ავღანეთი (ედომუშამი ჯოხოდვალა — ავღანეთიშ ისლამური საამირო) — სახენწჷფო არხო ბჟაეიოლს, ვაუღუ ზუღაშა გიშაულარი.
ავღანეთიშ ისლამური საამირო | |
---|---|
ნანანოღა | ქაბული |
უდიდაში ნოღა | ქაბული |
ოფიციალური ნინეფი | პუშტუ, დარი |
თარობა | ოპრეზიდენტე, ისლამური რესპუბლიკა |
პრეზიდენტი | ჰამიდ კარზაი |
მაართა ვიცე–პრემიერი | მოჰამად ფახიმი |
მაჟია ვიცე–პრემიერი | კარიმ ჰალილი |
სახენწჷფო რელიგია | ისლამი, (სუნიტურ ნოჸელაშ) |
ფართობი | 647 500 კმ²(41-ა) |
მახორობა | 28,150,000 (37–ა) |
ვალუტა | ავღანი |
ქიანაშ კოდი | AFG |
ოინტერნეტე კოდი | .af |
ოტელეფონე კოდი | +93 |
მოსოფელს ართ-ართი დაღარი ქიანა რე. ბოლო 34 წანას, 1978 წანაშე, ქიანას ავღანეთიშ ომენოღალე ლჷმა მეურს. ქიანა ოთანჯჷ ირანს ბჟადალშე, პაკისტანს — ობჟათეშე დო ბჟაეიოლშე, თურქმენეთის, უზბეკეთის დო ტაჯიკეთის — ოორუეშე, ჩინეთის — ქიანაშ არძაშ უმოს ბჟაეიოლ ნორთიშე. ავღანეთი იდვალაუფუ მოსოფელიშ ბჟაეიოლ დო ბჟადალ ორთუს შქას, დო ვაჭრუაშ დო მიგრაციაშ ჯვეში ცენტრი რე.
ავღანეთიშ ტერიტორია იდვალუაფუ ირანიშ ლაკადაშ ოორუე–ბჟაეიოლ ნორთის. ქიანაშ უმენტაში ნორთი რე გვალამი, დო თე გვალეფს შქას მილარე ჭიე-ჭიე რზენეფი.
ქიანაშ ოორუეს მილარე ბაკტირიაშ რზენი, ნამუშ ტერიტორიას გეძჷ ქვიშამ–ტკილამი ტიოზი. ობჟათეშე დო ბჟაეიოლშე ელ–მოლს გვალეფიშ სისტემეფი რე: პარპამიზი, ნამუთ ჟირ ქჷნდჷრშე აკმოდჷრთუ — საფედკოხი (ჩე გვალეფი) დო სიახკოხი (უჩა გვალეფი), დო ხოლო ქჷნდჷრ გინდუკუშიშე.
ქიანაშ არძაშ უმოს უმაღალაში კონკა რე — გვალა ნოშაკი, 7492 მ. სიმაღალათ (პაკისტანიშ თანჯაწკჷუმა).
ავღანეთიშ კლიმატი სუბტროპიკულ კონტინენტალური რე, ჸინჩი ზოთონჯეფით დო სქირე, ჩხე ზარხულეფით.
ავღანეთიშ ტერიტორია იდვალუაფუ ალპურ–ჰიმალაიურ ღვარკალა ორტყაფუშ გალე, ბაკტირიაშ რზენიშ მოხ, ნამუთ თურანიშ პლატფორმაშ ობჟათე აკანს ორხველჷ.
ქიანაშ არძა წყარმალუ, წყარმალუ ქაბულიშ მოხ, ნამუთ დინმაკათუ წყარმალუ ინდის, ვარე მახურჩინე (ვადინმაკათუნა ნამუთინ წყარმალუს). თინეფშე არძაშე უმოს დიდ წყარმალუ რე — ამუდარია, ნამუთ ავღანეთიშ ოორუე თანჯას მეხჷრჩინჷნს, წყარმალუეფი გერირუდი დო გილმენდი დინმაკათუნა წყარმალუეფ ფერახ–რუდის, ხაშ–რუდის დო ხარუთ–რუდის, ნამუეფით ართო დინმიხვარჩალჷნა ბეჩოლა სისტანს დო დჷთმარსხუანა ჯიმუამ ტობეფიშ ბუნას, ჰამუნს. ქიანაშ წყარმალუეფი ირდუნა ჭვემაშ წყარეფით დო ჯიშთეფიშ ნდღულაფათ. ქიანაშ რზენეფს წყარმალუეფი აფუნს წყარალას იქჷნა, ზარხულს – ეშმასქირუნა. ავღანეთიშ გვალაშ წყარმალუეფს დიდი ჰიდროენეგოშელებუა უღუნა. ქიანაშ უმენტაშ რაიონეფიშ ართართი წყაროხაზირე რე დიხაშთუდონი წყარეფი.
ავღანეთიშ დიხა დიდარი რე ორთაშობური რესურსეფით. თაქ მიპალუაფუ ქუანოშქერიშ დო ძვირფას მეტალეფიშ მადენი, ბერილიუმიშ მადენი, წურწუფა, ჯიმუ, მარმარილო, ლაპის–ლაზური, ბარიტი დო შხვ. თაქ ხოლო რე ნავთობიშ, ორთაშობური გაზიშ დო გიფსიშ საბადო. მეგორაფილი რე ლინჯიშ, რკინაშ, მარგანეციშ მადანეფი.
ლინჯიშ მადანი აინაკი, ნამუთ ქაბულწკჷმა ხოლოს რე, ევრაზიას არძაშ უმოს დიდ მადანო იკოროცხუ. ქაბულშე ვართფერ შორს რე ხიჯიგეკიშ რკინაშ მადანი, ნამუთ ობჟათეაზიურ რეგიონიშ არძაშე უმოს დიდ რკინაშ მადანო იკოროცხუ.
This article uses material from the Wikipedia მარგალური (Margaluri) article ავღანეთი, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). დინორე მიწორინაფილი რე გეჸვენჯი ლიცენზიათ (დო შხვა ვა რე მეწურაფილი-და): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki მარგალური (Margaluri) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.