակի ճնշումից։ Ջերմաստիճանի բարձրացման հետ մեկտեղ, գազերի լուծելիությունը և, համապատասխանաբար, ծովային ջրի մեջ դրանց պարունակությունը նվազում է։ Ծովային ջրի մեջ լուծարված թթվածնի և ազոտի հարաբերակցությունը տարբերվում է մթնոլորտում նրանց հարաբերակցությունից։ Թթվածնի լավ լուծելիության պատճառով ջրի մեջ նրա կոնցենտրացիան համեմատաբար բարձր է, ազոտի հետ դրա հարաբերակցությունը 1։ 2 է։ Անաերոբ պայմաններում ծծմբաջրածինը կարող է կուտակվել ջրի մեջ, օրինակ՝ Սև ծովում՝ ավելի քան 200 մ խորությամբ։
Ծովի ջրի խտությունը տատանվում է 1020-ից մինչև 1030 կգ / մ³, որը կախված է ջերմաստիճանից և աղիությունից։ 24‰ից ավելի աղիություն ունենալու դեպքում առավելագույն խտության ջերմաստիճանը դառնում է ավելի ցածր, քան սառեցման կետի ջերմաստիճանն է։ Երբ սառչում է, ծովային ջուրը սեղմվում է, արդյունքում խտությունը մեծանում է։ Ծովի ջրի մեջ ձայնի արագությունը կազմում է մոտ 1500 մ / վ։
Ծովի ջուր | Մաքուր ջուր | |
Խտություն, 25 °C, գ/սմ3 | 1,02412 | 0,9971 |
Մածուցիկություն, 25 °C, միլիպուազ | 9,02 | 8,90 |
Ճնշում, 20 °C, ն.պ. | 17,35 | 17,54 |
Առավելագույն խտության ջերմաստիճանը, °C | -3,52 (հեղուկի գերսառեցում) | +3,98 |
Սառեցման կետ, °C | -1,91 | 0,00 |
Մակերևութային լարվածություն, 25 °C, դին/սմ | 72,74 | 71,97 |
Ձայնի արագություն, 0 °C-ում, մ/սմ։ | 1450 | 1407 |
Տեսակարար ջերմունակություն, 7,5 °C, Ջ/(գ·°C): | 3,898 | 4,182 |
Ծովում աղի ջրի առկայության գիտական բացատրությունը դրվել է Էդմունդ Հալլեյ աշխատանքներով 1715 թվականին։ Նա առաջարկեց, որ աղը և այլ հանքային միացությունները, հողից գետերի ջրերի միջոցով ծով են տեղափոխվել։ Հասնելով օվկիանոս ՝ աղերը մնացին և աստիճանաբար կոնցենտրացվեցին։ Հալլեյը նկատեց, որ լճերի մեծ մասը, որոնք աղի ջուր ունեն՝ օվկիանոսների հետ ջրային կապ չունեն։ Հալլեյի տեսությունը մասամբ ճիշտ է։ Բացի այդ պետք է նշել, որ դրանց ձևավորման վաղ փուլերում նատրիումի միացությունները առաջանում էին օվկիանոսի հատակում։ Մեկ այլ տարրի աղի՝ քլորի առկայությունը բացատրվում է հրաբխային ժայթքումների ժամանակ երկրի կենտրոնից դրա (ջրածնի քլորիդի ձևով) թափանցումը ջրեր։ Նատրիումի և քլորի ատոմները հետզհետե դարձան ծովի ջրի աղի կազմի հիմնական բաղադրիչները։
Ծովային ջուրը խմելու համար պիտանի չէ աղերի և հանքանյութերի բարձր պարունակության պատճառով, որոնք պահանջում են ավելի շատ ջուր մարմնից հեռացնել, քան ներմուծաց քանակությունն է։ Այնուամենայնիվ, մաքրումից հետո նման ջուրը կարող է խմվել։ 1950-ականներին ֆրանսիացի բժիշկ և ճանապարհորդ Ալեն Բոմբարը փորձարարորեն ապացուցեց, որ ծովային ջուրը կարող է լինել պիտանի խմելու համար, բայց միայն փոքր քանակությամբ (մոտ 700 մլ / օր) 5-7 օրվա ընթացքում։ Սառեցված ծովային ջուրը աղիությամբ 3-4 անգամ ցածր է, քան օվկիանոսային (ոչ ավելի, քան 8-11 տ.մ.) որոշ ծովափիներում, ծովալճակներում, գետաբերաններում, որտեղ հոսում են մեծ գետեր, ծովեր, ինչպիսիք են Ազովը, Բալթիկը, Կասպիցը, շատ ավելի քիչ վնասակար են, քան օվկիանոսային ջրերը, և կարելի է փոքր քանակությամբ օգտագործել խմելու և արտակարգ իրավիճակներում գոյատևման համար։
Հոնկոնգում ծովային ջրերը լայնորեն օգտագործվում են լոգարանի լվացման համակարգերում։ Նրանց ավելի քան 90% -ը քաղցր ջուրը խնայելու համար օգտագործում է ծովի ջուրը կենցսղի գործերում։ Դա սկսվեց 1960-70-ականներին, երբ քաղցրահամ ջրի հայթայթումը դժվարացավ նախկին բրիտանական գաղութի բնակիչների համար։
Գրեթե բոլոր քիմիական տարրերը հայտնաբերված են ծովի ջրի մեջ։ Աշխարհի մագնեզիումի արտադրության գրեթե կեսը ստացվում է ծովի ջրից։ 1998 թվականին Միացյալ Նահանգներում ծովի ջրից ստացան մոտ 40 հազար տոննա բրոմ։ Դիտարկվում է ծովային ջրից ուրանի արդյունահանման հնարավորությունը։
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Ծովի ջուր, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.