Premiu Nobel De Física

Premiu Nobel de Física
Concedíu por	Real Academia de les Ciencies de Suecia
Llocalización	Estocolmu
Parte de	Premiu Nobel
Historia
Primer entrega	1901
	Sitiu oficial
	[editar datos en Wikidata]

Ye ún de los cinco premios Nobel establecíos por Alfred Nobel nel so testamentu, en 1895, y otórgase dende 1901. El premiu ye alministráu pola Fundación Nobel y ye universalmente reconocíu como'l premiu más prestixosu que puede recibir un físicu. Entrégase n'Estocolmu nuna ceremonia añal celebrada'l 10 d'avientu, fecha del aniversariu de la muerte de Nobel.

Nominación y selección

El premiu pueden ganalu al empar un máximu de trés premiaos que presenten como muncho dos trabayos diferentes. El procesu de nominación y selección, comparáu col d'otros premios Nobel, ye llargu y rigurosu, y esto fai que la so imortancia dientru del mundu la Física fora medrando hasta convertilu nel más importante del mundu.

Los futuros premiaos son seleccionaos pol Comité Nobel de Física, formáu por cinco persones elixíes pola Real Academia de les Ciencies de Suecia. Nuna primer fase, qu'entama en setiembre, alredor de 3.000 persones (profesores d'universidá seleccionaos, premiaos col Nobel de Física y Química, etc) reciben un formulariu que pueden devolver col nome de los sos candidatos. Tolos formularios han de tar na sé del Comité pal 31 de xineru. Los espertos del comité van seleccionando, hasta nun dexar más de quince, ente tolos candidatos propuestos. El comité unvia un informe, con una serie de recomendaciones, a l'Academia, aú se revisa y discute hasta que se decide'l ganador o ganadores pol votu de la mayoría.

Los nomes de los nomaos inxamás s'anuncien, y ellos nunca saben que foran teníos en cuenta como candidatos a recibilu, y los rexistros del procesu de nominación queden sellaos pa 50 años. Nun se permiten nominaciones póstumes, pero ye posible qu'un individuu lu reciba si muerre nel tiempu que va de la so proclamación (n'ochobre) a la so entrega (n'avientu). Anantes de 1974 permitíense los premios póstumos si'l ganador morriera dempués de tar nomáu.

Les normes del premio desixen que la importancia de los descubrimientos premiaos tengan superao la preba del tiempu. Na práctica, esto significa que'l lapsu ente'l descubrimientu y el premiu ye d'unos venti años, y delles vegaes abondo más. Asina, por exemplu, ún de los ganadores del premiu en 1983 foi Subrahmanyan Chandrasekhar, que desarrollara los sos trabayos sobre la estructura y la evolución estelar na década del 1930. Esi mesmu test del tiempu fai que non tolos científicos que lo mereceríen vivan abondo pa poder ser premiaos, y asina hai dellos descubrimientos perimportantes que nunca se tienen en cuenta pal premiu porque los sos descubridores morrieran primero de que seya evidente l'impactu científicu del so trabayu.

Llista de ganadores

Añu	Ganadores	Nacionalidá	Motivu
2020	Roger Penrose Reinhard Genzel Andrea M. Ghez	Reinu Xuníu Alemaña Estaos Xuníos d'América	Pol descubrimientu de que la formación de furacos prietos ye una predicción de la Relatividá xeneral y pol descubrimientu d'un oxetu compautu supermasivu nel centru de la Vía Lláctea»
2019	James Peebles Michel Mayor Didier Queloz	Canadá Suiza Suiza	Poles sos contribuciones nel campu de la cosmoloxía física, y especialmente pol descubrimientu d'un exoplaneta qu'orbita una estrella de tipu solar.
2018	Donna Strickland Gérard Mourou Arthur Ashkin	Canadá Francia Estaos Xuníos d'América	Poles sos revolucionaries invenciones nel campu de la física del láser, l'usu de pinces óptiques y la so aplicación en sistemes biolóxicos.
2017	Rainer Weiss Barry Barish Kip Thorne	Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América	Pola so contribución fundamental al desarrollu del observatoriu de detección d'ondes gravitatories LIGO, y pola observación de les mesmes.
2016	David J. Thouless Duncan M. Haldane John M. Kosterlitz	Reinu Xuníu Reinu Xuníu Reinu Xuníu	Pol descubrimientu teóricu de les fases tipolóxiques de la materia y de les transiciones de fase.
2015	Takaaki Kajita Arthur B. McDonald	Xapón Canadá	Pol descubrimientu de les oscilaciones de los neutrinos, que prueba qu'estos tienen masa.
2014	Isamu Akasaki Hiroshi Amano Shuji Nakamura	Xapón Xapón Estaos Xuníos d'América	Pola invención de diodos d'emisión de lluz azules pereficientes, que permitieron el desarrollu de les fontes de lluz blanco brillantes y de baxu consumu.
2013	François Englert Peter Higgs	Bélxica Reinu Xuníu	Pol so descubrimientu teóricu d'un mecanismu que mos ayuda a comprender l'orixe de la masa de les partícules soatómiques y que foi confirmáu al descubrise, al traviés de los esperimentos ATLAS y CMS, la partícula fundamental prevista.
2012	Serge Haroche David Wineland	Francia Estaos Xuníos d'América	Polos sos trabayos na midida y manipulación de sistemes cuánticos individuales.
2011	Saul Perlmutter Brian P. Schmidt Adam G. Riess	Estaos Xuníos d'América Australia Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América	Por tener descubierta, al traviés de la observación de supernoves perllonxanes, la espansión acelerada del universu.
2010	Andre Geim Konstantin Novoselov	Rusia Países Baxos Rusia Reinu Xuníu	Polos sos novedosos esperimentos col grafenu en dos dimensiones.
2009	Charles K. Kao William S. Boyle George E. Smith	Ḥong Kong Reinu Xuníu Estaos Xuníos d'América Canadá Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América	Kao recibiolu polos sos llogros pioneros sobro la tresmisión de la lluz al traviés de fibres pa la comunicación óptica. Boyle y Smith ganáronlu pola invención d'un circuitu semiconductor formador d'imáxenes, el sensor de carga acoplada.
2008	Yoichiro Nambu Makoto Kobayashi Toshihide Maskawa	Estaos Xuníos d'América Xapón Xapón	Nambu ganolu pol descubrimientu de la ruptura espontánea de la simetría electrodébil na física soatómica. Kobayashi y Maskawa recibiéronlu poles sos investigaciones sobro l'orixe d'eses ruptures de la simetría, que predicen la esistencia de trés families de quarks.
2007	Albert Fert Peter Grünberg	Francia Alemaña	Pol descubrimientu de la magnetorresistencia xigante, grandes cambios de resistencia en materiales formaos por capes alternes d'elementos metálicos distintos, con grandes aplicaciones nel campu de la nanoteunoloxía.
2006	John C. Mather George F. Smoot	Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América	Pol descubrimientu de la curva de cuerpu negru y la variabilidá de la radiación cósmica de fondu de microondes.
2005	Roy J. Glauber Theodor W Hänsch John L Hall	Estaos Xuníos d'América Alemaña Estaos Xuníos d'América	Glauber ganolu pola so contribución a la teoría cuántica de la coherencia óptica. Hänsch y Hall recibiéronlu poles sos contribuciones al desarrollu de la espectroscopia de precisión por láser, incluyendo la técnica de peñe de frecuencia óptica.
2004	David J. Gross H. David Politzer Frank Wilczek	Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América	Pol descubrimientu de la llibertá asintótica na teoría de la interaición nuclear fuerte.
2003	Alexei A. Abrikosov Vitaly L. Ginzburg Anthony J. Leggett	Estaos Xuníos d'América Rusia Estaos Xuníos d'América Reinu Xuníu Estaos Xuníos d'América	Poles sos contribuciones al entamu del desarrollu de la teoría de los superconductores y los superfluidos.
2002	Raymond Davis Masatoshi Koshiba Riccardo Giacconi	Estaos Xuníos d'América Xapón Estaos Xuníos d'América	Pola so contribución nel campu de l'astrofísica. Les de Giacconi llevaron al descubrimientu de les fontes de rayos X cósmicos, y les de Davis y Koshiba céntrense na detección de neutrinos cósmicos.
2001	Eric A. Cornell Wolfgang Ketterle Carl E. Wieman	Estaos Xuníos d'América Alemaña Estaos Xuníos d'América	Por consiguir, por primer vegada, llograr l'entestáu de Bose-Einstein esfreciendo, pol métodu d'enfriamientu por láser, átomos al más baxu nivel d'enerxía, menos d'una millonésima de Kelvin percima del cero absolutu.
2000	Zhores Ivanovich Alferov Herbert Kroemer Jack S. Kilby	Rusia Alemaña Estaos Xuníos d'América	Kilby recibiolu pol desarrollu de los circuitos integraos (microchips). Alferov y Kroemer pol desarrollu de superconductores perrápidos, afechiscos pal so usu en microelectrónica.
1999	Gerardus 't Hooft Martinus J.G. Veltman	Países Baxos Países Baxos	Polos sos trabayos nel estudiu de la estructura cuántica de les interacciones electrodébiles.
1998	Robert B. Laughlin Horst L. Störmer Daniel C. Tsui	Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América	Pol descubrimientu del efeutu Hall cuánticu fraccionariu, qu'amuesa que los electrones pueden formar, nún campu magnéticu y a baxa temperatura, un fluidu cuánticu con cargues llétriques fraccionaries.
1997	Steven Chu Claude Cohen-Tannoudji William Daniel Phillips	Estaos Xuníos d'América Francia Estaos Xuníos d'América	Pol desarrollu del procesu que permite enfriar y capturar átomos con lluz láser.
1996	David Morris Lee Douglas Dean Osheroff Robert Coleman Richardson	Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América	Pol descubrimientu de la superfluidez nel isótopu heliu-3.
1995	Martin Lewis Perl Frederick Reines	Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América	Perl ganolu pol descubrimientu de la partícula soatómica tau neutrín. A Reines concediéron-ylu pol descubrimientu de la partícula soatómica neutrín.
1994	Bertram Neville Brockhouse Clifford Glenwood Shull	Canadá Estaos Xuníos d'América	Pol desarrollu de técniques de dispersión de neutrones, que permitieron avanzar nel estudiu de la física de la materia entestada.
1993	Russell Alan Hulse Joseph Hooton Taylor Jr.	Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América	Pola identificación de los púlsares binarios.
1992	Georges Charpak	Francia	Poal invención de la cámara multicable, un detector que permite rastrexar la presencia de partícules soatómiques.
1991	Pierre-Gilles de Gennes	Francia	Pol descubrimientu de les normes xenerales que rixen el comportamientu de les molécules.
1990	Jerome Isaac Friedman Henry Way Kendall Richard Edward Taylor	Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América Canadá	Pol descubrimientu de los quarks atómicos.
1989	Norman Foster Ramsey Hans Georg Dehmelt Wolfgang Paul	Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América Alemaña Occidental	Ramsey recibiolu pola invención del métodu de campu oscilatoriu separtáu, decisivu pal desarrollu del reló atómicu. Dehmelt y Paul ganáronlu por tener desarrollao métodos que permiten aisllar átomos y partícules soatómiques pa facilitar el so estudiu.
1988	Leon Max Lederman Melvin Schwartz Jack Steinberger	Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América	Poles sos investigaciones nel campu de les partícules soatómiques.
1987	Johannes Georg Bednorz Karl Alexander Müller	Alemaña Occidental Suiza	Polos sos descubrimientos sobro la superconductividá nos materiales cerámicos.
1986	Ernst Ruska Gerd Binnig Heinrich Rohrer	Alemaña Occidental Alemaña Occidental Suiza	Ruska ganolu pol desarrollu del microscopiu electrónicu, y Binnig y Rohrer pol descubrimientu del microscopiu d'efeutu túnel, que permite visualizar átomos individuales.
1985	Klaus von Klitzing	Alemaña Occidental	Pol descubrimientu del efeutu Hall cuánticu, que permite midíes exactes de la resistencia llétrica.
1984	Carlo Rubbia Simon van der Meer	Italia Países Baxos	Pol so descubrimientu de les partícules soatómiques W y Z, que sofiten la validez de la teoría electrodébil.
1983	Subrahmanyan Chandrasekhar William Alfred Fowler	Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América	Chandrasekhar ganolu polos sos estudios sobre la estructura y evolución de les estrelles. Fowler recibiolu polos sos trabayos sobro les reacciones nucleares clave pa la formación de los elementos químicos.
1982	Kenneth Geddes Wilson	Estaos Xuníos d'América	Pol desarrollu de la teoría de fenómenos críticos col cambéu d'estáu.
1981	Nicolaas Bloembergen Arthur Leonard Schawlow Kai M. Siegbahn	Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América Suecia	Siegbahn ganolu pol desarrollu de la espectroscopia d'electrones, y Bloembergen y Schawlow por l'aplicación de los lásers na espectroscopia.
1980	James Watson Cronin Val Logsdon Fitch	Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América	Polos sos descubrimientos sobro la violación de los principios de la simetría na partícula kaón, que demostraron que les interacciones de les partícules soatómiques nun son independientes del tiempu.
1979	Sheldon Lee Glashow Abdus Salam Steven Weinberg	Estaos Xuníos d'América Paquistán Estaos Xuníos d'América	Pola so contribución a la ellaboración d'una teoría xunificada sobre les interacciones débiles ya electromagnétiques de les partícules soatómiques.
1978	Pyotr Leonidovich Kapitsa Arno Allan Penzias Robert Woodrow Wilson	Xunión Soviética Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América	Kapitsa ganolu poles son investigaciones nos campos del magnetismu y la física a baxes temperatures. Penzias y Wilson recibiéronlu pol so descubrimientu de la radiación cósmica de fondu de microondas, que sofitaba la validez de la teoría del Big Bang.
1977	Philip Warren Anderson Sir Nevill Francis Mott John Hasbrouck van Vleck	Estaos Xuníos d'América Reinu Xuníu Estaos Xuníos d'América	Pola so contribución a la comprensión del comportamientu de los electrones en sólidos non cristalinos con propiedaes magnétiques.
1976	Burton Richter Samuel Chao Chung Ting	Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América	Pol descubrimientu d'una nueve clas de partícules elementales, los mesones psi o J.
1975	Aage Niels Bohr Ben Roy Mottelson Leo James Rainwater	Dinamarca Dinamarca Estaos Xuníos d'América	Polos sos trabayos sobre'l nucleu atómicu, que derrompieron el camín pa llograr la fusión nuclear.
1974	Sir Martin Ryle Antony Hewish	Reinu Xuníu Reinu Xuníu	Polos sos trabayos nel campu de la radioastronomía.
1973	Leo Esaki Ivar Giaever Brian David Josephson	Xapón Estaos Xuníos d'América Reinu Xuníu	Esaki y Giaever ganáronlu pol so descubrimientu del efeutu túnel del electrón; Esaki desarrolló un instrumentu, el diodu d'Esaki, pa poder demostralu esperimentalmente. Josephson recibiolu pol descubrimientu del efeutu que lleva'l so nome, manifestáu pola aparición d'una corriente llétrica, por efeutu túnel, ente dos superconductores separtaos.
1972	John Bardeen Leon Neil Cooper John Robert Schrieffer	Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América	Pol desarrollu de la teoría de la superconductividá, que describe la desaparición de la resistencia llétrica en dellos sólidos cuando son enfriaos per baxu de determinada temperatura.
1971	Dennis Gabor	Reinu Xuníu	Pola invención de la holografía.
1970	Hannes Olof Gösta Alfvén Louis Eugène Félix Néel	Suecia Francia	Polos sos trabayos nos campos de la magnetohidrodinámica, el ferromagnetismu ya'l antiferromagnetismu.
1969	Murray Gell-Mann	Estaos Xuníos d'América	Pol tener desarrollao un métodu de clasificación de les partícules elementales y de les sos interacciones.
1968	Luis Walter Alvarez	Estaos Xuníos d'América	Polos sos trabayos nel campu de les partícules elementales, y en particular pol descubrimientu de los estaos de resonancia.
1967	Hans Albrecht Bethe	Estaos Xuníos d'América	Polos sos trabayos rellacionaos cola forma que tienen les estrelles de producir enerxía.
1966	Alfred Kastler	Francia	Pol so descubrimientu de métodos ópticos que permitieron estudiar les resonancies hercianes nos átomos.
1965	Sin-Itiro Tomonaga Julian Schwinger Richard P. Feynman	Xapón Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América	Polos sos trabayos nel campu de la electrodinámica cuántica, que permitieron describir matemáticamente toles interacciones de la lluz cola materia y les de les partícules cargaes electrónicamente ente sí.
1964	Charles Hard Townes Nicolay Gennadiyevich Basov Aleksandr Mikhailovich Prokhorov	Estaos Xuníos d'América Xunión Soviética Xunión Soviética	Polos sos trabayos nel campu de la electrónica cuántica, que ficieron posible la fabircación d'instrumentos basaos nos principios del láser ya'l máser.
1963	Eugene Paul Wigner Maria Goeppert-Mayer J. Hans D. Jensen	Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América Alemaña Occidental	Jensen y Mayer ganáronlu pol desarrollu del modelu nuclear de capes pa esplicar la estructura del nucleu del átomu. Winger ganolu pol descubrimientu de los principios que rixen la interacción ente los protones y los neutrones nel nucleu atómicu.
1962	Lev Davidovich Landau	Xunión Soviética	Pola so contribución a la comprensión de los estaos condensaos de la materia.
1961	Robert Hofstadter Rudolf Ludwig Mössbauer	Estaos Xuníos d'América Alemaña Occidental	Hofstadter ganolu pola so determinación de la forma ya'l tamañu de los nucleones atómicos. Mössbauer pol descubrimientu del nomáu efeutu Mössbauer, que describe les condiciones de la emisión y absorción resonante de rayos gamma llibres de retrocesu por parte d'átomos d'un sólidu.
1960	Donald Arthur Glaser	Estaos Xuníos d'América	Pola invención de la cámara de burbuyes, que ye un detector de partícules con carga llétrica.
1959	Emilio Gino Segrè Owen Chamberlain	Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América	Pola confirmación de la esistencia del antiprotón.
1958	Pavel Alekseyevich Cherenkov Il'ja Mikhailovich Frank Igor Yevgenyevich Tamm	Xunión Soviética Xunión Soviética Xunión Soviética	Pol descubrimientu ya interpretación del nomáu efeutu Cherenkov, qu'afirma que los electrones emiten, cuando pasen al traviés d'un mediu tresparente, lluz a una velocidá mayor que la velocidá de la lluz nesi mediu.
1957	Chen Ning Yang Tsung-Dao Lee	China China	Polos sos trabayos sobro la non conservación de la llei de paridá nes interacciones débiles.
1956	William Bradford Shockley John Bardeen Walter Houser Brattain	Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América	Poles sos investigaciones nel campu de los semiconductores y pola invención del transistor.
1955	Willis Eugene Lamb Polykarp Kusch	Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América	Lamb ganolu polos sos descubrimientos na estructura del espectru del hidróxenu. Kusch ganolu pol descubrimientu d'un métodu pa midir el momentu magnéticu del electrón.
1954	Max Born Walther Bothe	Reinu Xuníu Alemaña Occidental	Born ganolu polos sos trabayos nel campu de la interpretación estadística de la función d'onda. A Bothe concediéron-ylu pol desarrollu del métodu de coincidencia y la so aplicación al estudiu de les reacciones nucleares, l'efeutu Compton, los rayos cósmicos y la dualidad de radiación onda-partícula.
1953	Frits (Frederik) Zernike	Países Baxos	Pola invención del métodu y el microscopiu de contraste de fases.
1952	Felix Bloch Edward Mills Purcell	Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América	Pol descubrimientu de la esistencia de la resonancia magnética nuclear nos sólidos.
1951	Sir John Douglas Cockcroft Ernest Thomas Sinton Walton	Reinu Xuníu Irlanda	Por consiguir, usando un acelerador de partícules inventáu por ellos, desintegrar por primer vegada un nucleu atómicu con partícules soatómiques aceleraes artificialmente.
1950	Cecil Frank Powell	Reinu Xuníu	Pol desarrollu d'un métodu fotográficu pa estudiar los procesos nucleares y'l descubrimientu, de resultes, del pion, (pi-mesón), una partícula soatómica pesada.
1949	Hideki Yukawa	Xapón	Pola so predicción teórica de la esistencia de los mesones.
1948	Patrick Maynard Stuart Blackett	Reinu Xuníu	Polos sos descubrimientos nos campos de la física nuclear y de la radiación cósmica.
1947	Sir Edward Victor Appleton	Reinu Xuníu	Pol descubrimientu de la ionosfera, una de les capes de l'atmósfera terrestre. Una de les sos socapes, la capa F, llámase capa Appleton nel so honor.
1946	Percy Williams Bridgman	Estaos Xuníos d'América	Polos sos descubrimientos nel campu de la física d'altes presiones.
1945	Wolfgang Pauli	Austria	Pol descubrimientu del principiu d'esclusión de los electrones.
1944	Isidor Isaac Rabi	Estaos Xuníos d'América	Pola invención d'un métodu de resonancia que permitió rexistrar delles propiedaes de los nucleos atómicos.
1943	Otto Stern	Estaos Xuníos d'América	Pol descubrimientu del momentu magnéticu del protón.
1942	1/3 destináu al Fondu Principal y 2/3 al Fondu Especial d'esta seición del premiu
1941	1/3 destináu al Fondu Principal y 2/3 al Fondu Especial d'esta seición del premiu
1940	1/3 destináu al Fondu Principal y 2/3 al Fondu Especial d'esta seición del premiu
1939	Ernest Orlando Lawrence	Estaos Xuníos d'América	Pola invención del acelerador de partícules nomáu ciclotrón.
1938	Enrico Fermi	Italia	Pol descubrimientu d'elementos radiactivos artificiales creaos mediante la irradiación de neutrones.
1937	Clinton Joseph Davisson George Paget Thomson	Estaos Xuníos d'América Reinu Xuníu	Pola demostración esperimental de los fenómenos d'interferencia que se producen en sólidos cristalinos irradiaos por electrones.
1936	Victor Franz Hess Carl David Anderson	Austria Estaos Xuníos d'América	Anderson recibiólu pol descubrimientu del positrón, y Hess pol descubrimientu de la radiación cósmico.
1935	James Chadwick	Reinu Xuníu	Pol descubrimientu del neutrón.
1933	Erwin Schrödinger Paul Adrien Maurice Dirac	Austria Reinu Xuníu	Pola introducción de nueves formes productives de la teoría atómica. El primeru enunció la ecuación de Schrödinger, y'l segundu la ecuación de Dirac.
1932	Werner Karl Heisenberg	Alemaña	Pola formulación del so principiu d'incertidume, qu'afirma que ye imposible midir al tiempu de forma precisa la posición y el momentu llinial d'una partícula, básicu pal desarrollu de la mecánica cuántica.
1930	Chandrasekhara Venkata Raman	India	Polos sos trabayos sobro la difusión de la lluz, y'l descubrimientu del efeutu Raman, la llixera disminución na llonxitú d'onda qu'ocurre cuando la lluz ye dispersada d'un átomu o molécula.
1929	Louis de Broglie	Francia	Pol so descubrimientu de la naturaleza ondulatoria del electrón.
1928	Owen Willans Richardson	Reinu Xuníu	Polos sos trabayos sobro la emisión d'electrones polos metales calientes.
1927	Arthur Holly Compton Charles Thomson Rees Wilson	Estaos Xuníos d'América Reinu Xuníu	Compton ganolu pol descubrimientu del nomáu de magar efeutu Compton, l'aumentu de la llonxitú d'onda d'un fotón cuando choca con un electrón llibre y pierde parte de la so enerxía. Wilson ganolu pola invención de la cámara de niebla o cámara Wilson, que permite detectar partícules de radiación ionizante.
1926	Jean Baptiste Perrin	Francia	Polos sos trabayos sobro los rayos catódicos y sobro l'equilibriu de sedimentación.
1925	James Franck Gustav Ludwig Hertz	Alemaña Alemaña	Pol descubrimientu de les lleis que rixen l'impactu d'un electrón nún átomu.
1924	Karl Manne Georg Siegbahn	Suecia	Polos sos trabayos sobro la espectroscopia de los rayos X.
1923	Robert Andrews Millikan	Estaos Xuníos d'América	Polos sos trabayos pa determinar el valor de la carga del electrón y l'efeutu fotollétricu.
1922	Niels Henrik David Bohr	Dinamarca	Polos sos trabayos sobro la estructura atómica y la radiación.
1921	Albert Einstein	Suiza	Polos sos trabayos nel campu de la fisica teórica.
1920	Charles Edouard Guillaume	Suiza	Pol descubrimientu de les aleaciones d'aceru al níquel conocíes como invar.
1919	Johannes Stark	Alemaña	Pol descubrimientu del desplazamientu y desdoblamientu de les llinies espectrales de los átomos y molécules pola presencia d'un campu llétricu estáticu, nomáu n'honor d'elli efeutu Stark.
1918	Max Karl Ernst Ludwig Planck	Alemaña	Pol descubrimientu del quantum elemental, que puso les bases de la teoría cuántica.
1917	Charles Glover Barkla	Reinu Xuníu	Pol descubrimientu de los rayos X característicos de los elementos.
1916	Destináu al Fondu Especial d'esta seición del premiu.
1915	William Henry Bragg William Lawrence Bragg	Reinu Xuníu Reinu Xuníu	Poles sos contribuciones al desarrollu de la cristalografía de los rayos X.
1914	Max von Laue	Alemaña	Pol descubrimientu de la difracción de los rayos X por sólidos n'estáu cristalín.
1913	Heike Kamerlingh Onnes	Países Baxos	Poles sos investigaciones sobre les propiedaes de la materia a temperatures baxes, y por consiguir producir heliu líquidu.
1912	Nils Gustaf Dalén	Suecia	Pola so invención de reguladores automáticos pa la iluminación de los faros y les balices luminoses.
1911	Wilhelm Wien	Alemaña	Poles sos investigaciones nel campu de les lleis que rixen la radiación térmica.
1910	Johannes Diderik van der Waals	Países Baxos	Poles sos investigaciones nel campu de les ecuaciones d'estáu de los gases y los llíquidos.
1909	Guglielmo Marconi Carl Ferdinand Braun	Italia Alemaña	Pola invención de la telegrafía ensin filos.
1908	Gabriel Lippmann	Francia	Pola so invención d'un método que permitiera la reproducción fotográfica de los colores.
1907	Albert Abraham Michelson	Estaos Xuníos d'América	Poles sos investigaciones espectroscópiques y metrolóxiques.
1906	Sir Joseph John Thomson	Reinu Xuníu	Poles sos investigaciones sobre la conductividá llétrica de los gases.
1905	Philipp Eduard Anton von Lenard	Alemaña	Poles sos investigaciones sobro los rayos catódicos.
1904	John William Strutt, barón de Rayleigh.	Reinu Xuníu	Pol descubrimientu del gas argón.
1903	Antoine Henri Becquerel Pierre Curie Marie Curie	Francia Francia Francia	Becquerel recibiólu pol descubrimientu de la radiactividá espontánea, y'l matrimoniu Curie poles sos investigaciones sobre los fenómenos descubiertos por Becquerel.
1902	Hendrik Antoon Lorentz Pieter Zeeman	Países Baxos Países Baxos	Poles sos investigaciones sobre la influyencia del magnetismu sobro la radiación.
1901	Wilhelm Conrad Röntgen	Alemaña	Pol descubrimientu de los rayos X.

Ver tamién

Referencies

Enllaces esternos

Premios Nobel

This article uses material from the Wikipedia Asturianu article Premiu Nobel de Física, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). El conteníu ta disponible baxo los términos de la CC BY-SA 4.0 si nun s'indica otra cosa. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Asturianu (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.