Temperatura: Veti fizike e materies që shpreh në mënyrë sasiore nocionet e zakonshme të të nxehtit dhe të ftohtit

Ky artikull ose seksion duhet të përmirësohet sipas udhëzimeve të Wikipedia-s. Ju lutemi ndihmoni edhe ju në përmirësimin e këtij artikulli.

Themi se trupi i ngrohtë e ka temperaturën më të lartë se trupi i ftohtë. Ndjesia për ngrohtësinë dhe ftohtësinë është relative. A do të kemi ndjesi për ngrohtësi apo ftohtësi, varet se në ç'gjendje ishte dora që e preku objektin, a ishte e vendosur më parë në akull apo në avuj të ujit. Më saktësisht, dy njerëz japin përfundime të ndryshme për shkallën e ngrohjes së një trupi. Ndjesia e përfituar varet edhe nga lloji i trupit. Kur përkim trupin metalik dhe atë të drurit, që kanë të njëjtën shkallë ngrohjeje, trupi metalik na ben te duket më i ftohtë se trupi i drurit. Pra njesia e te prekurit nuk eshte e sakte, prandaj ne perdorim termometer per te matur temperaturen sepse ai eshte i sakte.

Temperatura është madhësi fizike me ndihmën e së cilës matet se për sa një trup shpërputhet nga baraspeshimi termik me trupin tjetër.Temperatura eshte niveli i ngrohtesise se ajrit

Kuptimi dhe matja e temperaturës

Si ta masim nxehtë dhe ftohtë. Meqë këto janë ndjesi subjektive ato duhen lidhur me ndonjë dukuri e cila mund të matet. Kjo ndjesi matet me temperaturë dhe përcaktohet me termometër. Gjatë matjes së temperaturës termometri vendoset në kontakt me trupin, temperatura e të cilit dëshirohet të përcaktohet. Për shembull vendoset termometri me merkur në gotë me ujë të nxehtë. Shtylla e mërkurit do të zgjerohet deri në një vlerë dhe në termometër lexohen shkallët. Gjatë majtjës janë zbatuar dy dukuri. Së pari është shfrytëzuar vetia e zgjerimit të rregullt të merkurit gjatë temperaturës dhe pastaj baraspeshimi termik ndërmjet ujit dhe merkurit në termometër. Nëse shtylla e merkurit e të njëjtit termometër tregon të njëjtën gjatësi, në baraspeshimin termik, në dy mjedise të ndryshme, thuhet se ato mjedise e kanë të njëjtën temperaturë. Nëse këto mjedise takohen ndërmjet, përsëri thuhet se ata gjenden në baraspeshim termik. Kësisoji fitohet përkufizimi i temperaturës.

Shtrirja e madhe e trevave shqiptare nga bregdeti ne brendesi te gadishullit te Ballkanit dhe ne drejtim vertikal kushtezon ndryshime te dukshme te vlerave te temperatures te ajrit. Temperatura mesatare vjetore Temperatura mesatare vjetore lekundet nga 17 grade C (bregdeti jonian) deri ne 7 grade C ( lartesia 1200m -Vermosh ne veri te Shqiperise). Ne lartesite me te medha te trevave lindore kjo temperature eshte dhe me e ulet. Muaji me i nxehte Muaji me i nxehte eshte korriku. Mesatarja e temperatures per korrikun ne zonat e uleta eshte mbi 25 grade C ( Sarande, Kumenice, etj). Vlerat me te larta te temperatures kane arritur rreth 44 grade C(Kucove). Ne zonat e brendeshme dhe te larta temperaturat mesatare arrijne 13 grade C ( Kodra e Diellit ne malin e Sharit ). Muaji me i ftohte Muaji me i ftohte eshte janari. Per zonat e uleta dhe bregdetare mesatarja e temperatures per janarin arrin mbi 10 grade C. Ne lartesite dhe ne trevat lindore, me dimer te ftohte kjo mesatare eshte mjaft e ulet nen -3 grade C . Minimumi me i ulet i temperatures ka arritur -29.4 grade C ( Manastir).

Temperatura është madhësi fizike, me ndihmën e së cilës e masim se një trup sa shpërputhet nga baraspeshimi termik me trupin tjetër.

Shkalla e Celsiusit

Njësia për matje të temperaturës përcaktohet nga gjendja e termometrit në baraspeshim termik të përzierjes akull me ujë dhe gjendjes së të njëjtit termometër në baraspeshimin me avuj të ujit që valon në shtypje normale. Këto dy pozita të shtyllës së merkurit shënohen si 0 °C dhe 100 °C dhe quhen pikat themelore. E qindta pjesë e gjatësisë së shtyllës në mes të pikave themelore quhet shkallë e Celsiusit (1 °C).

Njësit matëse e temperaturës

Njësitë për matjen e temperaturës janë : Kelvin, gradë Farenheit, gradë Celcius edhe gradë Reomir.

• Chang, Hasok (2004). Inventing Temperature: Measurement and Scientific Progress. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-517127-3.
• Charles Kittel, Charles; Kroemer, Herbert (1980). Thermal Physics (bot. 2nd ed.). W. H. Freeman Company. ISBN 0-7167-1088-9. ;
• Zemansky, Mark Waldo (1964). Temperatures Very Low and Very High. Princeton, N.J.: Van Nostrand.