Дамачава: мястэчка ў Беларусі

Цэнтар сельсавету Берасьцейскага раёну Берасьцейскай вобласьці. Насельніцтва на 2018 год — 1175 чалавек. Знаходзіцца за 52 км на поўдзень ад Берасьця, за 3 км ад чыгуначнай станцыі Дамачава (лінія Берасьце — Тамашоўка). Аўтамабільны і пасажырскі пункт пропуску празь дзяржаўную граніцу.

Дамачава лац. Damačava
Касьцёл Беззаганага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Берасьцейская
Раён:	Берасьцейскі
Сельсавет:	Дамачаўскі
Насельніцтва:	1175 чал. (2018)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 162
Паштовы індэкс:	225021
СААТА:	1212805906
Нумарны знак:	1
Геаграфічныя каардынаты:	51°45′0″ пн. ш. 23°36′0″ у. д. / 51.75° пн. ш. 23.6° у. д. / 51.75; 23.6 23°36′0″ у. д. / 51.75° пн. ш. 23.6° у. д. / 51.75; 23.6
Дамачава на мапе Беларусі ± Дамачава Дамачава
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
http://www.domachevo.com/

Дамачава — даўняе мястэчка гістарычнай Берасьцейшчыны.

Вялікае Княства Літоўскае

Упершыню Дамачава ўпамінаецца ў XVIII стагодзьдзі, калі яно ўваходзіла ў склад Берасьцейскага павету Берасьцейскага ваяводзтва.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Дамачава апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, дзе стала цэнтрам воласьці Берасьцейскага павету Гарадзенскай губэрні. У XIX стагодзьдзі ў Дамачаве дзейнічалі каталіцкая капліца, царква і сынагога. Пракладаньне чыгункі паспрыяла хуткаму эканамічнаму разьвіцьцю паселішча.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Дамачава занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Дамачава абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яно ўвайшло ў склад Беларускай ССР, у Берасьцейскі павет («падраён») Баранавіцкага раёну.

Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Дамачава апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе стала цэнтрам гміны Берасьцейскага павету Палескага ваяводзтва.

У 1939 годзе Дамачава ўвайшло ў БССР, дзе 15 студзеня 1940 году атрымала афіцыйны статус пасёлку гарадзкога тыпу і стала цэнтрам раёну (з 1956 году ў Берасьцейскім раёне). У Другую сусьветную вайну з 22 чэрвеня 1941 да 23 ліпеня 1944 году мястэчка знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху.

• Мястэчка на старых здымках
•  
  Агульны выгляд, 25.12.1917 г.
•  
  Рынак, 17.05.1915 г.
•  
  Вуліца, 20.03.1917 г.
•  
  Вуліца, да 1939 г.

•  
  Касьцёл, 1930-я гг.
•  
  Касьцёл, верасень 1935 г.
•  
  Царква-мураўёўка, каля 1900 г.
•  
  Царква, 20.03.1917 г.

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1830 год — 129 муж., зь іх духоўнага стану 1, мяшчанаў-хрысьціянаў і сялянаў 128; 1891 год — 1149 чал.; 1897 год — 1163 чал.; 1900 год — 1149 чал.
• XX стагодзьдзе: 1921 год — 1504 чал.; 1995 год — 1,3 тыс. чал.; 1997 год — 1,2 тыс. чал.
• XXI стагодзьдзе: 2006 год — 1,3 тыс. чал.; 2008 год — 1,2 тыс. чал.; 2009 год — 1305 чал. (перапіс); 2016 год — 1221 чал.; 2017 год — 1222 чал.; 2018 год — 1175 чал.

Адукацыя

У Дамачаве працуюць сярэдняя і музычная школы, дашкольная ўстанова.

Мэдыцына

Мэдычнае абслугоўваньне насельніцтва ажыцьцяўляе местачковая лякарня.

Культура

Дзейнічаюць дом культуры, кінатэатар, бібліятэка.

Прадпрыемствы харчовай і мясцовай прамысловасьці.

 

Славутасьці

• Каплічка
• Касьцёл Беззаганага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (ХІХ ст.)
• Крыж ў памяць паўстанцаў Кастуся Каліноўскага
• Царква Сьвятога Лукі Апостала (1905, мураўёўка)

У 1927—1932 гадох у Дамачаве служыў пробашчам кс. Пётар Татарыновіч

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1998. — Т. 6: Дадаізм — Застава. — 576 с. — ISBN 985-11-0106-0
• Соркіна І. Мястэчкі Беларусі ў канцы ХVІІІ — першай палове ХІХ ст. — Вільня: ЕГУ, 2010. — 488 с. ISBN 978-9955-773-33-7.
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя. — 527 с. — ISBN 985-11-0041-2
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XV, cz. 1: Abablewo — Januszowo. — Warszawa, 1900.

• Дамачава, Radzima.org
• Сайт Дамачава (рас.)