ಲೀಲಾ ರಾಯ್: ಭಾರತೀಯ ರಾಜಕಾರಣಿ

ಲೀಲಾ ರಾಯ್ ನಾಗ್ (೨ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೦೦ - ೧೧ ಜೂನ್ ೧೯೭೦), ತೀವ್ರಗಾಮಿ ಎಡಪಂಥೀಯ ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳಾ ರಾಜಕಾರಣಿ ಮತ್ತು ಸುಧಾರಕ, ಮತ್ತು ನೇತಾಜಿ ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಅವರ ನಿಕಟ ಸಹವರ್ತಿ. ಅವರು ಅಸ್ಸಾಂನ ಗೋಲ್ಪಾರಾದಲ್ಲಿ ಡೆಪ್ಯೂಟಿ ಮ್ಯಾಜಿಸ್ಟ್ರೇಟ್ ಆಗಿದ್ದ ಗಿರೀಶ್ ಚಂದ್ರ ನಾಗ್ ಅವರಿಗೆ ಜನಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅವರ ತಾಯಿ ಕುಂಜಲತಾ ನಾಗ್. ಅವರು ಢಾಕಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಮೊದಲ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿ.

ಲೀಲಾ ರಾಯ್
Born	(೧೯೦೦-೧೦-೦೨)೨ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೦೦ ಗೋಲ್ಪಾರಾ, ಬಂಗಾಳ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತ
Died	೧೧ ಜೂನ್ ೧೯೭೦ (ವಯಸ್ಸು ೬೯) ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಭಾರತ
Nationality	ಭಾರತೀಯ
Other names	ಲೀಲಾಬೋಟಿ ರಾಯ್
Organization(s)	ದೀಪಾಲಿ ಸಂಘ, ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್, ಫಾರ್ವರ್ಡ್ ಬ್ಲಾಕ್
Movement	ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿ
Spouse	ಅನಿಲ್ ಚಂದ್ರ ರಾಯ್

ಅವರು ಬಂಗಾಳದ ಸಿಲ್ಹೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ (ಈಗ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದಲ್ಲಿದೆ ) ಮೇಲುವರ್ಗದ ಮಧ್ಯಮ ಕಾಯಸ್ಥ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಕಲ್ಕತ್ತಾದ ಬೆಥೂನ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದರು, ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನದ ಪದಕದೊಂದಿಗೆ ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಆಕೆಯ ತಂದೆ ಗಿರಿಶ್ಚಂದ್ರ ನಾಗ್. ಅವರು ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಅವರ ಬೋಧಕರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೋರಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಢಾಕಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆದ ಮೊದಲ ಮಹಿಳೆ ಮತ್ತು ಎಮ್ಎ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. ಢಾಕಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಹ-ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಅನುಮತಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಆಗಿನ ವೈಸ್ ಚಾನ್ಸೆಲರ್ ಫಿಲಿಪ್ ಹಾರ್ಟೋಗ್ ಅವರು ಅವಳ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ಅನುಮತಿ ನೀಡಿದರು.

 

ಅವರು ಢಾಕಾದಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಬಾಲಕಿಯರ ಶಾಲೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕೆಲಸ ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅವರು ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಪರ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಹುಡುಗಿಯರನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಹುಡುಗಿಯರು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಮರ ಕಲೆಗಳನ್ನು ಕಲಿಯುವ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದರು. ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಅವರು ಮಹಿಳೆಯರಿಗಾಗಿ ಹಲವಾರು ಶಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು.

೧೯೨೧ರ ಬಂಗಾಳದ ಪ್ರವಾಹದ ನಂತರ ಪರಿಹಾರ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ನೇತಾಜಿ ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ನೇತೃತ್ವ ವಹಿಸಿದ್ದಾಗ ಅವರು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದರು. ಆಗ ಢಾಕಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯಾಗಿದ್ದ ಲೀಲಾ ನಾಗ್ ಅವರು ಢಾಕಾ ಮಹಿಳಾ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ರಚಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ನೇತಾಜಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ದೇಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಪರಿಹಾರ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದರು.

೧೯೩೧ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಜಯಶ್ರೀಯನ್ನು Archived 2020-11-06 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ. ಪ್ರಕಟಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು, ಮೊದಲ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಯು ಮಹಿಳಾ ಬರಹಗಾರರಿಂದ ಸಂಪಾದಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿದೆ. ಅದರ ಹೆಸರನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದ ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಟ್ಯಾಗೋರ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಗಣ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಆಶೀರ್ವಾದವನ್ನು ಇದು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು.

ಲೀಲಾ ನಾಗ್ ಅವರು ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೯೨೩ ರಲ್ಲಿ ಢಾಕಾದಲ್ಲಿ ದೀಪಾಲಿ ಸಂಘ ( ದೀಪಾಲಿ ಸಂಘ ) ಎಂಬ ಬಂಡಾಯ ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ರಚಿಸಿದರು, ಅಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಪ್ರಿತಿಲತಾ ವಡ್ಡೇದಾರ್ ಅವರು ಅಲ್ಲಿಂದಲೇ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದರು. ಅವರು ನಾಗರಿಕ ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಆರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಜೈಲುವಾಸ ಅನುಭವಿಸಿದರು. ೧೯೦೩೮ ರಲ್ಲಿ, ಅವರನ್ನು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸುಭಾಸ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಅವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಯೋಜನಾ ಸಮಿತಿಗೆ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ಮಾಡಿದರು. ೧೯೩೯ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಅನಿಲ್ ಚಂದ್ರ ರಾಯ್ ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು. ಬೋಸ್ ಅವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದ ನಂತರ, ದಂಪತಿಗಳು ಅವರನ್ನು ಫಾರ್ವರ್ಡ್ ಬ್ಲಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡರು.

೧೯೪೧ ರಲ್ಲಿ, ಢಾಕಾದಲ್ಲಿ ಕೋಮು ಗಲಭೆಯ ಗಂಭೀರ ಪ್ರಕೋಪ ಉಂಟಾದಾಗ, ಅವರು ಶರತ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಏಕತಾ ಮಂಡಳಿ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೇವಾ ದಳವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ೧೯೪೨ ರಲ್ಲಿ, ಕ್ವಿಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಚಳುವಳಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಮತ್ತು ಅವರ ಪತಿ ಇಬ್ಬರನ್ನೂ ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅವರ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ೧೯೪೬ ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ನಂತರ, ಅವರು ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನ ಸಭೆಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು.

ವಿಭಜನೆಯ ಹಿಂಸಾಚಾರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವರು ನೊಖಾಲಿಯಲ್ಲಿ ಗಾಂಧಿಯನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದರು. ಗಾಂಧೀಜಿ ಅಲ್ಲಿಗೆ ತಲುಪುವ ಮೊದಲೇ ಅವರು ಪರಿಹಾರ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ತೆರೆದರು ಮತ್ತು ಕೇವಲ ಆರು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ೯೦ ಮೈಲುಗಳಷ್ಟು ಕಾಲ್ನಡಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸ ಮಾಡಿ ೪೦೦ ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದರು. ಭಾರತದ ವಿಭಜನೆಯ ನಂತರ, ಅವರು ನಿರ್ಗತಿಕ ಮತ್ತು ಪರಿತ್ಯಕ್ತ ಮಹಿಳೆಯರಿಗಾಗಿ ಕಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ ಮನೆಗಳನ್ನು ನರ್ಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿನ ನಿರಾಶ್ರಿತರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ೧೯೪೬ ರಿಂದ ೧೯೪೭ ರವರೆಗೆ, ರಾಯ್ ಅವರು ನೊವಾಖಾಲಿಯಲ್ಲಿ ಹದಿನೇಳು ಪರಿಹಾರ ಶಿಬಿರಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು, ಅಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಗಲಭೆಗಳ ನಂತರ - ಕಾರ್ಯಕರ್ತೆ ಸುಹಾಸಿನಿ ದಾಸ್ ಒಂದರಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು.

೧೯೪೭ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಹಿಳಾ ಸಂಘಟಿ ಎಂಬ ಮಹಿಳಾ ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು.

೧೯೬೦ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಫಾರ್ವರ್ಡ್ ಬ್ಲಾಕ್ (ಸುಭಾಸಿಸ್ಟ್) ಮತ್ತು ಪ್ರಜಾ ಸೋಷಿಯಲಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿಯ ವಿಲೀನದೊಂದಿಗೆ ರಚಿಸಲಾದ ಹೊಸ ಪಕ್ಷದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು ಆದರೆ ಅದರ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ನಿರಾಶೆಗೊಂಡರು. ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಅವರು ಸಕ್ರಿಯ ರಾಜಕೀಯದಿಂದ ನಿವೃತ್ತರಾದರು.

೧೯೮೫ ರಲ್ಲಿ ಫೈಜಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದ ಭಗವಾಂಜಿ ಎಂಬ ತಪಸ್ವಿಯ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಲೀಲಾ ರಾಯ್ ಅವರ ಪತ್ರಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಲೀಲಾ ರಾಯ್ ಅವರು ೧೯೬೨ ರಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ನೀಮ್ಸರ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಗವಾನ್‌ಜಿಯವರ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಬಂದರು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಪತ್ರಗಳು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುತ್ತವೆ. ಅವಳು ಸಾಯುವವರೆಗೂ(೧೯೭೦) ಅವನೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದಳು ಮತ್ತು ಅವನಿಗೆ ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿದ್ದಳು.

ಅವರ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಅನಾರೋಗ್ಯದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಜೂನ್ ೧೯೭೦ ರಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು.

ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೨, ೨೦೦೮ ರಂದು, ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಶ್ರೀ. ಭಾರತದ ಸಂಸತ್ತಿನ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಹಾಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಲೀಲಾ ರಾಯ್ ಅವರ ಭಾವಚಿತ್ರವನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಪೀಕರ್ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಹಮೀದ್ ಅನ್ಸಾರಿ, ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥ ಚಟರ್ಜಿ, ಡಾ. ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಲೋಕಸಭೆಯ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕ ಶ್ರೀ ಎಲ್.ಕೆ. ಅಡ್ವಾಣಿ ಉಪಸ್ಥಿತರಿದ್ದರು.

• ಪ್ರೀತಿಲತಾ ವಡ್ಡೇದಾರ