پھپھڑے

پھپھڑے

دل تے پھپھڑے

پھپھڑیاں بارے جانن توں پہلاں، ہوا دے منہ توں ایلویولائی تک جان دی راہ بارے جانکاری ضروری اے۔ ہوا منہ یا نک توں ہُندی ہوئی فیرنکس تے لیرنکس وچ وڑدی اے، اوتھوں ہوا دی نالی وچ وڑ جاندی اے، ہوا دی نالی پھپھڑیاں وچ وڑن توں پہلاں دو ٹہنیاں وچ تقسیم ہو جاندی اے جناں نوں برونکس آکھدے نے۔ اک برونکس اک پھپھڑے وچ وڑدا اے۔ ہر برونکس اگوں نکیاں ٹہنیاں بناندا اے جناں نوں برانکیول آکھدے نیں۔برانکیول ہور نکے ہو کے ایلویولائی بناندے نیں جتھے آکسیجن تے کاربن ڈائی آکسائڈ دا بدلاؤ کیتا جاندا اے۔

ساہ لین لئی بکھیاں تے اوہناں دے پٹھے رل کے کم کردے نیں۔

میڈیکل وچ پھپھڑیاں لئی شبد "پلمو(English:Pulmo)" یا "نیمو (English:Pneumo)" ورتیا جاندا اے۔ پلمو شبد لاطینی بولی دے شبد(Latin:pulmonarius) توں نکلیا اے جیہدا مطلب اے پھپھڑا، تے نیمو شبد یونانی بولی دے شبد (Greek:πνεύμων) توں نکلیا اے ایہدا مطلب پھپھڑا اے۔

انسان دے وچ ہوا دی نالی دو برونکائی (انیک:برونکس) وچ تقسیم ہوندی اے۔ پھپھڑیاں دے اند اے برونکس ہور تقسیم ہوندے نیں تے برونکیول بناندے نیں۔ اے برونکیول اگے تقسیم ہو کے نکی ہوا دی تھیلیاں بناندے نیں جناں نوں ایلویولائی آکھدے نیں۔ ایناں ایلویولائی دے اگے پچھے لعو دی نکی ناڑاں ہوندیاں نیں جناں وش ہوا دا بدلاؤ کیتا جاندا اے۔

آکسیجن نکلیا لعو پلمونری آرٹری دی مدد توں پھپھڑیاں وچ وڑدا اے، پھپھڑیاں وچ ایس لعو وچ آکسیجن بھری جاندی اے تے لعو دے ہیموگلوبن توں کاربن ڈائی آکسائڈ کڈ لئی جاندی اے۔ آکسیجن توں بھریا لعو پلمونری وین دی مدد توں واپس دل وچ وڑدا اے جتھوں او سارے جسم نوں کلیا جاندا اے۔

ہر پھپھڑے سے باہر اک جھلی ہوندی اے جنوں "پلورل جھلی" آکھدے نیں۔ ایس جھلی دے دو انگ ہوندے نیں، "پیرائیٹل پلورا" تے "وسرل پلورا"۔ اناں انگاں دے وچکار اک مائع بھریا ہوندا اے جیدے باجوں پھپھڑیاں دے کم کرن ویلے رگڑ پیدا نئی ہوندی۔

پنچھیاں دے پھپھڑیاں وچ ایلویولائی نئی ہوندے۔ ایہناں دے پھپھڑے شہد دی مکھی دے چھتے وانگوں ہوندے نیں جناں وچ لکھاں نکے راستے ہوندے نیں جناں نوں "پیرا برونکائی" آکھدے نیں۔

ریپٹائل پھپھڑیاں وچ اکو برونکس ہوندی اے۔

ایمفیبین پھپھڑے غبارے وانگوں پھلے ہوندے نیں۔

مچھیاں وچ پھپھڑے نئیں ہُندے پر اک مچھی "پھپھڑا مچھی" وچ پھپھڑے ہوندے نیں، جیہناں دا وکھالا ایمفیبین پھپھڑے وانگوں ہُندا اے۔