Афганистан

Афганистан (Перс افغانستان‎; пуштугаар Afġānistān‎), бүхэли албан еһоной нэрэнь Лалын Бүгэдэ Найрамдаха Афган Улас (үгээр хураахад ЛБНАУ), гээшэ Ази түбиин түб, урда зүгтэ хэһэгтэ далайһаа зайдуу оршодог улас гүрэн, 1946 ондо НҮБ-да ороһон 29 сая хүн зонтой бүрин эрхэтэ улас юм.

Лалын Бүгэдэ Найрамдаха Афган Улас
дари персээр د افغانستان اسلامي جمهوریت
(Da Afġānistān Islāmī Jomhoriyat)
паштунаар جمهوری اسلامی افغانستان
(Jomhuri-ye Eslāmi-ye Afġānestān)
Афганистан
Түрын туг
Түрын дуулалай нэрэ:
паштунаар Millī Surūd → «Төрийн дуулал»

Афганистан
Афганистан һуури байра
Ниислэл Кабул
Албан хэлэн Паштун хэлэн
Дари Перс
Арад түмэн  42% - Паштун үндэһэтэн
27% - Тажик үндэһэтэн
  9% - Хазара яһатан
  9% - Узбек үндэһэтэн
  4% - Аймак яһатан
10% - бусад арад түмэн
Түрэ засаг Лалын түрын шажантай,
Юрэнхылэгшын бүгэдэ найрамдаха улас
 -  Юрэнхылэгшэ Хамид Карзай
 -  Дэд юрэнхылэгшэ Мохаммад Фахим
Уласай хурал «Уласай зүбэлэл»
 -  Дээдэ танхим «Буурлуудын Хурал»
 -  Доодо танхим «Олон түмэнэй Хурал»
Түүхэ
 -  1747 он Дуррани улас үүсэһэн 
 -  1919-08-19 Ехэ Британиһаа тусгаарлаһан 
Дэбиcхэр газар
 -  Бүхэлидөө 647,500 км2 
 -  Уһанай процент (%) 1%<
Хүн зон
 -  Тоосоо (2011) 73,722,988 (42)
ДНБ (ХАШТ) 2011 оной тоосоо
 -  Бүгэдэ $30.012 тэрбум 
 -  Нэгэ хүндэ $966 
ДНБ (Нэрлэһэн) 2011 оной тоосоо
 -  Бүгэдэ $17.885 тэрбум 
 -  Нэгэ хүндэ $575 
ОТББЭ (2008) 29 (бага
ХХИ (2011) 0.398 (муу) (172)
Мүнгэн тэмдэгтэ [[Афганай афгани]] (AFN)
Сагай бүһэ +4:30
Интернет домэйн .af
Телефоной код +93

Албан еһоной хэлэнүүд — пашту ба дари. Диилэнхи шажан — лалын шажан. 34 можодо (ولایت‎, вилаят) хубаагдана. Ниислэл хото — Кабул. Түрын тэригүүн — юрэнхылэгшэ.

Афганистан хадаа уулархаг орон мүн. Зүүн-хойто зүгһөө баруун-урда зүг хүрэтэр Гиндукуш уула (Афганистан соо 6729 м үндэрые хүрэнэ) үргэлжэлнэ, хойто ба урда зүгтэнь — тэгшэ ба хадалиг газар. Хуурай, түби газарай уларилтай. Тэгшэ газарта 1 һарын дундажа температура 0-һээ 8 градус хүрэтэр найгалзаад, үндэр уулада -20°C хүрэнэ. Зундаа 7 һарын дундажа температура тус тусда 24-һөө 32°C, 0-һээ 10°C хүрэнэ. Жэлдээ 200-400 мм шииг нойтотой, уулын газартань 800 мм бороотой. Гол мүрэнүүд - Амударья, Мургаб, Герируд, Гильменд, Кабул. Сүлэй ба хахад-сүлэй ургамал диилэнэ.

Нютаг можонууд

Апганмудин орна зах улсин мап
Афганистан 
Апганмудин орна зах улсин булһавр
Әңгин Нерн Мапин # ISO 3166-2:AF Хотл балһсн Улсин тоо Аһу (km²) Улсин келн Зүсн-зүүл О.Н.Н. әңг
Badakhshan 30 AF-BDS Fayzabad 819,396 44,059 Dari Persian, Pamiri languages, Pashto Composed of 29 districts North East Afghanistan
Badghis 4 AF-BDG Qala i Naw 499,393 20,591 Dari Persian, Pashto 7 districts West Afghanistan
Baghlan 19 AF-BGL Puli Khumri 741,690 21,118 Dari Persian, Uzbek, Turkmen, Pashto 16 districts North East Afghanistan
Balkh 13 AF-BAL Mazari Sharif 1,123,948 17,249 Dari Persian, Pashto 15 districts North West Afghanistan
Bamiyan 15 AF-BAM Bamiyan 343,892 14,175 Dari Persian 7 districts West Afghanistan
Daykundi 10 AF-DAY Nili 477,544 8,088 Dari Persian and Pashto 8 districts
Formed from Orūzgān Province in 2004
South West Afghanistan
Farah 2 AF-FRA Farah 493,007 48,471 Pashto, Dari Persian, Baloch 11 districts West Afghanistan
Faryab 5 AF-FYB Maymana 833,724 20,293 Uzbek, Dari Persian, Pashto & Turkmen 14 districts North West Afghanistan
Ghazni 16 AF-GHA Ghazni 1,080,843 22,915 Pashto, Dari Persian 19 districts South East Afghanistan
Ghor 6 AF-GHO Chaghcharan 635,302 36,479 Dari Persian, Pashto 10 districts West Afghanistan
Helmand 7 AF-HEL Lashkar Gah 1,441,769 58,584 Pashto, Dari Persian 13 districts South West Afghanistan
Herat 1 AF-HER Herat 1,762,157 54,778 Dari Persian, Pashto, Turkmen 15 districts West Afghanistan
Jowzjan 8 AF-JOW Sheberghan 426,987 11,798 Uzbek, Turkmen,Pashto & Dari Persian 9 districts North West Afghanistan
Kabul 22 AF-KAB Kabul 3,314,000 4,462 Pashto, Dari Persian, Turkmen and Uzbek 15 districts Central Afghanistan
Kandahar 12 AF-KAN Kandahar 913,000 54,022 Pashto, Dari Persian 16 districts South West Afghanistan
Kapisa 29 AF-KAP Mahmud-i-Raqi 358,268 1,842 Dari Persian, Pashto, Pashayi 7 districts Central Afghanistan
Khost 26 AF-KHO Khost 638,849 4,152 Pashto 13 districts South East Afghanistan
Kunar 34 AF-KNR Asadabad 413,008 4,942 Pashto 15 districts East Afghanistan
Kunduz 18 AF-KDZ Kunduz 820,000 8,040 Pashto, Dari Persian, Uzbek & Turkmen 7 districts North East Afghanistan
Laghman 32 AF-LAG Mihtarlam District 382,280 3,843 Pashto, Pashai, Nuristani & Dari Persian 5 districts East Afghanistan
Logar 23 AF-LOW Pul-i-Alam 322,704 3,880 Pashto, Dari Persian 7 districts Central Afghanistan
Nangarhar 33 AF-NAN Jalalabad 1,342,514 7,727 Pashto, Dari Persian 23 districts East Afghanistan
Nimruz 3 AF-NIM Zaranj 117,991 41,005 Balochi, Pashto & Dari Persian 5 districts South West Afghanistan
Nurestan 31 AF-NUR Parun 130,964 9,225 Nuristani, Pashto 7 districts East Afghanistan
Orūzgān 11 AF-ORU Tarin Kowt 320,589 22,696 Pashto, Dari Persian 6 districts South West Afghanistan
Paktia 24 AF-PIA Gardez 415,000 6,432 Pashto, Dari Persian 11 districts South East Afghanistan
Paktika 25 AF-PKA Sharan 809,772 19,482 Pashto, Dari Persian 15 districts South East Afghanistan
Panjshir 28 AF-PAN Bazarak 128,620 3,610 Dari Persian 5 districts
Created in 2004 from Parwan Province
Central Afghanistan
Parwan 20 AF-PAR Charikar 491,870 5,974 Dari Persian, Pashto Composed of 9 districts Central Afghanistan
Samangan 14 AF-SAM Aybak 378,000 11,262 Dari Persian, Uzbek 5 districts North West Afghanistan
Sar-e Pol 9 AF-SAR Sar-e Pol 442,261 15,999 Dari Persian, Pashto and Uzbek 6 districts North West Afghanistan
Takhar 27 AF-TAK Taloqan 830,319 12,333 Dari Persian, Uzbek, Pashto 12 districts North East Afghanistan
Wardak 21 AF-WAR Meydan Shahr 529,343 9,934 Pashto, Dari Persian 9 districts Central Afghanistan
Zabul 17 AF-ZAB Qalat 244,899 17,343 Pashto, Dari Persian 9 districts South East Afghanistan

Хотонууд

Нэрэ Хкн ама
(хун.)
Кабул 2 938 300
Герат 395 400
Кандагар 363 100
Мазари-Шариф 333 800
Джелалабад 188 300
Кундуз 129 500
Пули-Хумри 94 400
Меймене 73 200
Шибарган 71 500
Талукан 64 000

Зүүлтэ

Tags:

АзиБүрин эрхэтэ уласДалайда гаралгагүй уласНҮБПерс хэлэн

🔥 Trending searches on Wiki Буряад:

АНУҺанс Кристиан АндерсенОросой эрдэм ухаанай академиТбилисиНил Армстронг4 һарын 21Комплекс тоон2 һарын 11КурувБорис ЕльцинФранци ВикипеэдиЙоһанн ГутенбергХайдарабад (Энэдхэг)5 һарын 17АлжирМексикэГүржи5 һарын 10Исаак НьютонДондохи РостовГвадалахара3 һарын 145 һарын 29УласТуркменистанМоисейБашкирнууд4 һарын 2БразилАжаүйлэдбэриин хубисхалПолитеизм4 һарын 20Түрүүшын дуранВикипеэдиЭртын ЕгипетХүсэнПринц Эдвардын Арал2019 онАнглиТэнгэриин зүйдэлМозамбикҮгэСамгарди хэлэнIPhoneГданьскВьетнамай дайнГеоргий Флёров1 һарын 1ХалимЛата хэлэнГелиМэхэ гохо2022 оной Үбэлэй Олимпиин нааданПьер-Симон Лаплас5 һарын 272 һарын 8КубаАга һууринФранциин хубисхалЭргэншэл2 һарын 10Босни ба ГерцеговинаӀ🡆 More