An article related to ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ
Hindu • ଇତିହାସ
ତ୍ରିମୂର୍ତି ବ୍ରହ୍ମା • ବିଷ୍ଣୁ • ଶିବ ଦେବୀ ଏବଂ ଦେବତା ସରସ୍ଵତୀ · ଲକ୍ଷ୍ମୀ · ପାର୍ବତୀ ଶକ୍ତି · ଦୁର୍ଗା · କାଳୀ ଗଣେଶ · କାର୍ତ୍ତିକେୟ ରାମ · କୃଷ୍ଣ ହନୁମାନ ପ୍ରଜାପତି · ରୁଦ୍ର ଇନ୍ଦ୍ର · ଅଗ୍ନି · Dyaus ଭୂମି · ବରୁଣ · ବାୟୁ
Philosophy
Concepts Brahman · Om · Ishvara Atman · Maya Karma · Samsara Purusharthas (ଧର୍ମ · ଅର୍ଥ · କାମ · ମୋକ୍ଷ) Nirvana
Schools Astika (Orthodox} Samkhya · Yoga Nyaya · Vaisheshika Purva mimamsa Uttara mimamsa (Vedanta) (Dvaita , Advaita , Vishishtadvaita )
Nastika (Heterodox) Charvaka · Buddhism · Jainism
Other Orthodox Schools Pasupata · Saiva Pratyabhijña · Raseśvara Pāṇini Darśana
Scriptures
Vedas ଋଗ୍ ବେଦ • ଯଜୁର୍ବେଦ ସାମବେଦ • ଅଥର୍ବବେଦ Divisions Samhita • Brahmana • Aranyaka • Upanishad
Upavedas Ayurveda • Dhanurveda Gandharvaveda • Sthapatyaveda
Vedangas Shiksha · Chandas · Vyakarana Nirukta · Kalpa · Jyotisha
Upanishads Rig vedic Aitareya Yajur vedic Brihadaranyaka · Isha Taittiriya · Katha · Shvetashvatara Sama vedic Chandogya · Kena Atharva vedic Mundaka · Mandukya · Prashna
Puranas Brahma puranas Brahma · Brahmanda Brahmavaivarta Markandeya · Bhavishya Vaishnava puranas Vishnu · Bhagavata Naradeya · Garuda · Padma Shaiva puranas Shiva · Linga Skanda · Agni · Vayu
Itihasas Ramayana · Mahabharata
Other scriptures Bhagavat Gita Dharma Shastra · Manusmriti Artha Shastra · Yoga Vasistha Sutras · Stotras · Tantras Yoga Sutra others
Classification of scriptures Śruti · Smriti
Timeline Hindu texts
Practices
Worship Puja · Japa · Bhajana Tapa · Dhyana Yajna · Homa Tirthadana · Naivedhya Temple · Vigraha · Bhakti
Samskaras Garbhadhana · Pumsavana · Simantonayana · Jatakarma · Namakarana · Nishkramana · Annaprashana · Chudakarana · Karnavedha · Vidyarambha · Upanayana · Praishartha · Keshanta · Ritushuddhi · Samavartana · Vivaha · Antyeshti
Varnashrama Dharma Varna Brahmin · Kshatriya Vaishya · Shudra Ashrama Brahmacharya · Grihastha Vanaprastha · Sanyasa
Festivals ନବରାତ୍ରୀ ବିଜୟା ଦଶମୀ (ଦଶହରା) ଦୀପାବଳୀ · ଶିବରାତ୍ରି · ହୋଲି କୁମ୍ଭ ମେଳା · ରଥ ଯାତ୍ରା · Vishu · Bihu · Baisakhi · Puthandu ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀ · Onam ରାମ ନବମୀ · ଜନ୍ମଷ୍ଟମୀ ରାକ୍ଷୀ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା
Philosophers
Ancient Gautama · Angiras · Ashtavakra · Jaimini · Kanada · Kapila · Pāṇini · Patañjali · Uddalaka · Valmiki · Vyasa · Yajnavalkya
Medieval Adi Shankara · Basava · Dnyaneshwar · Chaitanya · Gangesha Upadhyaya · Gaudapada · Jayanta Bhatta · Kabir · Kumarila Bhatta · Madhusudana · Madhva · Namdeva · Nimbarka · Prabhakara · Raghunatha Siromani · Ramanuja · Srimanta Sankardeva · Vedanta Desika · Tukaram · Tulsidas · Vachaspati Mishra · Vallabha · Vidyaranya
Modern Aurobindo · Coomaraswamy · Dayananda Saraswati · Gandhi · Krishnananda · Narayana Guru · Prabhupada · Ramakrishna · Ramana Maharshi · Radhakrishnan · Sivananda · U. G. Krishnamurti · ସ୍ଵାମୀ ବିବେକନନ୍ଦ · Yogananda Sri Sri Ravishankar
Other topics
Hindu denominations Hinduism by country Mythology • Hindu calendar Hindu law • Hindu iconography Hindu nationalism Hindutva Hindu pilgrimage sites Persecution • Criticism Glossary
Hinduism Portal Hindu Mythology Portal
ସଂସ୍କାର ଏବଂ ପରମ୍ପରା
ଶାସ୍ତ୍ରନୁସାରେ ବ୍ରାହ୍ମଣର ବିଭିନ୍ନ ନାମର ଉତ୍ପତ୍ତି ଏହିପରି— ପ୍ରଥମେ ଲୋକ 'ଶୂଦ୍ର' ରୂପ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରେ, ଉପନୟନ ସଂସ୍କାର ପରେ ସେ 'ଦ୍ୱିଜ' ବୋଲାଏ; ବେଦ ପାଠ କଲେ ତାହାର ନାମ 'ବିପ୍ର' ହୁଏ; ବିପ୍ର ବ୍ରହ୍ମଙ୍କୁ ଚିହ୍ନିଲେ, ଅର୍ଥାତ୍ ବିପ୍ରର ବ୍ରହ୍ମଜ୍ଞାନ ଜନ୍ମିଲେ ସେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ହୁଏ । ବ୍ରାହ୍ମଣର ଦଶବିଧି ସଂସ୍କାର—
ଗର୍ଭାଧାନ— ବିବାହ ପରେ ପରିଣୀତା ପତ୍ନୀଙ୍କ ସହବାସ କରି ଗର୍ଭ ସଞ୍ଚାର କରାଇବା ନିମନ୍ତେ ବେଦବିହିତ ଅନୁଷ୍ଠାନ ପୁଂସବନ— ଗର୍ଭର ତୃତୀୟ ମାସରେ ଗର୍ଭସ୍ପନ୍ଦନ ସମୟରେ ଅନୁଷ୍ଠେୟ ଆଚାର ସୀମାନ୍ତୋନ୍ନୟନ— ଗର୍ଭର ୪ର୍ଥ, ୬ଷ୍ଠ ବା ଅଷ୍ଟମ ମାସରେ ଅନୁଷ୍ଠେୟ ଆଚାର ଜାତକର୍ମ— ସନ୍ତାନ ଭୂମିଷ୍ଠ ହେଲେ ଜନକଙ୍କ ଅନୁଷ୍ଠେୟ ଆଚାର ନାମକରଣ— ଜନ୍ମର ୬ ମାସ ପରେ ସନ୍ତାନର ନାମ ଦେବା ଆଚାର ଅନ୍ନପ୍ରଶନ—୧ବର୍ଷ ବୟସ ହେବା ପରେ ସନ୍ତାନକୁ ପ୍ରଥମେ ଅନ୍ନ ଖୁଆଇବା ଆଚାର ଚୂଡ଼ାକରଣ— ୩ୟ ବର୍ଷ ପରେ ସନ୍ତାନର ମସ୍ତକ ମୁଣ୍ତନ କରି ସ୍ଥଳବିଶେଷରେ କେଶଗୁଚ୍ଛ ରକ୍ଷା କରି ତଦ୍ଦ୍ୱାରା ଶିକ୍ଷା ବନ୍ଧନ କରିବା ଆଚାର (ଏହି ଉପଲକ୍ଷରେ କର୍ଣ୍ଣବେଧ ଓ ବିଦ୍ୟାରମ୍ଭ କରାଯାଏ) ଉପନୟନ— ଯଜ୍ଞାଦି କର୍ମ ପୂର୍ବକ ସନ୍ତାନକୁ ଯଜ୍ଞୋପବୀତ ପିନ୍ଧାଇବା ରୁପ ସଂସ୍କାର— ବ୍ରାହ୍ମଣ, କ୍ଷତ୍ରୀୟ ଓ ବୈଶ୍ୟମାନଙ୍କର ଏହି ସଂସ୍କାରକୁ ପୁନର୍ଜନ୍ମ ବୋଲାଯାଏ, ଉପନୟନ ହେବାରୁ ଏମାନଙ୍କର ଅନ୍ୟ ନାମ 'ଦ୍ୱିଜ' । ବ୍ରାହ୍ମଣ, କ୍ଷତ୍ରୀୟ ଓ ବୈଶ୍ୟଙ୍କର ଉପନୟନ ନିମନ୍ତେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ବୟସ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଛି । ଉପନୟନ ନ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦ୍ୱିଜ ସନ୍ତାନ ଶୂଦ୍ର ବୋଲି ବିବେଚିତ ହୁଏ ଓ ସଂସ୍କାର ହେଲେ ତାକୁ ଦ୍ୱିଜ ବୋଲାଯାଏ । ଏହି ସଂସ୍କାରହିଁ ଦ୍ୱିଜର ପ୍ରଧାନ ସଂସ୍କାର । ଉପନୟନ କର୍ମ ସାରି ବ୍ରାହ୍ମଣ ସନ୍ତାନ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ୍ୟ ଅବଲମ୍ବନ ପୂର୍ବକ ଗୁରୁ ଗୃହରେ ବାସ କରି ବେଦାଧ୍ୟୟନ କରିବ, ଏପରି ବିଧି ଅଛି ସମାବର୍ତ୍ତନ— ଗୁରୁ ଗୃହରେ ବେଦାଧ୍ୟୟନ ସମାପ୍ତ କରି ଗୁରୁଙ୍କ ଆଦେଶରେ ବିବାହ ନିମନ୍ତେ ଗୃହକୁ ଫେରି ଆସିବ ସମୟରେ ଅନୁଷ୍ଠେୟ ଆଚାର ଏହିଠାରେ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ୍ୟାଶ୍ରମ ସମାପ୍ତ ହୁଏ । ବିବାହ— ବେଦବିହିତ ମନ୍ତ୍ରାଦି ଅନୁଷ୍ଠାନ ପୂର୍ବକ ଧର୍ମପତ୍ନୀ ଗ୍ରହଣ ରୂପ ଆଚାର ଓ ଗୃହସ୍ଥଶ୍ରମରେ ପ୍ରବେଶ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି ସବୁ ସଂସ୍କାର ବା 'ବଶ କର୍ମ' ନାମ ମାତ୍ର ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଉଅଛି ଓ ଉପନୟନ ବେଳେ ଏକାବେଳକେ ଏହି ଦଶ କର୍ମର ଅଭିନୟ ମାତ୍ର କରାଯାଏ । ଦଶବିଧି ସଂସ୍କାର ବ୍ୟତୀତ, ଦ୍ୱିଜମାନଙ୍କର ଚାରିଗୋଟି ଆଶ୍ରମ ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ଅଛି: ଯଥା—
ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ୍ୟ— ଉପନୟନ ପରେ ବିବାହ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁ ବାସ କରି ସଂଯମ ଓ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ୍ୟ ରନ୍ଧା ପୂର୍ବକ ବେଦାଭ୍ୟାସ ଓ ଗୁରୁସେବା ଗାର୍ହସ୍ଥ୍ୟ— ବିବାହ ପୂର୍ବକ ଆଚାର ଓ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ପ୍ରତିପାଳନ ବାନପ୍ରସ୍ଥ— ସନ୍ତାନ ଆଦି ଲାଭ କରିବା ପରେ ଗୃହ ତ୍ୟାଗ କରି ତପଃ ସାଧନାର୍ଥ ଅରଣ୍ୟକୁ ଯିବା ଓ ସେଠାରେ ଫଳ ମୂଳ ଖାଇ ବଞ୍ଚିବା ସନ୍ନ୍ୟାସ ବା ଭିକ୍ଷୁ ବ୍ରତ— କେତେକ କାଳ ବାନପ୍ରସ୍ଥ ଅବଲମ୍ବନ କରି ଅତି ବୃଦ୍ଧ ହେଲେ ଜନପଦମାନଙ୍କରେ ଗୃହସ୍ଥାନମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ଭିକ୍ଷା କରି ଜୀବନ ଧାରଣ କରନ୍ତି ।
ଟୀକା
ଆଧାର
ଅଧିକ ପଠନ
ବାହାର ଲିଙ୍କ
This article uses material from the Wikipedia ଓଡ଼ିଆ article ବ୍ରାହ୍ମଣ , which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0") ; additional terms may apply (view authors ). ଦର୍ଶାଯାଇନଥିଲେ ସମସ୍ତ ବିଷୟବସ୍ତୁ CC BY-SA 4.0 ରେ ଉପଲବ୍ଧ । Images, videos and audio are available under their respective licenses. ®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ଓଡ଼ିଆ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.