Shiva

Ai është Qenia Supreme në Shaivizëm, një nga traditat kryesore brenda hinduizmit.

Shiva njihet si Shkatërruesi brenda Trimurtit, treshja hindu që përfshin gjithashtu Brahmën dhe Vishnun . Në traditën shaivite, Shiva është Zoti Suprem që krijon, mbron dhe shndërron universin. Në traditën Shakta të orientuar drejt perëndeshave, perëndesha supreme ( Devi ) konsiderohet si energjia dhe fuqia krijuese (Shakti) dhe partneri i barabartë plotësues i Shivait. Shiva është një nga pesë hyjnitë e njëvlershme në Panchayatana puja të traditës Smarta të hinduizmit. Shiva ka shumë aspekte, dashamirëse aq sa edhe të frikshme. Në aspektet dashamirëse, ai përshkruhet si një Jogi i gjithëdijshëm që jeton një jetë asketike në malin Kailash si dhe një zot shtëpie me gruan e tij Parvati dhe dy fëmijët e tij, Ganeshën dhe Kartikejën . Në aspektet e tij të egra, ai shpesh përshkruhet duke vrarë demonët. Shiva njihet gjithashtu si Adijogi ( KJogi i parë), i konsideruar si perëndia mbrojtës i jogës, meditimit dhe arteve.

Atributet ikonografike të Shivës janë mbreti gjarpër Vasuki rreth qafës së tij, gjysëmhëna e zbukuruar, lumi i shenjtë Gang që rrjedh nga flokët e tij, syri i tretë në ballin e tij (syri që kthen gjithçka përballë në hi kur hapet), trishula ose sfurku tridhëmbësh si arma e tij, dhe damaru. Ai zakonisht adhurohet në formën anikonike të lingamit .

Shiva ka rrënjë para-Vedike, dhe figura e Shivës evoluoi si një bashkim i hyjnive të ndryshme më të vjetra jo-Vedike dhe Vedike, duke përfshirë perëndinë e stuhisë Rigvedike Rudra, e cila mund të ketë gjithashtu origjinë jo-Vedike, në një hyjni kryesore të vetme. Shiva është një hyjni tërë-Hindu, i nderuar gjerësisht nga hindutë në Indi, Nepal, Bangladesh, Sri Lanka dhe Indonezi (veçanërisht në Java dhe Bali ).

 

 

• Syri i tretë: Shiva zakonisht përshkruhet me një sy të tretë, me të cilin ai digjte Dëshirën (Kāma) në hi, të quajtur "Tryambakam" (Sanskritisht: त्र्यम्बकम्), i cili haset në shumë burime. Në sanskriten klasike, fjala ambaka shënon "një sy", dhe në Mahabharata, Shiva paraqitet me tre sy, kështu ky emër përkthehet ndonjëherë si "patja e tre syve". Megjithatë, në Sanskritishten Vedike, fjala ambā ose ambikā do të thotë "mama"/"nënë", dhe ky kuptim i hershëm i fjalës është baza për përkthimin "tre nëna". Këto tre mama-zote të cilat bashkarisht quhen Ambikā.
• Gjysëmhëna: Shiva mban në kokën e tij gjysëmhënën Epiteti Candraśekhara (Sanskrit: चन्द्रशेखर "Patja e hënës në gjysmën e saj" – candra = "hënë"; śekhara = "kreshtë, kurorë") i referohet kësaj veçorie. Vendosja e hënës në kokën e tij si një standard ikonografik datohet nga periudha kur Rudra u ngrit në rëndësi dhe u bë hyjnia madhore Rudra-Shiva. Origjina e kësaj lidhje mund të jetë për shkak të identifikimit të Hënës me Somën dhe ka një himn në Rigveda ku Soma dhe Rudra there is a hymn in the Rig Veda ku Soma dhe Rudra përgjërohen të dyja.
• Hiri: Ikonografia e Shivës e tregon trupin e tij të mbuluar nga hiri (bhasma, vibhuti). Hiri përfaqëson një kujtesë që i gjithë materiali në qënësi është jo i përhershëm, përfundon në hi dhe ndjekja e vetes së përjetshme dhe çlirimi shpirtëror është i rëndësishëm.
• Flokët e çrregullt: Stili i dallueshëm i flokëve të Shivës shënohet në epitetet Jaṭin, "ai me flokë të çrregullt", and Kapardin, "i dhuruar me flokë të çrregullt".
• Fyti blu: Epiteti Nīlakaṇtha (Sanskrite नीलकण्ठ; nīla = "blu", kaṇtha= "fyt"). Meqënëse Shiva piu helmin Halahala i përvëluar nga Samudra Manthana për të eleminuar potencën shkatërruese të tij. E shokuar nga veprimi i saj, Parvati ia shtrydhi qafën dhe e ndaloi në fytin e tij për ta parandaluar të përhapej në tërë Gjithësinë, i menduar të jetë në stomakun e Shivës. Megjithatë helmi ishte kaq potent sa i ndryshoi ngjyrën e qafës në blu. Atributi lë të kuptohet se dikush mund të bëhet Shiva duke gëlltitur helmin e botës në kuptimin e abuzimit dhe sharjeve me qetësi duke bekuar dhe mëshiruar ata që i japin ata.
• Jogi meditues: ikonografia e tij shpesh e tregon atë në pozat e Jogës, duke medituar, ndonjëherë mbi një simbol të Malit Kailash si Zoti i Jogës.
• Gangu i Shenjtë: Epiteti Gangadhara, "Mbajtësi i lumit Gang". Gangu rrjedh nga flokët e çrregullt të Shivës. Gaṅgā (Gangu), një nga lumenjtë kryesorë të vendit, thuhet ta ketë patur burimin nga flokët e Shivës.
• Lëkura e tigrit: Shiva shpesh paraqitet i ulur mbi lëkurë tigri.
• Vasuki: Shiva shpesh shfaqet me një gjarprin Vasuki rreth qafës. Vasuki është është mbreti i dytë i nāgave (i pari ai i Vishnut, Shesha). Sipas legjendës, Vasuki u bekua nga Shiva dhe u vu nga ai si një zbukurim pas Samudra Manthanës.
• Sfurku tridhëmbësh: Shiva zakonisht mbart një sfurk tridhëmbësh të quajtur Trishula. Sfruku është një armë ose simbol në tekstet hindu. Si një simbol, Trishula përfaqëson tre aspektet e Shivës, ato si "krijues, konservues dhe shkatërrues",ose ndryshe përfaqëson baraspeshën e tre Gunave "sattva, raja dhe tama".
• Daullja: Një daulle e vogël në formën e një ore rëre e njohur si damaru. Kjo është një nga atributet e Shivës në përfaqësimin e tij si kërcimtar i njohur si Nataraxha. Një gjest i duarve specifik (mudra) i quajtur ḍamaru-hasta (Sanskritisht "ḍamaru-dorë") përdoret për të mbajtur daullen. Daullja përdoret veçanërisht si emblemë nga anëtarët e sektit Kāpālika.
• Sëpata (Parashu) dhe Dreri mbahen në duart e Shivës në Odisha dhe ikonat e Indisë Jugore.
• Rruazat e rruzares: ai mban në qafë një fill rruazash në dorën e tij të djathtë, zakonisht të bërë me Rudraksha. Kjo simbolizon hirin, jetën medituese dhe meditimin.
• Nandī: Nandī, (Sanskrit: नन्दिन् (nandin)), është emri i demit që i shërben Shivës. Shoqërimi i Shivës me bagëtinë duket tek emri i saj Paśupati, ose Pashupati (Sanskrit: पशुपति), e përkthyer nga Sharma si "zoti i bagëtive" dhe nga Kramrisch si "zoti i kafshëve".
• Mali Kailāsa : Mali Kailash në Himalaje është vendbanimi i tij tradicional. Në mitologjinë hindu, mali është krijuar duke patur parasysh Lingën, duke përfaqësuar qëndrën e universit.
• Gaṇa: Gaṇat janë pritës të Shivës dhe jetojnë në Kailash. Atyre u referohet shpesh si bhutaganas, ose pritës-fantazma, duke marrë parasysh natyrën e tyre. Ata thërriten shpesh për të ndërmjetësuar me zotin në emër të të devotshmit. Djali i tij Ganesha u zgjodh si lideri i tyre nga Shiva.
• Varanasi: Varanasi konsiderohet të jetë një qytet i veçantë për Shivën, dhe është një nga vendet më të shenjta të pelegrinazhit në Indi. Atij i referohet në kontekstet fetare si Kashi.