Kurdët
Kurdët (Kurdisht: کورد Kurd) janë një grup etnik iranik vendas në rajonin malor të Kurdistanit në Azinë Perëndimore, i cili përfshin Turqinë juglindore, Iranin veriperëndimor, Irakun verior dhe Sirinë veriore.
Ka ekklava kurdësh në Anadollinë Qendrore, Horasan dhe Kaukaz, si dhe komunitete të rëndësishme të mërgatës kurde në qytetet e Turqisë perëndimore (në veçanti Stambollin) dhe Evropën Perëndimore (kryesisht në Gjermani). Popullsia kurde vlerësohet të jetë midis 30 dhe 45 milionë.
 Flamuri kurd | |
| Popullsia e përgjithshme | |
|---|---|
| 30–40 milion (Kurdish Institute of Paris, 2017 estimate) | |
 Turqia | est. 14.3–20 milion |
 Irani | est. 8.2–12 milion |
| Stampa:Country data Iraq Iraku | est. 5.6–8.5 milion |
 Siria | est. 2–3.6 milion |
 Gjermania | 1.2–1.5 milion |
 Franca | 150,000 |
 Holanda | 100,000 |
 Suedia | 83,600 |
 Rusia | 63,818 |
 Belgjika | 50,000 |
 Mbretëria e Bashkuar | 49,841 |
 Kazakistani | 46,348 |
 Armenia | 37,470 |
 Zvicra | 35,000 |
 Danimarka | 30,000 |
 Jordania | 30,000 |
 Austria | 23,000 |
 Greqia | 22,000 |
 Shtetet e Bashkuara | 20,591 |
 Kanada | 16,315 |
 Finland | 15,368 |
 Gjeorgjia | 13,861 |
 Kirgistani | 13,200 |
 Australia | 10,551 |
| Gjuhët | |
| Kurdisht Në varietetet e tyre të ndryshme: Soranisht, Kurmanxhi, Pehlevani, Lakisht Zazisht, Goranisht | |
| Fetë | |
| Islami (Sunni, Shia) me pakica të Alevizmi, Jezidizmi, Jarsanizmi, Zoroastrizmi, Judaizmi, Krishterimi | |
| Grupe etnike të lidhura | |
| Iranik | |
Kurdët flasin gjuhët kurde dhe gjuhët zaza-gorani, të cilat i përkasin degës iraniane perëndimore të gjuhëve iraniane në familjen e gjuhëve indo-evropiane.
Pas Luftës së Parë Botërore dhe humbjes së Perandorisë Osmane, aleatët fitimtarë perëndimorë parashikuan një shtet kurd në Traktatin e Sèvres të vitit 1920. Megjithatë, ky premtim u thye tre vjet më vonë, kur Traktati i Lozanës caktoi kufijtë e Turqisë moderne dhe nuk parashikoi një dispozitë të tillë, duke i lënë kurdët me statusin e pakicës në të gjitha vendet e reja. Historia e fundit e kurdëve përfshin gjenocidet dhe rebelimet e shumta, së bashku me konfliktet e armatosura të vazhdueshme në Kurdistanin turk, iranian, sirian dhe irakian. Kurdët në Irak dhe Siri kanë rajone autonome, ndërsa lëvizjet kurde vazhdojnë të ndjekin të drejta më të mëdha kulturore, autonomi dhe pavarësi në të gjithë Kurdistanin. Qyteti i Piranshehr është kryeqyteti i rrethit Mukerian.
Për shkak të aktiviteteve të Partisë së Punëtorëve të Kurdistanit (PKK), emri "kurd" shpesh lidhet me konceptët "terrorist" dhe "separatist". Kurdet janë ende ne lufte me disa shtete si Turqia, Iran, Irak etj.
Referime
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Kurdët, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.