Samoela

Izy no farany amin' ny mpitsara tao Israely nandimby an' i Ely. Ny lovantsofina dia milaza fa izy no nanoratra ny Boky voalohany sy faharoan' i Samoela niaraka amin' i Gada sy i Natàna. Niala amin' ny maha mpitsara azy izy tamin' ny nanosorany an' i Saoly ho mpanjaka, araka ny Boky voalohan' i Samoela (1Sam. 8-15) ary tapitra teo ny andron' ny mpitsara. Izy koa no nanosotra an' i Davida ho mpanjaka (1Sam. 16-31).

Atao hoe שְׁמוּאֶל / Shemūʼēl, izay midika hoe "anaran' Andriamantra" na "ny anarany dia Andriamanitra", izy amin' ny teny hebreo. Amin' ny teny grika izy dia atao hoe Σαμουήλ / Samouél ary amin' ny teny arabo dia atao hoe صموئيل / Ṣamūʾīl.

Teraka tao Rama i Samoela. Raha mbola kely izy dia natokan-dreniny Ana ho an' Andriamanitra satria ninoany fa fanomezan' Andriamanitra i Samoela noho i Ana vehivavy momba. Nentin' i Ana hotezaina ao amin' i Ely lehiben' ny mpisorona izy tamin' ny fahazazany. Rehefa lehibe i Samoela dia niverina tao Rama (1Sam. 7.17) ka tao izy no niasa amin' ny mpaha mpitsara azy sady ao koa no misy ny fasany (1Sam. 25.1). Nandritra ny fotoana nisian' ny fahasahiranan' ny firenena sy tamin' ny tetezamita teo amin' ny fitondràn' ny mpitsara sy ny fitondrà-mpanjaka dia nisahana andraikitra lehibe manokana i Samoela.

Taty aoriana rehefa tonga mpaminany antitra sy nalaza tao Israely i Samoela dia nanendry ny mpanjakan' ny Hebreo voalohany, dia i Saoly (na Saola), izay natoron' Andriamanitra azy. Nila mpanjaka tokoa ny Hebreo na dia tsy tian' i Samoela aza izany, satria hoy Andriamanitra tamin' i Samoela: "Henoy ny feon' ny vahoaka, satria tsy ianao no laviny fa Izaho, mba tsy hanjakako aminy intsony".

Rehefa tsy sitrak' Andriamanitra i Saoly dia nilaza tamin' i Samoela mba hanosotra olona hafa ho mpanjaka, dia i Davida izany, izay mbola zazalahy mpiandry ondry. Rehefa nadresy an' i Goliata i Davida dia nalaza be nihoatra an' i Saoly ka afaka nanomana azy amin' ny fanosorana sy fametrahana azy teo amin' ny toeran' ny mpanjaka amin' izay i Samoela. Taorian' ny nahafatesan' i Samoela, ny omalin' ny andro niadian' ny Hebreo sy ny Filistina teo amin' ny tendrombohitra Gelbôa (na Gelbôe), izay nahafaty an' i Saoly sy i Jonatana zanany, dia niteny tamin' ny mpamoha angatra tao Endôra i Saoly mba hiantso ny fanahin' i Samoela ka hanoro hevitra azy (1Sam. 28.13). Nilaza ny hahafatesan' i Saoly i Samoela.

I Samoela no nanoratra ny Bokin' ny Mpitsara sy ny ampahan' ny Bokin' i Samoela izay nadraisan' ny mpaminany Gada anjara fanoratana koa araka ny lovantsofina jiosy.

• Bokin' i Samoela
• Mpitsara ao amin' ny Baiboly
• Mpaminanin' i Israely

• Bokin' ny Mpitsara

• Mpitsara lehibe: Ôtniela - Ehoda - Debôrà - Gideôna - Jefta - Samsôna

• Mpitsara madinika: Samgara - Tôlà - Jaira - Ibzana - Elôna - Abdôna

• Mpitsara hafa: Abimeleka - Ely - Samoela

• Fifandimbiasan' ny mpitsaran' i Israely: Ôtniela - Ehoda - Samgara - Debôrà (vehivavy) - Gideôna - Abimeleka - Tôlà - Jaira - Jefta - Ibzana - Elôna - Abdôna - Samsôna - Ely - Samoela.