Строй

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Строй (неадназначнасьць).

Строі былі сфармаваныя й існавалі ў канцы XIX — сярэдзіне XX стагодзьдзяў.

Беларускі нацыянальны касьцюм пачаў сваё фармаваньне ў часы Сярэднявечча, да XIV-XVI стагодзьдзяў займеў свае адрозныя рысы, а да XIX стагодзьдзя цалкам сфармаваўся.

На тэрыторыі Беларусі вылучаюць зоны лякальных асаблівасьцяў традыцыйнага адзеньня ў тэхніцы выкананьня, у спосабе нашэньня дэталяў вопраткі, у характары арнаманту і да т. п. Такія мясцовыя адмены касьцюму і вызначаюцца тэрмінам «строй». Пры вылучэньні асобнага строю ўлічваюць супольнасьць паўсядзённае і сьвяточнае вопраткі, верхняй адзежы, абутку, галаўных убораў і ўпрыгажэньняў. Унутры строю адрозьніваюць мужчынскі і жаночы касьцюмы.

Дасьледнікі вылучаюць болей за 30 строяў. Асноўныя зь іх:

• Амсьціслаўска-Клімавіцкі строй
• Брагінскі строй — тэрыторыя Ўсходняга Палесься, пераважна паўднёва-ўсходнія раёны Гомельскай вобласьці;
• Буда-Кашалёўскі строй — Падняпроўе, пераважна Буда-Кашалёўскі, Гомельскі, Рэчыцкі раёны
• Быхаўскі строй
• Ваўкавыска-Камянецкі строй — Панямоньне: Ваўкавыскі, Пружанскі і Камянецкі раёны;
• Вялейскі строй — Цэнтральная Беларусь: паўночны захад Менскай і паўночны ўсход Гарадзенскай абласьцей;
• Давыд-Гарадоцка-Тураўскі строй — усход Заходняга Палесься: Тураў, Давыд-Гарадок і Столін;
• Дамачаўскі строй — Заходняе Палесьсе: Дамачава, паўднёвы захад Берасьцейскага і Маларыцкага раёнаў (уздоўж ракі Буг), на тэрыторыі Польшчы (ваколіца г. Владава) і ў паўднёва-заходніх раёнах Валынскай вобласьці;
• Дзісенскі строй — Падзьвіньне:Пастаўскі,Шаркоўшчынскі,Мёрскі,Глыбоцкі раёны Віцебскай вобласьці
• Дубровенскі строй — Падзьвіньне (Віцебская вобласьць), часткова Смаленшчына;
• Калінкавіцкі строй — Усходняе Палесьсе: Калінкавіцкі, Сьветлагорскі, Жлобінскі раёны;
• Капыльска-Клецкі строй — Цэнтральная Беларусь: Капыльскі, Клецкі, Узьдзенскі, Нясьвіскі;
• Кобрынскі строй — Жабінкаўскі і Кобрынскі раёны;
• Краснапольскі строй — Падняпроўе: Краснапольскі, Касьцюковіцкі, Клімавіцкі, Хоцімскі, Чачэрскі, Чэрыкаўскі раёны;
• Лепельскі строй — Падзьвіньне: Лепельскі, Ушацкі, Чашніцкі раёны;
• Лунінецкі строй
• Ляхавіцкі строй — Цэнтральная Беларусь: Ляхавіцкі, Нясьвіскі, Клецкі раёны;
• Магілёўскі строй — Падняпроўе: Магілёўскі, Быхаўскі, Шклоўскі, Прапойскі, Рагачоўскі раёны;
• Маларыцкі строй — Заходняе Палесьсе: Маларыцкі і поўдзень Кобрынскага раёну;
• Мастоўскі строй — Панямоньне: Мастоўскі, Шчучынскі, Зэльвенскі раёны;
• Мотальскі строй — Заходняе Палесьсе: невялікая тэрыторыя Іванаўскага раёну (в. Моталь, в. Цішкавічы, в. Асаўніца);
• Наваградзкі строй — Панямоньне: Наваградзкі, Карэліцкі, Слонімскі, Лідзкі раёны;
• Неглюбскі строй — Падняпроўе: Веткаўскі, поўдзень Краснагорскага і паўднёвы захад Новазыбкаўскага раёнаў Бранскай вобласьці Расеі;
• Пінска-Івацэвіцкі строй — Заходняе Палесьсе: Бярозаўскі, Ганцавіцкі, Драгічынскі, Івацэвіцкі і Пінскі раёны;
• Пухавіцкі строй — Цэнтральная Беларусь між Слуцкам і Асіповічамі па берагох ракі Пціч;
• Расонскі строй
• Слуцкі строй — Цэнтральная Беларусь: г. Слуцак і вакольныя вёскі.
• Смаленскі строй
• Турава-Мазырскі строй

• Беларускі народны строй

• Романюк М. Ф. Белорусская народная одежда. — Мн.: 1981. — 473 с.
• Этнаграфія Беларусі: Энцыклапедыя / Рэдкалегія: І. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Менск: БелСЭ, 1989. — 575 с.: іл. ISBN 5-85700-014-9.

• Беларускія народныя строі
• Мапка беларускіх строяў
• Строі Магілёўскай вобласьці
• Беларускае традыцыйнае адзеньне  (анг.)