Nicola Sturgeon: Prif Weinidog yr Alban ac arweinydd Plaid Genedlaethol yr Alban

Nicola Sturgeon
	Nicola Sturgeon
	;
	Prif Weinidog yr Alban
	Cyfnod yn y swydd; 20 Tachwedd 2014 – 28 Mawrth 2023
	Dirprwy Brif Weinidog yr Alban
	Cyfnod yn y swydd; 17 Mai 2007 – 19 Tachwedd 2014
	Ysgrifennydd Cabinet Llywodraeth yr Alban
	Cyfnod yn y swydd; 5 Medi 2012 – 19 Tachwedd 2014
	Arweinydd yr SNP
	Deiliad
	Cymryd y swydd; 14 Tachwedd 2014
Geni	19 Gorffennaf 1970; Irvine, Gogledd Swydd Ayr
Plaid wleidyddol	Plaid Genedlaethol yr Alban
Priod	Peter Murrell
Alma mater	Prifysgol Glasgow

Ar 15 Chwefror 2023 cyhoeddoedd ei fod am ymddiswyddo fel prif weinidog ac arweinydd yr SNP wedi i olynydd gael ei ethol.

Bu'n aelod o Blaid Genedlaethol yr Alban (neu'r SNP) ers oedd yn 16 oed. Mae hefyd yn Arweinydd y blaid honno (a adnabyddir hefyd fel yr 'SNP') ac yn Ddepute (neu Ddirprwy) 2004-2014. Bu hefyd yn Ysgrifennydd Cabinet yr Alban dros Stategaeth y Senedd a'r Llywodraeth ac yn Ysgrifennydd y Cabinet dros Isadeiledd, Buddsoddiad a Dinasoedd. Hi yw'r Aelod Senedd yr Alban (MSP) dros Glasgow (Deheuol).

Ym 1999 y daeth Sturgeon yn Aelod Seneddol yn gyntaf, gan ddod yn Llefarydd yr SNP dros iawnderau ac yna dros iechyd ac addysg. Yn dilyn ymddeoliad John Swinney yn 2004 safodd yn y frwydr dros arweinyddiaeth y blaid, ond tynnodd ei henw'n ôl pan benderfynodd Alex Salmond ymgeisio a daeth yn Ddirprwy (neu Depute). Safodd Salmond i lawr rhwng 2004 a 2007 a phenodwyd Sturgeon yn Arweinydd nes y daeth Salmond yn ei ôl i gymryd yr awennau yn etholaeth cyffredinol 2007 pan enillodd yr SNP fwy o seddau nac unrhyw blaid arall yn yr Alban. Apwyntiwyd Salmond yn Brif Weinidog ac apwyntiodd ef ei Ddirprwy: Sturgeon.

Bywyd cynnar

Cafodd ei geni yn Irvine, Gogledd Swydd Ayr. Cafodd ei haddysg uwchradd yn Greenwood Academy, Dreghorn ac aeth yn ei blaen i astudio'r gyfraith ym Mhrifysgol Glasgow ble y cafodd LLB gydag Anrhydedd a Diploma mewn Cyfraith Ymarferol. Yn Glasgow roedd yn flaenllaw iawn yng ngwaith yr SNP. Yna gweithiodd fel cyfreithwraig yn Stirling ac yna Canolfan y Gyfraith yn Drumchapel, Glasgow cyn iddi gael ei hethol yn MSP (Aelod o Lywodraeth yr Alban).

Annibyniaeth yr Alban

Yn 2012, etholodd Cabined Llywodraeth yr Alban Sturgeon i ofalu am Refferendwm annibyniaeth yr Alban, 2014, ac felly'n gyfrifol am ymgyrch yr SNP dros annibyniaeth. Cred Sturgeon y gall annibyniaeth gryfhau'r Alban gan ei wneud yn fwy cystadleuol, gan newid blaenoriaethau gwariant y wlad ac ateb y broblem o dlodi dybryd.

Mewn cyfweliad gyda'r Daily Record, dywedodd Sturgeon y gobeithiai rywdro fod y ferch gyntaf yn swydd y Prif Weinidog. Ar 19 Tachwedd 2014 gwireddwyd hynny yn dilyn ymddiswydiad Alex Salmond.

Gwobrau

Enillodd Sturgeon y teitl 'Gwleidydd Albanaidd y Flwyddyn' yn 2008. Yn 2004 a 2008 enillodd Wobr Donald Dewar: Dadleuwr y Flwyddyn, cystadleuaeth a drefnir gan The Herald.

Yn Chwefror 2013 enwyd hi fel 20fed ferch mwyaf pwerus y Deyrnas Unedig gan Women's Hour ar Radio 4.

Gweler hefyd

Margo MacDonald (19 Ebrill 1943 – 4 Ebrill 2014)
Alex Salmond
Margo MacDonald
Joe FitzPatrick
Margaret Ewing
Tricia Marwick

Cyfeiriadau

Dolennau allanol

Proffil yr SNP ohoni Archifwyd 2017-09-02 yn y Peiriant Wayback.
Proffil Llywodraeth yr Alban ohoni

This article uses material from the Wikipedia Cymraeg article Nicola Sturgeon, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Rhoddir testun y dudalen ar gael ar delerau'r drwydded CC BY-SA 4.0, heblaw ei fod wedi nodi'n wahanol. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Cymraeg (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.