Barçelónn-a (; ofiçialménte Barcelona, in catalàn e in spagnòllo ) a l'é 'na çitæ da Spàgna de 1.664.162 abitanti (dæto do 2020, ària metropolitànn-a instituçionâle: 3.239.337 abitànti), capolêugo da Catalògna, 'na comunitæ outònoma inta pàrte de levànte do régno, ciù che da provìnsa co-o mæximo nómme e da Comarca del Barcelonès.
Védde l'alfabêto fonètico internaçionâle." class="duhoc-lij IPA">[barse'luŋa]; ofiçialménte Barcelona, in catalàn [bəɾs̙əˈlonə] e in spagnòllo [baɾθeˈlona]) a l'é 'na çitæ da Spàgna de 1.664.162 abitanti (dæto do 2020, ària metropolitànn-a instituçionâle: 3.239.337 abitànti), capolêugo da Catalògna, 'na comunitæ outònoma inta pàrte de levànte do régno, ciù che da provìnsa co-o mæximo nómme e da Comarca del Barcelonès.
ZE | Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno |
Barçelónn-a comùn | |||
---|---|---|---|
(ES, CA) Barcelona | |||
Localizaçión | |||
Stâto | Spàgna | ||
Comunitæ outònoma | Catalogna | ||
Provìnsa | Barçelónn-a | ||
Aministraçión | |||
Alcalde | Jaume Collboni (PSOE-PSC) da-o 17-06-2023 | ||
Teritöio | |||
Coordinæ: | 41°22′57″N 2°10′37″E / 41.3825°N 2.176944°E | ||
Altitùdine | 9 m s.l.m. | ||
Superfìcce | 101,3 km² | ||
Abitanti | 1 664 182 (2020) | ||
Denscitæ | 16 428,25 ab./km² | ||
Comùn confinanti | El Prat de Llobregat, Esplugas de Llobregat, Hospitalet de Llobregat, Molins de Rey, Moncada y Reixach, San Adrián de Besós, San Cugat del Vallés, San Feliú de Llobregat, Santa Coloma de Gramanet, San Justo Desvern, Sardañola del Vallés | ||
Âtre informaçioìn | |||
Léngoe | Catalàn, Spagnòllo | ||
CAP | 08001–08042 | ||
Prefìsso | 93 | ||
Fûzo oràrio | UTC+1 | ||
Còdice INE | 08019 | ||
Targa | B | ||
Nomme abitanti | (es) barcelonés (ca) barceloní | ||
Sànto patrón | Nòstra Scignôa da Merçêde Sànta Eolàlia | ||
Comarca | Barcelonès | ||
Nomiâgio | Ciudad Condal, Cap i Casal, Barna | ||
Cartògrafîa | |||
Scîto instituçionâle | |||
Sovianominâ Ciutat Comtal o Ciudad Condal (Çitæ di Cónti), a l'é a segónda çitæ da Spàgna pe nùmero de abitànti dòppo a capitâle, Madrìd, e a décima de l'Unión Eoropêa intrêga.
A s'atrêuva in sciâ còsta do Mâ Mediterànio, a-o nòrd-òvest de Spàgna, 120 km a-o sùd da cadénn-a di Pirenæi, in sce 'na cianûa limitâ da-o mâ (a levànte), da-a Serra de Collserola (a ponénte), da-o sciùmme Llobregat (a sùd) e da-o sciùmme Besós (a nòrd).
Barçelónn-a a l'à 'n clìmma mediterànio con quàrche caraterìstica atìpica pe quésto génere de clìmma, cómme 'na quantitæ tòsto conscisténte d'ægoa de stæ e 'n mìnimo secondâio di preçipitaçioìn in invèrno. Quésto perché Barçelónn-a, coscì cómme a Catalògna intrêga, a risénte da sò poxiçión into Mediterànio de ponénte.
Zenâ e frevâ són i méixi ciù fréidi; lùggio e agósto i ciù câdi. A tenperatûa ciù èrta mâi registrâ inta çitæ a l'é stæta de +38,6 °C, a-i 12 de agósto do 2003, e a ciù fréida i -7 °C a-i 11 de frevâ do 1956. A stæ do 2003, cómme do rèsto inte tùtta l'Eoröpa de Ponénte, a l'à fæto segnâ o méize co-a tenperatûa média ciù èrta da quànde o s'à de registraçioìn (+27,8 °C cómme média de agósto), méntre o frevâ do 1956 o l'é stæto o méize de média ciù fréido do vintêximo sécolo: 4,5 °C.
A poxiçión de Barçelónn-a tra a Serra de Collserola (ch'a no mónta a ciù de 516,2 mêtri) e o Mâ Mediterànio, a fà sci che no ghe ségge de grénde diferénse de tenperatûa tra o giórno e a néutte inte tùtto l'ànno. I fenòmeni de sòfoco (ciamæ xafogor in catalàn) són tòsto râri. D'invèrno, quànde i sciùscian i vènti de Maestrâle ò de Tramontànn-a, a sensaçión de fréido a peu êse sentîa ciù vîva.
E preçipitaçioìn són bén spantegæ tra tùtti i méixi e-e stagioìn de l'ànno, scibén che se véddan de ciù in primavéia e in ötûnno, ma e boràsche de stæ càpitan de spésso ascì. Scibén chò-u o gràn fréido o l'é 'na cösa râra, quànde e màsse d'âia ziâ pàssan o Górfo de Lión portàndo o fréido in sciâ Penîzoa Ibérica, scìnn-a a Barçelónn-a ghe peu vegnî a néive. A quésto propòxito, o se regòrda a nevàdda do Denâ do 1962, quànde in sciâ çitæ l'é chéito 50 cm de néive into céntro e quæxi 'n mêtro in scê artûe. Ciù de recénte, de grénde nevàdde són capitæ into novénbre do 1999 (mâi tànto prèsto scìnn-a da-o Seiçénto), into dexénbre do 2001 e into frevâ do 2018.
Into 1992 a l'é stæta a sêde di Zêughi Olìnpichi de stæ. Into 2004 se gh'é tegnûo pi-â prìmma vòtta o Forum Universâle de Coltûe, a çitæ a l'à òspitóu l'Espoxiçión Internaçionâle do 1888 e quélla do 1929, e a l'é a sêde fìssa do Congrèsso Mondiâle da Tecnologîa Mòbile (Mobile World Congress) e de l'Unión pò-u Mediterànio. Gràçie a-o turìsmo, o sò pòrto e a vixinànsa co-a Frànsa (160 km da Le Perthus), a çitæ a l'é o segóndo ciù grànde céntro industriâle e finançiâio da Spàgna dòppo Madrìd, pe de ciù a l'é o pòrto ciù inportànte inte l'ànbito comerciâle e turìstico e un di ciù gràndi de l'Eoröpa ascì.
A çitæ de Barçelónn-a a l'é servîa da-e outostràdde elencæ chi de sótta:
Barçelónn-a a l'é conligâ a-a ræ feroviària a âta velocitæ spagnòlla (AVE), co-i sò trêni che s'afèrman inta grànde staçión de Barcelona-Sants, gràçie a-a quæ gh'é di ligàmmi dirètti co-o rèsto do pàize e co-a Frànsa.
O traspòrto pùblico o l'é garantîo da-a segónda metropolitànn-a ciù estéiza do régno, formâ da 12 lìnie, pe 198 staçioìn, e lónga ciù de 160 chilòmetri. Se cóntan 6 lìnie de tranvài e 8 do servìçio feroviàrio urbâno (Cercanías Barcelona) ascì. Pò-u traspòrto pùblico in sce gómma gh'é 150 lìnie de coriêre urbâne e 53 èstra-urbâne.
A çitæ de Barçelónn-a a l'é servîa sorviatùtto da l'ariopòrto de Josep Tarradellas Barcelona-El Prat (còdice IATA "BCN") ma, pe di xêui ciù low-cost, l'é dêuviòu i ariopòrti de Girona-Costa Brava (còdice IATA "GRO") o quéllo de Reus (còdice IATA "REU") ascì.
O teritöio de Barçelónn-a o l'é spartîo, da-o 1984, inti dêxe distréiti elencæ chi de sótta:
|
1979-1983 | Narcís Serra | PSC |
1983-1987 | Pasqual Maragall i Mira | PSC |
1987-1991 | Pasqual Maragall i Mira | PSC |
1991-1995 | Pasqual Maragall i Mira | PSC |
1995-1999 | Pasqual Maragall i Mira | PSC |
1999-2003 | Joan Clos | PSC |
2003-2007 | Joan Clos | PSC |
2007-2011 | Jordi Hereu | PSC |
2011-2015 | Xavier Trias | CiU |
2015-2023 | Ada Colau | Barcelona en Comú |
2023-in càrega | Jaume Collboni | PSOE-PSC |
Contròllo de outoritæ | VIAF (EN) 124213732 · ISNI (EN) 0000 0001 2321 7649 · LCCN (EN) n79021052 · GND (DE) 4004503-1 · BNF (FR) cb11933374k (data) · BNE (ES) XX450579 (data) · BAV (EN, IT) 497/23395 · NDL (EN, JA) 00628992 · WorldCat Identities (EN) n79-021052 |
---|
This article uses material from the Wikipedia Lìgure article Barçelónn-a, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). O contegnûo o l'é disponìbile in sciâ bâze da licénsa CC BY-SA 4.0, se o no l'é diversaménte specificòu. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Lìgure (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.