Моңгол Тилдери: гүд

14–16-кылым ченде (Чыңгызхан негиздеген империянын кулашы менен) байыркы моңгол уруулары үчүн орток болгон моңгол тилинин диалектилеринен куралган Моңгол тилдери мына булар: түндүк моңгол – сингармониялык тилдер (к. Сингармонизм) – халха-моңгол тили, бурят, калмак, ойрот тилдери; түштүк-чыгыш – сингармониялык эмес тилдер – дагур (Түн.-Чыгыш Кытайда), дунсян, монгор, баоань (Цинхай, Ганьсу провинциясы; баары жазмасыз); арабөк тилдер – жазмалуу байыркы моңгол жазма тили, моңгол тили. Улуттук бирдиктүү мамлекети түзүлгөнгө чейин моңголдор өнүккөн адабий тилге жана жазууга ээ болгон эмес. 16–17-кылымда моңголдордун мамлекеттүүлүгүнүн бүлүнүшү ошол эле моңгол тилинин жок болуп кетүү коркунучуна алып келген эмес. Анткени ошол мезгилде түндүкменен түштүктүн маданий байланышына жана тилдик карым-катнашына каражат катары кызмат кылган анын адабий формасы калыптанып калган эле. Булардан кыйла изилденип калгандары – моңгол, бурят жана калмак тилдери.

• “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 5-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2014. илл. ISBN 978 9967-14-111 -7