କୁମ୍ଭ ମେଳା
କୁମ୍ଭ ମେଳା, ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମର ପରମ୍ପରା ଓ ସଂସ୍କୃତିରେ ଏକ ମହାମେଳା ବା ମହାପର୍ବ । ଏହା ଭାରତ ଉପଖଣ୍ଡର ତ୍ରିବେଣୀ ସଙ୍ଗମଠାରେ ଆୟୋଜିତ ହୁଏ । ୧୨ ବର୍ଷରେ ଥରେ ହୁଏ କୁମ୍ଭ ମେଳା ଓ ପ୍ରତିତିନି ବର୍ଷରେ ଅଲଗା ଅଲଗା ସ୍ଥାନ ହରିଦ୍ୱାର, ପ୍ରୟାଗ, ଉଜ୍ଜୟିନୀ ଓ ନାଶିକରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ । ଗଙ୍ଗା-ଯମୁନା-ସରସ୍ୱତୀର ସଙ୍ଗମସ୍ଥଳରେ ମହାକୁମ୍ଭମେଳା ସମୟରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ସାଧୁସନ୍ଥ ତଥା ହିନ୍ଦୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ସ୍ନାନ କରି ପୂଣ୍ୟ ଅର୍ଜନ କରନ୍ତି ।
| କୁମ୍ଭ ମେଳା | |
|---|---|
 ରାଜକୀୟ ସ୍ନାନ ନିମନ୍ତେ ଏକତ୍ରୀତ ହୋଇଥିବା ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ, ହରିଦ୍ୱାର, ୨୦୧୦ | |
| ନାମ | କୁମ୍ଭ ମେଳା, ମହା କୁମ୍ଭ ମେଳା |
| ପାଳନକାରୀ | ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀ |
| ପ୍ରକାର | ଧାର୍ମିକ |
| ପର୍ବ ପାଳନ | ରାଜକୀୟ ସ୍ନାନ |
| ଆରମ୍ଭ | Baisakha Purnima |
| ଶେଷ | ମହା ଶିବରାତ୍ରି |
| An article related to |
|---|
 Hindu • ଇତିହାସ |
| Philosophy |
| Scriptures |
| Practices |
| Philosophers |
| Other topics |
 Hinduism Portal |
ହିନ୍ଦୁମତେ ପବିତ୍ର ଗଙ୍ଗା, ଯମୁନା ଓ ପୌରାଣିକ ସରସ୍ୱତୀ ନଦୀର ସଙ୍ଗମ ସ୍ଥଳରେ ରାଜକୀୟ ସ୍ନାନ ଓ ଦର୍ଶନ ନିମନ୍ତେ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତରୁ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ସାଧୁ, ସନ୍ଥ, ବାବାଜୀ, ମହନ୍ତ, ଧର୍ମଗୁରୁ ଓ ଉଲଗ୍ନ ନାଗା ସାଧୁଗଣଙ୍କ ସମେତ ପ୍ରାୟ ୧୦କୋଟି ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ଏକତ୍ର ହୋଇଥାନ୍ତି ।
ସମୟ
| ବର୍ଷ | ପ୍ରୟାଗ | ନାଶିକ | ଉଜ୍ଜୈନ | ହରିଦ୍ୱାର | |
|---|---|---|---|---|---|
| ୧୯୮୩ | ଅର୍ଦ୍ଧ କୁମ୍ଭ | - | - | ||
| ୧୯୮୬ | - | - | - | କୁମ୍ଭ | |
| ୧୯୮୯ | କୁମ୍ଭ | - | - | ||
| ୧୯୯୧ | - | କୁମ୍ଭ | - | ||
| ୧୯୯୨ | - | - | କୁମ୍ଭ | ଅର୍ଦ୍ଧ କୁମ୍ଭ | |
| ୧୯୯୫ | ଅର୍ଦ୍ଧ କୁମ୍ଭ | - | - | ||
| ୧୯୯୮ | - | - | - | କୁମ୍ଭ | |
| ୨୦୦୧ | କୁମ୍ଭ | - | - | ||
| ୨୦୦୩ | - | କୁମ୍ଭ | - | ||
| ୨୦୦୪ | - | - | କୁମ୍ଭ | ଅର୍ଦ୍ଧ କୁମ୍ଭ | |
| ୨୦୦୭ | ଅର୍ଦ୍ଧ କୁମ୍ଭ | - | - | ||
| ୨୦୧୦ | - | - | - | କୁମ୍ଭ | |
| ୨୦୧୩ | ମହା କୁମ୍ଭ | - | - | ||
| ୨୦୧୫ | - | କୁମ୍ଭ | - | ||
| ୨୦୧୬ | - | - | କୁମ୍ଭ | ଅର୍ଦ୍ଧ କୁମ୍ଭ | |
| ୨୦୧୯ | ଅର୍ଦ୍ଧ କୁମ୍ଭ | - | - | ||
| ୨୦୨୨ | - | - | - | କୁମ୍ଭ |
କିମ୍ବଦନ୍ତୀ
ପୌରାଣିକ ମତେ ଅମୃତ ଭାଣ୍ଡ ପାଇଁ ଦେବାସୁରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଂଘର୍ଷ ଚାଲିଥିବା ବେଳେ ଉକ୍ତ ଭାଣ୍ଡରୁ ଚାରିଟୋପା ଅମୃତ ଚାରୋଟି ସ୍ଥାନ ପ୍ରୟାଗରାଜ, ହରିଦ୍ୱାର, ଉଜ୍ଜୈନ ଓ ନାଶିକରେ ପଡ଼ିଯାଇଥିଲା । ଏବେ ସେହି ଚାରୋଟି ସ୍ଥାନରେ କୁମ୍ଭମେଳା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଉଛି ।
ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ
ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁସାରେ ମହାକୁମ୍ଭ ସ୍ନାନଦ୍ୱାରା ପାପ କ୍ଷୟ ହୁଏ, ଏହା ମୋକ୍ଷ ପ୍ରାପ୍ତିର ମାର୍ଗ । ଜ୍ୟୋତିଷ ଶାସ୍ତ୍ରମତରେ ମଧ୍ୟ ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତିଠାରୁ ମହା ଶିବରାତ୍ରି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମହାକୁମ୍ଭ ସ୍ନାନ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ, ଶାରୀରିକ ଓ ମାନସିକ ଶକ୍ତିରେ ବିକାଶ ଘଟାଏ । କାରଣ ଏହି ସମୟରେ ବୃହସ୍ପତି ବୃଷ ରାଶିରେ ଅବସ୍ଥାନ କରନ୍ତି ଏବଂ ମକର ରାଶିରେ ରହିଥାନ୍ତି ରବି ଓ ଚନ୍ଦ୍ର । ଫଳରେ ପ୍ରୟାଗର ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଶକ୍ତିଦ୍ୱାରା । ଭକ୍ତ ଓ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ ଗଙ୍ଗାର ଜଳ, ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ତଥା ସମଗ୍ର ଅଞ୍ଚଳରେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଶକ୍ତିର ସତ୍ତା ଅନୁଭବ କରନ୍ତି । ତେଣୁ କୁମ୍ଭ ମେଳାରେ ଯୋଗ ଦେଲେ ସ୍ୱତଃ ମାନସିକ, ଶାରୀରିକ ଓ ବୌଦ୍ଧିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହୋଇଥାଏ । ଏହା ହିଁ ମୋକ୍ଷର ମାର୍ଗ । କୁମ୍ଭ ସ୍ନାନର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଦିବସ ହେଉଛି ମୌନୀ ଅମାବାସ୍ୟା । ଏହି ଦିନ ସୃଷ୍ଟି ସର୍ଜନା କରିଥିଲେ ବ୍ରହ୍ମା । ତେଣୁ ମୌନୀ ଅମାବାସ୍ୟାର ସ୍ନାନରେ ମିଳେ ଅମାପ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଶକ୍ତି । ମହାକୁମ୍ଭ ସମୟରେ ପ୍ରୟାଗଠାରେ ବ୍ରହ୍ମା-ବିଷ୍ଣୁ-ମହେଶ୍ୱର ଓ ସକଳ ଦେବ, ସମସ୍ତ ବେଦର ମିଳନ ଘଟିଥାଏ । ଗଙ୍ଗାର ପବିତ୍ର ଜଳ ମଧ୍ୟ ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତି ସମୟରେ ଆଧ୍ୟତ୍ମିକ ଶକ୍ତିଦ୍ୱାରା ଶକ୍ତିଶାଳୀ ମନେ ହୁଏ । ତେଣୁ ଗଙ୍ଗା ବୁଡ଼ ଫଳରେ ଅମୃତର ସ୍ୱାଦ ଅର୍ଥାତ ଐଶ୍ୱରିକ ସତ୍ତାର ଉପଲବ୍ଧି ମିଳେ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି । ପୌରାଣିକ ମତେ ଧର୍ମ, ଅର୍ଥ, କାମ ଓ ମୋକ୍ଷ ପୁରୁଷାର୍ଥ ଅଟେ। ଏଥିମଧ୍ୟରୁ ଅର୍ଥ ଓ କାମ ଲୌକିକ ଏବଂ ଧର୍ମ ଓ ମୋକ୍ଷ ପାରଲୌକିକ ଶ୍ରେଷ୍ଠତା ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଠ । କୁମ୍ଭସ୍ନାନ ଏହି ଚତୁର୍ବର୍ଗ ଫଳ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । କୁମ୍ଭପର୍ବରେ ବିଧିବିଧାନ ପୂର୍ବକ ସ୍ନାନ ଓ ଦାନ ଆଦି କଲେ ଶତ ଅଶ୍ୱମେଧ ଯଜ୍ଞର ଫଳପ୍ରାପ୍ତି ତଥା ପରଲୋକ ମୁକ୍ତି ଅମୃତତ୍ତ୍ୱ ପ୍ରାପ୍ତି ହୁଏ ।
କୁମ୍ଭ ଯୋଗ
- ବୃହସ୍ପତି ଓ ସୂର୍ଯ୍ୟ ସିଂହ ରାଶିରେ: ତ୍ର୍ୟମ୍ବକେଶ୍ୱର, ନାସିକ
- ବୃହସ୍ପତି ଓ ସୂର୍ଯ୍ୟ ବିଛା ରାଶିରେ: ଉଜ୍ଜୟନୀ
- ବୃହସ୍ପତି ବୃଷ ରାଶିରେ ଓ ସୂର୍ଯ୍ୟ ମକର ରାଶିରେ: ପ୍ରୟାଗ, ଆହ୍ଲାବାଦ
- ସୂର୍ଯ୍ୟ ମେଷ ରାଶିରେ: ହରିଦ୍ୱାର
- ବୃହସ୍ପତି ବୃଷ ରାଶିସ୍ଥ ହୋଇଥିବା ସମୟରେ, ରବି ଓ ଚନ୍ଦ୍ର ମକର ରାଶିରେ ପ୍ରବେଶ କଲେ ମାଘ ମାସ ଅମାବାସ୍ୟାରେ ମହାକୁମ୍ଭ ଯୋଗ ପଡ଼େ
୨୦୧୩ କୁମ୍ଭସ୍ନାନ ଯୋଗ
୫୫ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆୟୋଜିତ ହେଉଥିବା କୁମ୍ଭମେଳାରେ ୬ଟି ମହାସ୍ନାନ ଆୟୋଜିତ ହେବ, ଯଥା:
- ପ୍ରଥମ: ୧୪ ଜାନୁଆରୀ (ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତି)
- ଦ୍ୱିତୀୟ: ୨୭ ଜାନୁଆରୀ (ପୌଷ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା)
- ତୃତୀୟ: ୧୦ ଫେବୃଆରୀ (ମୌନୀ ଅମାବାସ୍ୟା)
- ଚତୁର୍ଥ: ୧୫ ଫେବୃଆରୀ (ବସନ୍ତ ପଞ୍ଚମୀ)
- ପଞ୍ଚମ: ୨୫ ଫେବୃଆରୀ (ମାଘ ପଞ୍ଚମୀ)
- ଷଷ୍ଠ ତଥା ଶେଷ: ୧୦ ମାର୍ଚ୍ଚ (ଶିବରାତ୍ରି)
ଆଧାର
ଅଧିକ ତଥ୍ୟ
- "Amrit Nectar of Immortality", documentary about the Kumbh Mela 2010 in Haridwar
- mahakumbhfestival.com
- Video of the 2001 Maha Kumbh Mela in Allahabad from ArtnetworkTV
- Video of 2010 Maha Kumbh Mela in Haridwar from Guardian.co.uk
- Photo essay on Kumbh Mela
 | ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗଟି ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ । ଆପଣ ଏହାକୁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ କରି ଉଇକିପିଡ଼ିଆକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିପାରିବେ । |
This article uses material from the Wikipedia ଓଡ଼ିଆ article କୁମ୍ଭ ମେଳା, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ଦର୍ଶାଯାଇନଥିଲେ ସମସ୍ତ ବିଷୟବସ୍ତୁ CC BY-SA 4.0 ରେ ଉପଲବ୍ଧ । Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ଓଡ଼ିଆ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.