Johan Hendrik Breytenbach: Suid-Afrikaanse historikus

Johan Hendrik Breytenbach
Gebore	Johan Hendrik Breytenbach 1917 Swellendam, Kaapkolonie
Sterf	3 Januarie 1994
Nasionaliteit	Suid-Afrikaner
Beroep	Geskiedenisskrywer, Staatshistorikus
Handtekening

Hy het as argiefamptenaar in diens van die Staatsargief in Pretoria gewerk en die Tweede Vryheidsoorlog sedert 1940 bestudeer, en vanaf 1959 as staatshistorikus op las van die Minister van Nasionale Opvoeding en onder toesig van die departement Geskiedenis van die Universiteit van Pretoria. Breytenbach het vyf volumes van sy Die Geskiedenis van die Tweede Vryheidsoorlog in Suid-Afrika, 1899-1902 van 1969 tot 1983 gepubliseer en nog twee volumes beplan, maar is voortydig oorlede in 1994. Na sy dood het die Staatsargiefdiens in 1996 Deel 6 postuum tot en met die beskrywing van die Slag van Bergendal (21-27 Augustus 1900) gepubliseer deur sy aantekeninge te gebruik. Benewens hierdie groot werk het Breytenbach baie ander artikels en boeke oor die Suid-Afrikaanse geskiedenis gelewer.

Breytenbach oor die rede vir die skryf van Die Geskiedenis van die Tweede Vryheidsoorlog in Suid-Afrika, 1899 –1902 (1969-1996):

Daar is verskillende redes wat die Regering van die Republiek van Suid-Afrika laat besluit het om die geskiedenis van die Tweede Vryheidsoorlog te laat beskryf en in die lig te gee. In die eerste plek is dit die grootste en roemrykste oorlog wat ooit in Suid-Afrika gevoer is...Tog is die geskiedenis van die oorlog in sy geheel nog nooit wetenskaplik beskryf nie....In die tweede plek gaan die werke waarin die oorlog wel volledig behandel is, almal aan ernstige gebreke mank. In die geval van die grootste massa daarvan is waarheid en verdigsel so met mekaar vermeng as gevolg van die sentimente van die skrywers dat hulle nie 'n getroue beeld gee van wat werklik gebeur het niet. Die paar uitsonderinge word weer daardeur gekenmerk dat hulle almal op onvolledige en oorhaastige navorsing berus... Daarby is die werke nie wetenskaplik verantwoord nie... Die opsteller van die werk het hom sedert 1940 onafgebroke gewy aan 'n diepgaande studie van die bronne... Talle hiervan is propagandamateriaal... — Die Geskiedenis van die Tweede Vryheidsoorlog in Suid-Afrika, 1899 –1902. Deel I Die Boere-offensief, Okt. – Nov. 1899 (1969). Voorwoord, bladsy ix.

Oor die oorgawe van generaal Cronjé by die Paardeberg met meer as 4 000 man en 62 vrouens en kinders op 27 Februarie 1900:

Dat genl. Piet Cronjé op Majubadag oorgegee het, was nie sy skuld nie en net so min het die klompie vrouwens en kinders wat daar in sy laer was, daar iets mee te doen. Om sy kapitulasie te begryp, is dit noodsaaklik om twee dinge goed te begryp: die eerste is dat sy sowat 4 000 voetgangers wat oor net 5 kanonne beskik het, vasgekeer was deur 'n oormag van sowat 40 000 soldate met 100 kanonne, en dat hy daarby deur 'n volstrek ondeurwaadbare rivier van De Wet se burgers buite die Britse omsingelingslinie afgesny was. — Die Geskiedenis van die Tweede Vryheidsoorlog in Suid-Afrika, 1899 –1902. Deel IV. Die Boereterugtog uit Kaapland (1974). Hoofstuk XVII. Die oorgawe van Genl. Cronjé. 7. Konklusie, bladsy 427.

Onder andere:

• 1940: Andries François du Toit, sy Aandel in die Transvaalse Geskiedenis, Proefskrif Pretoria : Unisa, 1940. In 1942 in Reeks: Argiefjaarboek vir Suid-Afrikaanse geskiedenis.
• 1940: Gedenkalbum van die Tweede Vryheidsoorlog, redaksie. Kaapstad, Nasionale Pers, 1940.
• 1943: met Beyers, Coenraad; Venter, P. J.; Franken, J. L. M.; Thom, H. B.; Botha, C. Graham: Argief-jaarboek vir Suid-Afrikaanse Geskiedenis/ Archives Year Book for South African History (Sixth Year), Authority of the Minister of the Interior, 1943.
• 1948-1949:
  • 1948: Die Tweede Vryheidsoorlog I. Voorspel tot die stryd, Nasionale Pers Beperk, Kaapstad, 1948.
  • 1949: Die Tweede Vryheidsoorlog II: Ontplooiing van die Boere-offensief Oktober 1899, Nasionale Pers Beperk, Kaapstad, 1949.
• 1949: Die betekenis van die tweede Vryheidsoorlog ; vyftig jaar: 11 Okt. 1899 -- 11 Okt. 1949, Johannesburg: F.A.K., 1949. Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge. Derde Uitgawe 2002, met A. E. Breytenbach: Die Volkskomitee vir die Herdenking van die Tweede Vryheidsoorlog, 2002. ISBN 10: 0620290846. ISBN 13: 9780620290845.
• 1949-1956: met Pretorius, H. S., & Joubert, D. C.: Suid-Afrikaanse Argiefstukke ; Notule Van Die Volksraad van die Suid-Afrikaanse Republiek (volledig met alle bylae daarby). Dl. I (1949): 1844-1850, dl. II (1950): 1850-1853, dl. III, dl. IV (1952): 1859-1863, dl. V (1953): (1864-1866), Dl. VI (1956): 1866-1867. Cape Times Ltd. for the Government Printer, Cape Town.
• 1950: Kommandant Danie Theron: Baasverkenner van die Tweede Vrijheidsoorlog, Kaapstad: Nasionale Boekhandel Beperk, 1950.
• 1952-1953, met van der Vyver, W.B.: Suid-Afrikaanse Argiefstukke ; Oranje-Vrystaat No. 1 : Notule van die Volksraad van die Oranje-Vrystaat. Deel 1 (1854 - 1855), South African archival records. Orange Free State, twee dele, Government Printer, Parow, Cape.
• 1954: Die Geskiedenis van die Krugerstandbeeld, Pretoria : Die Krugergenootskap, 1954. Nasionale Kultuurhistoriese en Opelugmuseum, Pretoria, 1979.
• 1958: Notule van die Natalse Volksraad (volledig met alle bylae daarby), Staatsdrukker, Parow 1958-1987. Reeks: Suid-Afrikaanse argiefstukke. Vol. 1: Notule Natalse Volksraad (met bylae) 1838-1845; Vol. 2: Records of the Natal Executive Council 1846-1848; Vol. 3: Records of the Natal Executive Council 1849-1852; Vol. 4: Records of the Natal Executive Council 1853-1856; Vol. 5: Records of the Natal Executive Council 1856-1859; Vol. 6: Records of the Natal government house despatches 1845-1846.
• 1969-1996: Die Geskiedenis van die Tweede Vryheidsoorlog in Suid-Afrika, 1899 –1902. Pretoria: Die Staatsdrukker. 1969–1996.{{cite book}}: CS1 maint: date format (link)
  • 1969: Die Boere-offensief, Okt. – Nov. 1899. Die Geskiedenis van die Tweede Vryheidsoorlog in Suid-Afrika, 1899 –1902. Vol. I. Pretoria: Die Staatsdrukker. 1969. OCLC 798106662.
  • 1971: Die eerste Britse offensief, Nov. – Des. 1899. Die Geskiedenis van die Tweede Vryheidsoorlog in Suid-Afrika, 1899 –1902. Vol. II. Pretoria: Die Staatsdrukker. 1971.. Tweede druk 1978, Staatsdrukker, Pretoria. Derde druk 1986, Staatsdrukker, Pretoria.
  • 1973: Die stryd in Natal, Jan. - Feb. 1900. Vol. III. Pretoria: Die Staatsdrukker. 1973. ISBN 9780797012394. OCLC 612581136.
  • 1977: Die Boereterugtog uit Kaapland. Vol. IV. Pretoria: Die Staatsdrukker. 1977.
  • 1983: Die Britse Opmars tot in Pretoria. Vol. V. Pretoria: Die Staatsdrukker. 1983. ISBN 9780621083606. OCLC 769254652.
  • 1996: Die beleg van Mafeking tot met die Slag van Bergendal. Die Geskiedenis van die Tweede Vryheidsoorlog in Suid-Afrika, 1899-1902. Vol. VI. Pretoria: Die Staatsdrukker. 1996. ISBN 9780797033214. OCLC 813492747.
• 1980: met Jan Ploeger: Majuba gedenkboek : uitgegee ter herdenking van die Boere se stryd ter verkryging van hul onafhanklikheid 'n eeu gelede, Roodepoort : Cum Boeke / CUM Books, 1980. ISBN 10: 086984184X / ISBN 13: 9780869841846.

Skanderings vir Breytenbach: Die Geskiedenis van die Tweede Vryheidsoorlog in Suid-Afrika, 1899 –1902

• "Books. Breytenbach: Part I". angloboerwar.com. David Biggins. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 September 2021. Besoek op 24 Maart 2024. Volledige teks PDF skanderings van Breytenbach, J. H. (1969). Die Boere-offensief, Okt. – Nov. 1899. Die Geskiedenis van die Tweede Vryheidsoorlog in Suid-Afrika, 1899 –1902. Vol. I. Pretoria: Die Staatsdrukker. OCLC 798106662.
• "Books. Breytenbach: Part II". angloboerwar.com. David Biggins. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Augustus 2015. Besoek op 24 Maart 2024. Volledige teks PDF skanderings van Breytenbach, J. H. (1971). Die eerste Britse offensief, Nov. – Des. 1899. Die Geskiedenis van die Tweede Vryheidsoorlog in Suid-Afrika, 1899 –1902. Vol. II. Pretoria: Die Staatsdrukker. OCLC 768446219.
• "Books. Breytenbach: Part III". angloboerwar.com. David Biggins. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Maart 2015. Besoek op 24 Maart 2024. Volledige teks PDF skanderings van Breytenbach, J. H. (1973). Die stryd in Natal, Jan. – Feb. 1900. Die Geskiedenis van die Tweede Vryheidsoorlog in Suid-Afrika, 1899–1902. Vol. III. Pretoria: Die Staatsdrukker. ISBN 9780797012394. OCLC 612581136.