ਬਦਾਮ ਜਾਂ ਬਾਦਾਮ (ਫ਼ਾਰਸੀ: بادام ਤੋਂ) (ਇੰਗਲਿਸ਼: Almond (Prunus dulcis, syn.
Prunus amygdalus) ਮੱਧ ਪੂਰਬ, ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਇੱਕ ਰੁੱਖ ਹੈ। ਇਸ ਰੁੱਖ ਦੇ ਬੀਜ ਨੂੰ ਵੀ "ਬਦਾਮ" ਹੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਬਦਾਮ | |
---|---|
1897 ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ | |
ਸਪੇਨ ਵਿੱਚ ਬਦਾਮ ਦੇ ਰੁੱਖ ਫਲ ਦੇ ਨਾਲ | |
Scientific classification | |
Kingdom: | Plantae |
Genus: | Prunus |
Species: | dulcis |
ਬਦਾਮ ਦਾ ਕੱਦ 4 ਤੋਂ 10 ਮੀਟਰ ਤੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਤਣਾ 12 ਇੰਚ ਦੇ ਵਿਆਸ ਤੱਕ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪੱਤੇ 3-5 ਇੰਚ ਤੱਕ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।[3] ਇਸ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਚਿੱਟੇ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਹਲਕਾ ਗੁਲਾਬੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਤਾਪਮਾਨ 15 ਤੋਂ 30 ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਟੀਗਰੇਡ (59 ਅਤੇ 86 ਡਿਗਰੀ ਫਾਰਨਹਾਈਟ) ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਰੁੱਖ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਡੋਰਮੈਂਸੀ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਲਈ 600 ਘੰਟਿਆਂ ਲਈ 7.2 °C (45.0 °F) ਤੋਂ ਘੱਟ ਤਾਪਮਾਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਬਦਾਮ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਦੇ ਮੈਡੀਟੇਰੀਅਨ ਜਲਵਾਯੂ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ, ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਯਮੁਨਾ ਦਰਿਆ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ।ਇਹ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮੈਡੀਟੇਰੀਅਨ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਉੱਤਰੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਕੈਲੇਫੋਰਨੀਆ, ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸਟੇਟ, ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤਕ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ ਬਦਾਮ ਦੀ ਪੋਲਿੰਗ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਾਲਾਨਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪੋਲਿਨੇਟਿੰਗ ਪ੍ਰੋਗ੍ਰਾਮ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮਿਲੀਅਨ ਛਪਾਕੀ (ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਅੱਧੇ ਕੁੱਝ ਬੀ-ਹਾਇਵ) ਫਰਵਰੀ ਵਿੱਚ ਬਦਾਮ ਦੇ ਅਨਾਜ ਲਈ ਟਰੱਕ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੋਲਿੰਗ ਪੋਲਿੰਗ ਪੋਲਿਸਟਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਲਈ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 49 ਪਰਵਾਸੀ ਮਧੂਮੱਖੀਆਂ ਦੇ ਸੂਬਿਆਂ ਨਾਲ ਕੰਟਰੈਕਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਾਲੋਨੀ ਢਹਿਣ ਦਾ ਵਿਗਾੜ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਦ ਮਧੂਮੱਖੀਆਂ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੀੜੇ ਦੇ ਪਰਾਗਿਤਣ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਦਾਮ ਦੇ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੂੰ ਕੀੜੇ ਦੇ ਪਰਾਗਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਵਧ ਰਹੀ ਲਾਗਤ ਤੋਂ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੱਚਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਰਿਸਰਚ ਸਰਵਿਸ (ਏਆਰਐਸ) ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਬਦਾਮ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਸਵੈ-ਪਰਾਗਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਲਾਈਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਬਦਾਮ ਦੇ ਦਰੱਖਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਦੁਆਰਾ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੀੜੇ, ਫੰਗਲ ਰੋਗਾਣੂ, ਪੌਦਾ ਵਾਇਰਸ, ਅਤੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਬਦਾਮ (ਸ਼ੈਲ ਦੇ ਨਾਲ) ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ, 2014 | |
---|---|
ਦੇਸ਼ | ਟਨ |
Source: FAOSTAT of the United Nations |
ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ, ਬਦਾਮ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵ ਉਤਪਾਦ 2.7 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਕੁਲ 57% ਮੁਹੱਈਆ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਅਤੇ ਤੀਜੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਤਪਾਦਕ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਸਪੇਨ ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਨੇ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੁਲ 13% ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੱਤਾ (ਟੇਬਲ)।
ਬਦਾਮ ਦੇ ਬੀਜ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਿੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਕੁਝ ਦਰੱਖਤ ਦੇ ਬੀਜ ਨੂੰਜੋ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਕੁੜੱਤਣ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੁੜੱਤਣ ਲਈ ਜੈਨੇਟਿਕ ਅਧਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ ਜੀਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕੌੜੇ ਸੁਆਦ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪਛੜੇ ਹੋਣ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਗੁਣ ਨੂੰ ਰੁੱਖਾ ਬਣਾਉਣਾ ਸੌਖਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੂੂਨ ਡੁਲਸੀਸ ਵਾਰ ਤੋਂ ਫਲ ਅਮਾਰਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕੁੜੱਤਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਪਰੂੂਨ ਦੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆੜੂ ਅਤੇ ਚੈਰੀ (ਹਾਲਾਂਕਿ ਘੱਟ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ) ਤੋਂ ਕਰਨਲ।
ਕੌੜਾ ਬਦਾਮ ਮਿੱਠੇ ਬਦਾਮ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਛੋਟਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਿੱਠੇ ਬਦਾਮ ਵਿੱਚ ਲੱਗਭਗ 50% ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੇਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਘੁਲਣਸ਼ੀਲ ਗੁਲੂਕੋਸਾਈਡ, ਐਮੀਗਡਾਲਿਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੂਨਾਸਿਨ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗਲੂਕੋਜ਼, ਸਾਇਨਾਈਡ ਅਤੇ ਕੜਵਾਹਟ ਦੇ ਬਦਾਮ ਦੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੇਲ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਲਗਭਗ ਸ਼ੁੱਧ ਬੇਨਾਜਾਲਡੀਹਾਈਡ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕੌੜਾ ਸਵਾਦ ਹੈ। ਕਠਨਾਈ ਬਦਾਮ 4- 9 ਮਿਲੀਗ੍ਰਾਮ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਸਾਈਨਾਈਡ ਪ੍ਰਤੀ ਬਦਾਮ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਿਠਾਈ ਬਦਾਮ ਵਿੱਚ ਲੱਭੇ ਗਏ ਟਰੇਸ ਪੱਧਰਾਂ ਨਾਲੋਂ 42 ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਾਈਨਾਈਡ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਦਾਮ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਆਪਣੇ ਆਪ, ਕੱਚੇ ਜਾਂ ਟੋਸਟ ਤੇ ਖਾਧਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਵੱਖ ਵੱਖ ਭਾਂਡੇ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬਦਾਮ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਾਰਾ, ਕੱਟਿਆ ਹੋਇਆ (ਟੇਢੇ ਹੋਏ), ਅਤੇ ਆਟਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ. ਬਦਾਮ ਬਦਾਮ ਦੇ ਤੇਲ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਾਮ ਦੇ ਮੱਖਣ ਜਾਂ ਬਦਾਮ ਦੇ ਦੁੱਧ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਤਪਾਦ ਮਿੱਠੇ ਅਤੇ ਮਿਠੇ ਪਕਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਹਰੇਕ 100 g (3.5 oz) ਵਿਚਲੇ ਖ਼ੁਰਾਕੀ ਗੁਣ | |
---|---|
ਊਰਜਾ | 2,408 kJ (576 kcal) |
21.69 g | |
ਸਟਾਰਚ | 0.74 g |
ਸ਼ੱਕਰਾਂ lactose | 3.89 g 0.00 g |
Dietary fiber | 12.2 g |
ਚਰਬੀ | 49.42 g |
Saturated | 3.731 g |
Monounsaturated | 30.889 g |
Polyunsaturated | 12.070 g |
21.22 g | |
Tryptophan | 0.214 g |
Threonine | 0.598 g |
Isoleucine | 0.702 g |
Leucine | 1.488 g |
Lysine | 0.580 g |
Methionine | 0.151 g |
Cystine | 0.189 g |
Phenylalanine | 1.120 g |
Tyrosine | 0.452 g |
Valine | 0.817 g |
Arginine | 2.446 g |
Histidine | 0.557 g |
Alanine | 1.027 g |
Aspartic acid | 2.911 g |
Glutamic acid | 6.810 g |
Glycine | 1.469 g |
Proline | 1.032 g |
Serine | 0.948 g |
ਵਿਟਾਮਿਨ | |
ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ beta-carotene lutein zeaxanthin | (0%) 1 μg1 μg |
ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ | 1 IU |
[[ਥਿਆਮਾਈਨ(B1)]] | (18%) 0.211 mg |
[[ਰਿਬੋਫਲਾਵਿਨ (B2)]] | (85%) 1.014 mg |
[[ਨਿਆਸਿਨ (B3)]] | (23%) 3.385 mg |
line-height:1.1em | (9%) 0.469 mg |
[[ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ 6]] | (11%) 0.143 mg |
[[ਫਿਲਿਕ ਤੇਜ਼ਾਬ (B9)]] | (13%) 50 μg |
ਕੋਲਿਨ | (11%) 52.1 mg |
ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ | (0%) 0 mg |
ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ | (0%) 0 μg |
ਵਿਟਾਮਿਨ ਈ | (175%) 26.2 mg |
ਵਿਟਾਮਿਨ ਕੇ | (0%) 0.0 μg |
ਥੁੜ੍ਹ-ਮਾਤਰੀ ਧਾਤਾਂ | |
ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ | (26%) 264 mg |
ਲੋਹਾ | (29%) 3.72 mg |
ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ | (75%) 268 mg |
ਮੈਂਗਨੀਜ਼ | (109%) 2.285 mg |
ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਰਸ | (69%) 484 mg |
ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ | (15%) 705 mg |
ਸੋਡੀਅਮ | (0%) 1 mg |
ਜਿਸਤ | (32%) 3.08 mg |
ਵਿਚਲੀਆਂ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ਾਂ | |
ਪਾਣੀ | 4.70 g |
| |
ਫ਼ੀਸਦੀਆਂ ਦਾ ਮੋਟਾ-ਮੋਟਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਬਾਲਗਾਂ ਵਾਸਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਰੋਤ: ਯੂ.ਐੱਸ.ਡੀ.ਏ. ਖੁ਼ਰਾਕੀ ਤੱਤ ਡਾਟਾਬੇਸ |
ਬਦਾਮ ਐਲਰਜੀ ਜਾਂ ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਰੀਕ-ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰੀਆ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆੜੂ ਅਲਰਜੀਨ (ਲਿਪਿਡ ਟਰਾਂਸਫਰ ਪ੍ਰੋਟੀਨ) ਅਤੇ ਟਰੀਟ ਅਲਟੇਂਗਨ ਦੇ ਨਾਲ ਆਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਲੱਛਣ ਐਨਾਫਾਈਲੈਕਸਿਸ (ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਛਪਾਕੀ, ਐਂਜੀਓਐਡੀਮਾ, ਗੈਸਟਰੋਇਨੇਸਟੈਸਟਾਈਨਲ ਅਤੇ ਸਾਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ) ਸਮੇਤ ਸਿਸਟਮਿਕ ਚਿੰਨ੍ਹ ਅਤੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਲੱਛਣਾਂ (ਜਿਵੇਂ, ਮੌਲ ਅਲਰਜੀ ਸਿੰਡਰੋਮ, ਸੰਪਰਕ ਛਪਾਕੀਆ) ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਹਰੇਕ 100 g ਵਿਚਲੇ ਖ਼ੁਰਾਕੀ ਗੁਣ | |
---|---|
ਊਰਜਾ | 3,701 kJ (885 kcal) |
ਚਰਬੀ | 50 g |
Saturated | 5 g |
Monounsaturated | 31.6 g |
Polyunsaturated omega‑3 omega‑6 | 15 g 0 12.6 g |
ਵਿਟਾਮਿਨ | |
ਵਿਟਾਮਿਨ ਈ | (261%) 39.2 mg |
ਵਿਟਾਮਿਨ ਕੇ | (7%) 7.0 μg |
ਥੁੜ੍ਹ-ਮਾਤਰੀ ਧਾਤਾਂ | |
ਲੋਹਾ | (0%) 0 mg |
| |
ਫ਼ੀਸਦੀਆਂ ਦਾ ਮੋਟਾ-ਮੋਟਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਬਾਲਗਾਂ ਵਾਸਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। |
ਬਦਾਮ ਐਫਲੈਟੋਕਸਿਨ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਧਨਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਐਫ਼ਲੈਟੌਕਸਿਨ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਕਾਰਸੀਨੋਜਨਿਕ ਕੈਮੀਕਲਾਂ ਹਨ ਜੋ ਆਕਸਰਗਿਲਸ ਫਲੇਵੇਸ ਅਤੇ ਅਸਪਰਗਿਲਸ ਪੈਰਾਸੀਟਿਕਸ ਵਰਗੀਆਂ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਗੰਦਗੀ ਮਿੱਟੀ, ਪਹਿਲਾਂ ਬੀਮਾਰ ਬਦਾਮ ਅਤੇ ਬਦਾਮ ਦੇ ਕੀੜੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਾਭੀ-ਸੰਤਰੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰ ਆਮ ਕਰਕੇ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਵਰਗੇ ਬਲੈਕ ਫਿਲਡੇਅ ਤੋਂ ਸੁੱਟੇ ਹੋਏ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਢੱਕਣ ਵਾਲੇ ਰੁੱਖ ਦੇ ਗਿਰੀਦਾਰ ਖਾਣ ਲਈ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ।
This article uses material from the Wikipedia ਪੰਜਾਬੀ article ਬਦਾਮ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ਇਹ ਸਮੱਗਰੀ CC BY-SA 4.0 ਹੇਠ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ਪੰਜਾਬੀ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.