A Organización das Nacións Unidas para a Educación, a Ciencia e a Cultura, UNESCO (en inglés United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization e en francés: Organisation des Nations unies pour l'éducation, la science et la culture) é un organismo especializado das Nacións Unidas cuxo obxectivo é promover a paz e a seguridade mundial mediante a cooperación internacional en materia de educación, artes, ciencias e cultura.
Ten 194 estados membros e 12 membros asociados, así como socios das organizacións non gobernamentais, intergobernamentais e do sector privado. A súa sede atópase en París, Francia, mais a UNESCO ten 53 oficinas rexionais de campo e 199 comisións nacionais que facilitan o seu mandato global.
UNESCO | |
---|---|
Acrónimo | UNESCO e ONUÉSC |
Tipo | axencia da ONU, organización internacional, organización intergobernamental e organización |
Área de operación | mundial |
Data de fundación | 16 de novembro de 1945 |
Presidente/a | Audrey Azoulay (2017-) |
Nº de membros | 193 (2019) |
Organización matriz | ONU |
Organización subsidiaria | UNESCO Chair on Cyberspace and Culture, Comitê Científico para Problemas do Ambiente, UNESCO Institute for Statistics, Iranian National Commission for UNESCO e Hylean Amazon Institute |
Premios | Premios Peabody |
Sede | París |
Enderezo | 7, place de Fontenoy 75007 Paris |
48°51′00″N 2°18′22″L / 48.85, 2.30611111 | |
Na rede | |
https://en.unesco.org, https://fr.unesco.org, https://es.unesco.org, https://ru.unesco.org, https://ar.unesco.org e https://zh.unesco.org | |
[ editar datos en Wikidata ] |
A UNESCO fundouse en 1945 como sucesora do Comité Internacional de Cooperación Intelectual da Sociedade de Nacións. A súa constitución estabelece os obxectivos da axencia, a estrutura de goberno e o marco operativo. A misión fundacional da UNESCO, que foi moldeada pola segunda guerra mundial, é promover a paz, o desenvolvemento sustentábel e os dereitos humanos facilitando a colaboración e o diálogo entre as nacións. Persegue estes obxectivos a través de cinco grandes áreas do programa: educación, ciencias naturais, ciencias sociais, cultura e comunicación. A UNESCO patrocina proxectos que melloran a alfabetización, proporcionan formación técnica e educación, fomentan a ciencia, protexen os medios independentes e a liberdade de prensa, preservan a historia rexional e cultural e promoven a diversidade cultural.
Como centro de coordinación da cultura e da ciencia mundiais, as actividades da UNESCO foron ampliándose ao longo dos anos; axuda na tradución e difusión da literatura mundial, axuda a establecer e asegurar o Patrimonio da Humanidade cultural e natural, traballa para tender unha ponte entre a fenda dixital mundial, e crea sociedades do coñecemento inclusivas mediante a información e a comunicación. A UNESCO lanzou varias iniciativas e movementos globais, como "Educación para Todos", para seguir avanzando nos seus obxectivos fundamentais.
A UNESCO está rexida pola Conferencia Xeral, integrada por estados membros e membros asociados, que se reúne semestralmente para fixar os programas e o orzamento da axencia. Tamén elixe os membros do consello executivo, que xestiona o traballo da UNESCO, e nomea cada catro anos un director xeral, que exerce como administrador xefe da UNESCO. A UNESCO é membro do Grupo das Nacións Unidas para o Desenvolvemento, unha coalición de axencias e organizacións da ONU destinadas a cumprir os Obxectivos de Desenvolvemento Sostíbel.
Dedícase a orientar ós pobos nunha xestión máis eficaz do seu propio desenvolvemento, a través dos recursos naturais e os valores culturais, e coa finalidade de modernizar e facer progresar ás nacions do mundo, sen que por iso se perdan a identidade e a diversidade cultural. A UNESCO ten vocación pacifista, e entre varias cousas oriéntase moi particularmente a apoiar a alfabetización. Na educación, este organismo asigna prioridade ao logro da educación elemental adaptada ás necesidades actuais. Colabora coa formación de docentes, planificadores familiares e vivenda, administradores educativos e alenta a construción de escolas e a dotación de equipo necesario para o seu funcionamento.
As actividades culturais buscan a salvagarda do patrimonio cultural mediante o estímulo da creación e a creatividade e a preservación das entidades culturais e tradicións orais, así coma a promoción dos libros e da lectura. En materia de información, a UNESCO promociona a libre circulación de ideas por medios audiovisuais, fomenta a liberdade de prensa e a independencia, o pluralismo e a diversidade dos medios de información, mediante o "Programa Internacional para a Promoción da Comunicación".
A UNESCO ten as súas raíces en 1942, durante a segunda guerra mundial, cando os países aliados comezan a prepararse para restablecer os seus sistemas educativos en canto remate a guerra. Na Conferencia de Ministros Aliados de Educación (Conference of Allied Ministers of Education, CAME), no Reino Unido, inícianse as conversacións entre países europeos.
Como resultado, prepárase unha conferencia das Nacións Unidas para temas de educación e cultura, do 1 ao 16 de novembro de 1945. Reúnense corenta e catro países, dos cales trinta e sete deciden fundar a UNESCO. A constitución da UNESCO asínase o 16 de novembro, e vinte estados ratifícana un ano despois, o 4 de novembro de 1946 (Arabia Saudita, Australia, o Brasil, o Canadá, Checoslovaquia, China, Dinamarca, Exipto, Estados Unidos de América, Francia, Grecia, India, Líbano, México, Noruega, Nova Zelandia, República Dominicana, Reino Unido, Suráfrica e Turquía). Poucos días despois iníciase a primeira Conferencia Xeral da UNESCO, en París.
Segundo se van normalizando as relacións internacionais rotas pola segunda guerra mundial, vanse incorporando máis países. Así, o Xapón e a República Federal Alemá entran en 1951, España en 1953, a URSS en 1956 e os países africanos xurdidos na descolonización de África durante a década dos sesenta do século XX.
En 1957, por primeira vez un país membro abandona a UNESCO: o goberno de Suráfrica alega "interferencias" da UNESCO nos seus "problemas raciais". En 1996, con Nelson Mandela como presidente, Suráfrica volverá a incorporarse á UNESCO.
Durante a X Conferencia Xeral da UNESCO celebrada en París en 1958, acórdase crear un "Centro Latinoamericano de Estudos Superiores de Xornalismo". A iniciativa contou co apoio do Goberno e a Universidade Central de Ecuador, os cales o 9 de outubro de 1959 asinaron, xunto coa UNESCO, un acordo tripartito para a fundación e radicación en Ecuador de dito Centro, que hoxe leva o nome de Centro Internacional de Estudios Superiores de Comunicación para América Latina ou CIESPAL.
O 3 de novembro de 1958 inaugúrase a sede principal no número 7 da praza de Fontenoy, en París. A súa planta ten forma de Y. Os planos foron deseñados polos arquitectos Marcel Breuer, Pier Luigi Nervi e Bernard Zehrfuss e aprobados por un comité internacional de cinco membros: Lucio Costa, Walter Gropius, Le Corbusier, Sven Markelius e Ernesto Rogers. Tamén foi consultado Eero Saarinen.
En 1960 lánzase o primeiro proxecto de grandes dimensións: a protección do templo de Abu Simbel e outros 21 monumentos e complexos arquitectónicos en Exipto, ameazados pola construción do encoro de Asuán.
En 1985, Estados Unidos abandona a UNESCO alegando diferenzas en temas de xestión; o Reino Unido e Singapur tamén a abandonaron en 1986. Isto fixo que o orzamento diminuíra considerabelmente durante os anos seguintes. Os tres países reincorporáronse posteriormente (en 2003, 1997 e 2007 respectivamente).
Os órganos reitores da UNESCO son a Conferencia Xeral e o Consello Executivo.
A Conferencia Xeral está formada por representantes de todos os Estados membros da organización. Reúnese cada dous anos, coa participación dos estados membros e dos membros asociados.Cada estado membro ten un voto, independentemente de cal sexa a súa achega ao orzamento da organización.
Tamén se invita a participar, en calidade de observadores, a Estados non membros, organizacións intergobernamentais, organizacións non gobernamentais e fundacións.
A Conferencia Xeral determina a orientación e a liña de actuación xeral da UNESCO. Decide o Programa e o orzamento da UNESCO para os dous anos seguintes. Elixe aos membros do Consello Executivo e designa, cada catro anos, ao Director Xeral.
Os idiomas de traballo da Conferencia Xeral son inglés, árabe, chinés, español, francés e ruso.
O Consello Executivo, á unha sorte de consello de administración da UNESCO. Prepara o traballo da Conferencia Xeral e vela porque as decisións se executen axeitadamente.
As funcións e responsabilidades do Consello Executivo emanan da Constitución e dos regulamentos ou directivas establecidos pola Conferencia Xeral. Este regulamento complementase coas resolucións da Conferencia Xeral. Cada dous anos, a Conferencia Xeral encarga tarefas específicas ao Consello. Outras atribucións emanan de acordos asinados entre a UNESCO e a ONU, as institucións especializadas e outras organizacións intergobernamentais.
Os seus 58 membros son escollidos pola Conferencia Xeral. A selección respecta a diversidade de culturas e a orixe xeográfica que representa cada país; trátase de acordos complexos para lograr que haxa equilibrio entre as diversas rexións do mundo, e reflectir a universalidade da organización. O Consello Executivo reúnese dúas veces no ano.
En xuño de 2013, eran 11 os directores xerais da UNESCO dende a súa creación: nove homes e dúas mulleres. Os 11 directores xerais da UNESCO proceden de seis rexións da organización: Europa Occidental (5), América Central (1), América do Norte (2), África Occidental (1), Asia Oriental (1) e Europa Oriental (1).
Ata a data, non houbo ningún director xeral elixido das dez rexións restantes da UNESCO: sueste asiático, sur de Asia, Asia central e do norte, Oriente Medio, norte de África, África oriental, África central, Suráfrica, Australia-Oceanía e Suramérica.
A lista dos directores xerais da UNESCO dende a súa creación en 1946 é a seguinte:
Imaxe | Nome | Nacionalidade | Período | |
---|---|---|---|---|
1. | Julian Huxley | Reino Unido | 1946–1948 | |
2. | Jaime Torres Bodet | México | 1948–1952 | |
3. | John Wilkinson Taylor | Estados Unidos | 1952–1953 | |
4. | Luther Evans | Estados Unidos | 1953–1958 | |
5. | Vittorino Veronese | Italia | 1958–1961 | |
6. | René Maheu | Francia | 1961–1974 | |
7. | Amadou-Mahtar M'Bow | Senegal | 1974–1987 | |
8. | Federico Mayor Zaragoza | España | 1987–1999 | |
9. | Koichiro Matsuura | Xapón | 1999–2009 | |
10. | Irina Bokova | Bulgaria | 2009-2017 | |
11. | Audrey Azoulay | Francia | 2017-presente |
Esta é a lista das sesións da Conferencia Xeral da UNESCO celebradas dende 1946:
Sesión | Localización | Ano | Presidida por | Dende |
---|---|---|---|---|
1ª | París | 1946 | Léon Blum | Francia |
2ª | Cidade de México | 1947 | Manuel Gual Vidal | México |
3ª | Beirut | 1948 | Hamid Bey Frangie | Líbano |
1ª extraordinaria | París | 1948 | ||
4ª | París | 1949 | Edward Ronald Walker | Australia |
5ª | Florencia | 1950 | Stefano Jacini | Italia |
6ª | París | 1951 | Howland H. Sargeant | Estados Unidos |
7ª | París | 1952 | Sarvepalli Radhakrishnan | India |
2ª extraordinaria | París | 1953 | ||
8ª | Montevideo | 1954 | Justino Zavala Muniz | Uruguai |
9ª | Nova Deli | 1956 | Abul Kalam Azad | India |
10ª | París | 1958 | Jean Berthoin | Francia |
11ª | París | 1960 | Akale-Work Abte-Wold | Etiopía |
12ª | París | 1962 | Paulo de Berrêdo Carneiro | Brasil |
13ª | París | 1964 | Norair Sisakian | Unión Soviética |
14ª | París | 1966 | Bedrettin Tuncel | Turquía |
15ª | París | 1968 | William Eteki Mboumoua | Camerún |
16ª | París | 1970 | Atilio Dell'Oro Maini | Arxentina |
17ª | París | 1972 | Toru Haguiwara | Xapón |
3ª extraordinaria | París | 1973 | ||
18ª | París | 1974 | Magda Jóború | Hungría |
19ª | Nairobi | 1976 | Taaita Toweett | Kenya |
20ª | París | 1978 | Napoléon LeBlanc | Canadá |
21ª | Belgrado | 1980 | Ivo Margan | Iugoslavia |
4ª extraordinaria | París | 1982 | ||
22ª | París | 1983 | Saïd Tell | Xordania |
23ª | Sofía | 1985 | Nikolai Todorov | Bulgaria |
24ª | París | 1987 | Guillermo Putzeys Alvarez | Guatemala |
25ª | París | 1989 | Anwar Ibrahim | Malaisia |
26ª | París | 1991 | Bethwell Allan Ogot | Kenya |
27ª | París | 1993 | Ahmed Saleh Sayyad | Iemen |
28ª | París | 1995 | Torben Krogh | Dinamarca |
29ª | París | 1997 | Eduardo Portella | Brasil |
30ª | París | 1999 | Jaroslava Moserová | República Checa |
31ª | París | 2001 | Ahmad Jalali | Irán |
32ª | París | 2003 | Michael Omolewa | Nixeria |
33ª | París | 2005 | Musa Bin Jaafar Bin Hassan | Omán |
34ª | París | 2007 | Georgios Anastassopoulos | Grecia |
35ª | París | 2009 | Davidson Hepburn | Bahamas |
36ª | París | 2011 | Katalin Bogyay | Hungría |
37ª | París | 2013 | Hao Ping | China |
38ª | París | 2015 | Stanley Mutumba Simataa | Namibia |
39ª | París | 2017 | Zohour Alaoui | Marrocos |
40ª | París | 2019 | Ahmet Altay Cengizer | Turquía |
41ª | París | 2021 | Santiago Irazabal Mourão | Brasil |
A Organización das Nacións Unidas para a Educación, a Ciencia e a Cultura foi fortemente criticada ó longo da súa historia. Os críticos a acusan de tomar posicións contrarias á liberdade de prensa e de mercados, en particular pola iniciativa New World Information and Communication Order que recoñecía o dereito dos estados a censurar á prensa. En 1984 os Estados Unidos abandonaron a organización en protesta.
Así, mesmo no período dos anos 1970 e 1980, a organización recibiu repetidas acusacións de malgasto e corrupción.
Posteriormente, baixo a dirección de Federico Mayor Zaragoza e Koichiro Matsuura a UNESCO foi recuperando progresivamente a súa credibilidade, culminando coa reincorporación dos Estados Unidos no 2002.
Wiki Commons ten máis contidos multimedia na categoría: UNESCO |
This article uses material from the Wikipedia Galego article UNESCO, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Todo o contido está dispoñible baixo a licenza CC BY-SA 4.0, agás que se indique o contrario. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Galego (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.