ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନରେ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର

ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାରର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ସୁଇଡିଶ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଡ.ଆଲଫ୍ରେଡ ନୋବେଲ । ୧୯୦୧ଠାରୁ ଆଲଫ୍ରେଡଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ନୋବେଲ ଫାଉଣ୍ଡେସନ ତରଫରୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ସ୍ୱିଡେନର ରାଜଧାନୀ ଷ୍ଟକହୋମଠାରେ ଆୟୋଜିତ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଉତ୍ସବରେ ଏହି ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥାଏ । ଉକ୍ତ ପୁରସ୍କାର ବାବଦରେ ଏକ ସୁନା ମେଡାଲ୍, ଅର୍ଥ ଓ ଏକ ମାନପତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥାଏ । ପ୍ରତିବର୍ଷ ଆଲଫ୍ରେଡ ନୋବେଲଙ୍କ ବାର୍ଷିକ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ଦିବସରେ ଅର୍ଥାତ ଡିସେମ୍ବର ମାସ ୧୦ ତାରିଖରେ ଏହି ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥାଏ । ସାଧାରଣତଃ ନୋବେଲ ଫାଉଣ୍ଡେସନ ତରଫରୁ ଚୟନ କରାଯାଇଥିବା କମିଟି ସମସ୍ତ ବିଷୟ ଅନୁଧ୍ୟାନ ପୂର୍ବକ ଏହି ପୁରସ୍କାର ନିଜେତାଙ୍କ ନାମ ବର୍ଷର ଅକ୍ଟୋବର ମାସରେ ଘୋଷଣା କରିଥାନ୍ତି । ଏହାପରେ ଷ୍ଟକହୋମଠାରେ ଆୟୋଜିତ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଉତ୍ସବରେ ୧୦ ଅକ୍ଟୋବର ଦିନ ପୁରସ୍କାର ବିଜେତାଙ୍କୁ ଏକ ପଦକ, ଏକ ମାନପତ୍ର ସହ ପୁରସ୍କାର ରାଶି ପ୍ରଦନ କରିଥାନ୍ତି । କମିଟିର ନିୟମ ଅନୁସାରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦୁଇଟି ପୃଥକ ପୃଥକ ଭୌତିକ ବିଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅତିବେଶୀରେ ତିନିଜଣ ପଦର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନୀଙ୍କୁ ଏହି ପୁରସ୍କାର ଦେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି । କେବଳ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନୋବେଲ୍ ବିଜେତାଙ୍କ ନାମ ଚୟନ ପ୍ରକ୍ରୀୟା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜଟିଳ ଓ ସମୟ ସାପେକ୍ଷ । ଏଭଳି ସ୍ଥଳେ ନୋବେଲ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନରେ ପୁରସ୍କାରର ସ୍ୱାତନ୍ତ୍ର‍୍ୟ ସର୍ବମାନ୍ୟ ହେବା ସ୍ୱାଭବିକ ।

ତେବେ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରଥମ ନୋବେଲ୍ ପୁରସ୍କାର ଜର୍ମାନୀର ୱ୍ୱିଲହେମ ରଂଗଟେନଙ୍କୁ ଏକ ଅସାଧାରଣ ରଶ୍ମୀର ଆବିଷ୍କାରରେ ତାଙ୍କର ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅବଦାନ ପାଇଁ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଏହି ରଶ୍ମୀକୁ ତାଙ୍କରି ସମ୍ମାନାର୍ଥେ "ରଂଗଟେନ ରଶ୍ମୀ" ଭାବେ ନାମିତ କରାଯାଇଥିଲା ।

ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନରେ ଭାରତୀୟ ନୋବେଲ ବିଜେତା

ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର ପାଇବାରେ ଭାରତ ବିଶ୍ୱରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଦେଶ । ତେବେ ପଦର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନୀ ଭାବେ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ଭେଙ୍କଟ ରମଣଙ୍କୁ ୧୯୩୦ ମସିହାରେ ଏହି ସମ୍ମାନରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହାପରେ ସୁବ୍ରମନ୍ୟମ ଚନ୍ଦ୍ର ଶେଖର ୧୯୮୩ ମସିହାରେ ଆମେରିକାର ୱିଲିୟମ ଆଲଫ୍ରେଡ ଫାଉଲେରଙ୍କ ମିଳିତ ଭାବେ ଏହି ପୁରସ୍କାର ଲାଭ କରିଥିଲେ ।

ମସିହା	ଛବି	ନୋବେଲ ବିଜେତା[A]	ଦେଶ[B]	ବିଷୟ[C]	ଆଧାର
୧୯୩୦		ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ଭେଙ୍କଟରମଣ	India	" ଆଲୋକର ବିଛୁରଣ ଉପରେ ତାଙ୍କର ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ କାମ ଯାହାକି ରମଣ ପ୍ରଭାବ ନାମରେ ନାମିତ"
୧୯୮୩		ସୁବ୍ରମନ୍ୟମ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର	India   United States	"ନକ୍ଷତ୍ରମାନଙ୍କ ଉତ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ତାଙ୍କର ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ"
		ଉଇଲିୟମ ଆଲଫ୍ରେଡ ଫାଉଲେର	United States	"ବିଶ୍ୱରେ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ଗଠନ ସଂପର୍କରେ ଆଣବିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାର ପ୍ରଭାବ ଉପରେ ତାଙ୍କର ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଗବେଷଣା ନିମନ୍ତେ"

ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନରେ ନୋବେଲ ବିଜେତାଙ୍କ ତାଲିକା

ଏ ଯାଏଁ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନରେ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିବା କିଛି ପଦାର୍ଥବିଜ୍ଞାନୀଙ୍କର ଏକ ତାଲିକା ହେଉଛି ଏହିଭଳି :