Էլեն Սիքսու (ֆր.՝ Hélène Cixous /sɪkˈsuː/, ֆրանսերեն: , հունիսի 5, 1937(1937-06-05), Օրան, Ալժիր), պրոֆեսոր, ֆրանսիացի ֆեմինիստ գրող, բանաստեղծ, դրամատուրգ, փիլիսոփա, գրաքննադատ և հռետոր։ Հայտնի է իր «Մեդուսայի ծիծաղը» հոդվածով, որը հաստատել է նրան որպես պոստստրուկտուրալիստական ֆեմինիզմի վաղ մտածողներից մեկը։ Հիմնադրել է ֆեմինիստական ուսումնասիրությունների առաջին կենտրոնը եվրոպական մի համալսարանում՝ Փարիզի համալսարանի Վինչենի համալսարանական կենտրոնում (մերօրյա Համալսարան Փարիզ VIII)։
Էլեն Սիքսու ֆր.՝ Hélène Cixous | |
---|---|
Ծնվել է | հունիսի 5, 1937[…] (86 տարեկան) |
Ծննդավայր | Օրան, Ալժիր |
Քաղաքացիություն | Ֆրանսիա |
Մայրենի լեզու | ֆրանսերեն և գերմաներեն |
Կրթություն | Փարիզի արվեստների ֆակուլտետ (1968) |
Ազդվել է | Զիգմունդ Ֆրոյդ, Ժակ Լական և Ժակ Դերիդա |
Երկեր | Q51483246? |
Մասնագիտություն | բանաստեղծուհի, ակնարկագիր, դրամատուրգ, անգլերենի գիտակ, կանանց իրավունքների պաշտպան, գրող, լեզվի փիլիսիփա, գրական քննադատ, համալսարանի դասախոս և փիլիսոփա |
Աշխատավայր | Կոռնելի համալսարան, Եվրոպական բարձրագույն դպրոց և Փարիզ 8 համալսարան |
Պարգևներ և մրցանակներ | |
Hélène Cixous Վիքիպահեստում |
Պատվավոր կոչումներ է ստացել Քինգստոնի Քուինս և Կանադայի Ալբերտայի համալսարաններից, Իռլանդիայի Դուբլինի համալսարանական քոլեջից, Միացյալ Թագավորության Յորքի համալսարանից ու Լոնդոնի համալսարանական քոլեջից, ԱՄՆ-ի Ջորջթաունի համալսարանից, Հյուսիս-արևմտյան համալսարանից ու Մեդիսոնի Վիսկոնսինյան համալսարանից։ 2008 թվականից մինչև 2014 թվականի հունիսը նշանակվել է Կոռնելի համալսարանի պրոֆեսոր։
Սիքսուն ծնվել է ֆրանսիական Ալժիրի Օրան քաղաքում հրեա ծնողների ընտանիքում։ Հայրը՝ Ժորժես Սիքսուն, բժիշկ էր, որը դիսերտացիա է գրել տուբերկուլյոզի մասին և մահացել է դրանից 1948 թվականին։ Մայրը՝ Եվա Սիքսուն, ամուսնու մահից հետո դարձել է մանկաբարձուհի «մինչև վերջին ֆրանսիացի բժիշկների և մանկաբարձների հետ իր վտարումը 1971 թվականին»։ Եղբայրը՝ «բժշկական ուսանող և Ալժիրի անկախության կողմնակից» Պիեռը, 1961 թվականին մահվան է դատապարտվել Գաղտնի զինված կազմակերպության կողմից և քրոջը միացել Բորդոյում։ 1962 թվականին Ալժիրի անկախանալուց հետո մայրն ու եղբայրը վերադարձել են այնտեղ, որտեղ նրանց ձերբակալել են, իսկ Էլենը «նրանց ազատ է արձակել Ալժիրի առառջին նախագահ Ահմեդ Բեն Բելլայի փաստաբանի օգնությամբ»։
1955 թվականին Էլենն ամուսնացել է Գայ Բերգերի հետ և նրանից ունեցել երեք երեխա՝ Էնն-Էմանուելան (ծնված 1958 թվականին), Ստեֆանը (1960–1961) և Պիեռ-Ֆրանսուան (ծնված 1961 թվականին)։ Ամուսնալուծվել են 1964 թվականին։
1959 թվականին կոչում է ստացել անգլերենից, իսկ 1968 թվականին արժանացել դոկտորի կոչման։ Այդ ժամանակ նրա հիմնական ուշադրության կենտրոնում անգլիական գրականությունն էր ու Ջեյմս Ջոյսի աշխատանքները։ 1962 թվականին դարձել է Բորդոյի համալսարանի ասիստենտ, 1965 - 1967 թվականներին Սորբոնում աշխատել որպես ասիստենտ, իսկ 1967 թվականին նշանակվել Փարիզի Նանտեր համալսարանի դասախոս։
1968 թվականի ֆրանսիացի ուսանողների ցույցերից հետո Սիքսուն մեղադրվել է Փարիզի VIII համալսարանը հիմնադրելու մեջ, որն «ստեղծվել էր ծառայելու որպես այլընտրանք ֆրանսիական ավանդական ակադեմիական միջավայրին»։ 1974 թվականին հիմնադրել է համալսարանի կանանց ուսումնասիրությունների կենտրոնը՝ առաջինը Եվրոպայում։ Փարիզի VIII համալսարանի և Շվեյցարիայի Սաաս-Ֆիի Եվրոպական ավարտական դպրոցի պրոֆեսոր է։
1968 թվականին Սիքսուն հրատարակել է L'Exil de James Joyce ou l'Art du remplacement (Ջեյմս Ջոյսի աքսորը կամ Տեղահանման արվեստը) վերնագրով դոկտորական ատենախոսությունն, իսկ հաջորդ տարի հրատարակել իր առաջին կիսաինքնակենսագրական վեպը՝ Dedans (Inside), որն արժանացել է Մեդիչիի մրցանակի։
Լայնորեն հրատարակվել է․ նրա հրատարակություններն ընդգրկում են բանաստեղծությունների քսան երեք հատոր, էսսեների վեց գիրք, հինգ պիես և բազմաթիվ ազդեցիկ հոդվածներ։ Ժակ Դերիդայի հետ հրատարակել է Voiles (Veils) գիրքը, այնուհետև վերջինիս մասին գրել Portrait de Jacques Derrida en jeune saint juif (Portrait of Jacques Derrida as a Young Jewish Saint) վերնագրով գիրքը։ Բացի այդ, մենագրություններ է գրել բրազիլիացի գրող Կլարիսի Լիսպեկտորի, Մորիս Բլանշոյի, Ֆրանց Կաֆկայի, Հայնրիխ ֆոն Քլայսթի, Միշել դը Մոնտենի, Ինգեբորգ Բախմանի, Թոմաս Բերնհարդի և ռուս բանաստեղծուհի Մարինա Ցվետաևայի աշխատանքների վերաբերյալ։ Հեղինակել է նաև նկարիչների մասին էսսեներ, որոնց թվում էին՝ Շիմոն Հանտային, Պիեռ Ալեշինսկին ու Ադել Աբդեսեմեդը, որին երկու գիրք է նվիրել։
Լյուսի Իրիգարեյի և Յուլյա Քրիստևայի հետ Սիքսուն համարվում է պոստստրուկտուրալիստական ֆեմինիզմի տեսության հիմնադիրներից մեկը։ 1970-ական թվականներին սկսել է գրել սեռականության և լեզվի միջև կապի մասին։ Այլ պոստստրուկտուրալիստական ֆեմինիզմի տեսաբանների պես Սիքսուն ևս կարծում է, որ մեր սեռականությունն ուղղակիորեն կապված է հասարակության մեջ հաղորդակցվելու ձևի հետ։ 1975 թվականին հրատարակել է իր ամենաազդեցիկ հոդվածը՝ «Մեդուզայի ծիծաղը», որը 1976 թվականին թարգմանվել է անգերերն։ Հրատարակել է ավելի քան 70 աշխատություն, որոնցից գեղարվեստական, դրամատիկական գրվածքները և պոեզիան անգլերեն թարգմանություն չունեն։
2000 թվականին Ֆրանսիայի ազգային գրադարանում Էլեն Սիքսուի անվան հավաքածու է ստեղծվել, երբ վերջինս գրադարանին է նվիրաբերել իր մինչ այդ պահն ունեցած ձեռագրերի ամբողջությունը։ Հավաքածուն ցուցադրվել է 2001 թվականին։
2003 թվականին գրադարանում Սիքսուի ստեղծագործություններին նվիրված համաժողով է անցկացվել, որի զեկուցողների թվում էին՝ Միրեյ Կալե-Գրուբերը, Մարի Օդիլ Ժերմենը, Ժակ Դերիդան, Էնի Լեկլերկը, Արիանե Մնուչկին, Ժինետ Միխոն և Սիքսուն ինքը։
Օլիվիե Մորելի 118 րոպե տևողությամբ Ever, Rêve, Hélène Cixous կինոնկարը Էլեն Սիքսուի մասին է (Ֆրանսիայի և ԱՄՆ-ի համատեղ արտադրությաուն, 2018)
Սիքսուի գրվածքների վրա ամենաակնառու ազդեցություններից են ունեցել Ժակ Դերիդան, Զիգմունդ Ֆրոյդը, Ժակ Լաքանը և Արթյուր Ռեմբոն։
Հոգեվերլուծաբան Զիգմունդ Ֆրոյդը հաստատել է նախնական տեսություններ, որոնք հիմք են դարձել զարգացման հոգեբանության մեջ Սիքսուսի որոշ փաստարկների համար։ Ֆրոյդի վերլուծությունը գենդերային դերերի և սեռական ինքնության վերաբերյալ, որն Էդիպի բարդույթի միջոցով առանձին ուղիներ էր նախատեսում տղաների և աղջիկների համար, տեսություն էր, որի հանդեպ Սիքսուն հատկապես քննադատաբար էր տրամադրված[փա՞ստ]։
Ժամանակակիցներ, ցմահ ընկերներ, մտավորականներ Ժակ Դերիդան ու Սիքսուն երկուսն էլ հասակ են առել որպես ֆրանսիացի հրեաներ Ալժիրում։ Կաթոլիկությամբ թաքցված հուդայականությունը ինքնության անորոշության մի օրինակ է, որն ազդել է այն մտածողի վրա, որին Սիքսուն «հրեական սուրբ» է անվանել։ Նրա Portrait of Jacques Derrida as a Young Jewish Saint գիրքն առնչվում է այս հարցին։
Սիքսուն և Լյուսի Իրիգարեյը, համադրելով Դերիդայի խոսքակենտրոն գաղափարը և Լաքանի ցանկության խորհրդանիշը, ստեղծել են «Ֆալլոգոցենտրիզմ» տերմինը, որը կենտրոնանում է Դերիդայի խոսքի սոցիալական կառուցվածքի և երկակի հակադրության վրա։
Դերիդան Սիքսուի մասին ասել է․ «Էլենի տեքստերը թարգմանվում են ամբողջ աշխարհում, բայց դրանք մնում են անթարգմանելի։ Մենք երկու ֆրանսիացի գրողներ ենք, որոնք մշակում են տարօրինակ հարաբերություններ կամ ֆրանսերեն լեզվի հետ տարօրինակորեն ծանոթ հարաբերություններ - անմիջապես ավելի թարգմանված և ավելի անթարգմանելի, քան շատ այլ ֆրանսիացի հեղինակներ։ Մենք ֆրանսերենում ավելի շատ արմատներ ունենք, քան նրանք, ովքեր այս մշակույթում և այս երկրում նախնիներ ունեն»։
1975 թվականին ֆրանսերենով գրված «Մեդուզայի ծիծաղը» Սիքսուսի քննադատական ֆեմինիստական էսսեն վերանայումից հետո անգլերեն է թարգմանվել 1976 թվականին Պոլա Քոհենի և Քեյթ Քոհենի կողմից։ Այն ազդեցիկ է դարձել Սիքսուի բնորոշմամբ écriture féminine գրելաոճով՝ կանանց համար և կանանց կողմից գրելու տարբերակիչ ձևով։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էլեն Սիքսու» հոդվածին։ |
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Էլեն Սիքսու, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.