ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎಂಬ ಪದವು ಪರಿಸರವೊಂದರ ಸಂಯೋಜಿತ ಭೌತಿಕ ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ಘಟಕಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ.
ಒಂದು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಪರಿಸರದೊಳಗಿನ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದು, ಬಂಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನಂಥ ಪರಿಸರದ ಭೌತಿಕ (ಅಜೀವಕ) ಅಂಶಗಳು, ಸಸ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳಂಥ ಸ್ವತಂತ್ರ (ಜೈವಿಕ) ಜೀವಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಅದೇ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ನೆಲೆಯೊಳಗೆ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿರಬಹುದು. ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಒಂದು ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಆಹಾರ ಜಾಲಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ.
ಜೀವಂತ ಜೀವಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸ್ಥಳೀಯ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿನ ಇತರ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಘಟಕಗಳೊಂದಿಗೂ ಪಾರಸ್ಕರಿಕವಾಗಿ ವರ್ತಿಸುತ್ತವೆ ಅಥವಾ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತವೆ ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯವು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಕೇಂದ್ರಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನದ ಓರ್ವ ಸಂಸ್ಥಾಪಕನಾದ ಯೂಜೀನ್ ಓಡಮ್ ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ, "ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳನ್ನೂ (ಅಂದರೆ: "ಸಮುದಾಯ") ಒಳಗೊಳ್ಳುವ ಯಾವುದೇ ಘಟಕವು ಭೌತಿಕ ಪರಿಸರದೊಂದಿಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾ, ತನ್ಮೂಲಕ ಒಂದು ಶಕ್ತಿಯ ಹರಿಯುವಿಕೆಯು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಳಗಿನ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವಿಶದೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಪೋಷಕ ರಚನೆ, ಜೈವಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆ, ಮತ್ತು ಮೂಲದ್ರವ್ಯದ ಚಕ್ರಗಳಿಗೆ (ಅಂದರೆ: ಜೀವಂತ ಹಾಗೂ ನಿರ್ಜೀವ ಭಾಗಗಳ ನಡುವಿನ ಮೂಲದ್ರವ್ಯಗಳ ವಿನಿಮಯ) ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೋ ಅದು ಒಂದು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ." ಮಾನವ/ಪ್ರಕೃತಿಯ ಎರಡೆರಡಾಗಿ ಶಾಖೆಯಾಗುತ್ತಾ ಹೋಗುವುದರ ಅನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಜಾತಿಗಳೂ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನದ ಅನುಸಾರ ಒಂದರೊಂದಿಗೆ ಒಗ್ಗೂಡಿವೆ, ಜೊತೆಗೆ ತಮ್ಮ ಜೈವಿಕ ಸಮುದಾಯದ ಅಜೀವಕ ಘಟಕಗಳೊಂದಿಗೆ ಒಗ್ಗೂಡಿವೆ ಎಂಬ ಆಧಾರವಾಕ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಗ ಮಾನವ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ನೆಲೆಗೊಳಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.
ಪರಿಸರವೊಂದರ ಭೌತಿಕ ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ಘಟಕಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅರ್ಥೈಸಲು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು 1930ರಲ್ಲಿ ರಾಯ್ ಕ್ಲಾಫಾಮ್ ಎಂಬಾತ ರೂಪಿಸಿದ. ಅರ್ಥರ್ ಟಾನ್ಸ್ಲೆ ಎಂಬ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪರಿಸರಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ನಂತರ ಈ ಪದವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿ, ಅದನ್ನು ಹೀಗೆ ವಿವರಿಸಿದ: "ಕೇವಲ ಜೀವಿಯ-ಸಂಕೀರ್ಣವನ್ನಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ, ಪರಿಸರ ಎಂದು ನಾವು ಕರೆಯುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಭೌತಿಕ ಅಂಶಗಳ ಸಮಗ್ರ ಸಂಕೀರ್ಣವನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿಉವ ಒಂದು ಸಮಗ್ರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ" ಎಂಬುದು ಆತನ ವಿವರಣೆಯಾಗಿತ್ತು. ಟಾನ್ಸ್ಲೆಯು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಕೇವಲ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಘಟಕಗಳಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸದೆ, ಮಾನಸಿಕ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿತ ವಸ್ತುಗಳಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿದ. ಟಾನ್ಸ್ಲೆಯು ನಂತರದಲ್ಲಿ ಪರಿಸರ ಸಮುದಾಯ ಎಂಬ ಪರವನ್ನು ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಹರವನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದ.
|
|
ಬಯೋಮ್ಗಳ ಒಂದು ಮೂಲಭೂತ ವರ್ಗೀಕರಣ ಹೀಗಿದೆ:
ಬಯೋಮ್ಗಳು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ರೀತಿಯಲ್ಲೇ ಇರುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಎಂದು ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲ್ಪಡುವ ಸಸ್ಯಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಮತ್ತು ಮಣ್ಣು ಜೀವಿಗಳ ಸಮುದಾಯಗಳಂಥ, ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿರುವ ವಾಯುಗುಣದ ಸ್ಥಿತಿಗಳ ವಾಯುಗುಣದ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಮತ್ತು ಭೌಗೋಳಿಕವಾಗಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಪ್ರದೇಶಗಳಾಗಿ ಬಯೋಮ್ಗಳು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಸಸ್ಯದ ಸಂರಚನೆಗಳು (ಮರಗಳು, ಪೊದೆಸಸ್ಯಗಳು, ಮತ್ತು ಹುಲ್ಲುಗಳಂಧವು), ಎಲೆಯ ಬಗೆಗಳು (ಅಗಲವಾದ ಎಲೆ ಮತ್ತು ಚೂಪಾದ ಎಲೆಯಂಥದು), ಸಸ್ಯದ ಅಂತರ ಬಿಡುವಿಕೆ (ಅರಣ್ಯ, ಗುಡ್ಡಗಾಡು, ಹುಲ್ಲುಗಾಡು), ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನದಂಥ ಅಂಶಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಬಯೋಮ್ಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಪರಿಸರ ವಲಯಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುವ ಬಯೋಮ್ಗಳು ತಳಿ ವಿಜ್ಞಾನದ, ಜೀವಿ ವರ್ಗೀಕರಣದ, ಅಥವಾ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹೋಲಿಕೆಗಳಿಂದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲ್ಪಡುವುದಿಲ್ಲ. ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನದ ಪರಂಪರೆ ಮತ್ತು ಸಮಸ್ಥಿತಿಯ ಸಸ್ಯವರ್ಗದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಾದರಿ ಅಥವಾ ನಮೂನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಯೋಮ್ಗಳು ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.
ರಾಜಕೀಯದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿವೆ. ಏಕೆಂದರೆ, 192 ದೇಶಗಳಿಂದ ಊರ್ಜಿತಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಜೈವಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆಗಳ ಕುರಿತಾದ ಸಮ್ಮೇಳನವು (ಕನ್ವೆನ್ಷನ್ ಆನ್ ಬಯಲಾಜಿಕಲ್ ಡೈವರ್ಸಿಟಿ-CBD), "ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು, ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ನೆಲೆಗಳು ಅಥವಾ ಆವಾಸಸ್ಥಾನಗಳ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಜಾತಿಗಳ ಜೀವಿಸಬಲ್ಲ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು" ಊರ್ಜಿತಗೊಳಿಸುವ ದೇಶಗಳ ಒಂದು ಬದ್ಧತೆಯನ್ನಾಗಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದೆ. ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಪ್ರದೇಶದ ಕಲ್ಪನೆಯಿಂದ ಗುರುತಿಸಲು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ನಡುವೆ ಹೇಗಾದರೂ ಭಿನ್ನಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಲು ಇದು ರಾಜಕೀಯ ಅನಿವಾರ್ಯತೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದೆ. CBDಯು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿರುವ ಪ್ರಕಾರ ಒಂದು "ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ"ಯು, "ಸಸ್ಯ, ಪ್ರಾಣಿ ಮತ್ತು ಸೂಕ್ಷ್ಮ-ಜೀವಿ ಸಮುದಾಯಗಳ ಒಂದು ಚಲನಶೀಲ ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಜೀವವಿರದ ಪರಿಸರವು ಒಂದು ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಘಟಕವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವಂತಿರುವ" ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದೆ.
ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದರ ಅಗತ್ಯದೊಂದಿಗೆ, ಅವುಗಳನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ವಿವರಿಸುವ ಮತ್ತು ಗುರುತಿಸುವ ರಾಜಕೀಯ ಅಗತ್ಯವೂ ಉದ್ಭವಿಸಿತು. ವ್ರಿಯುಗ್ಡೆನ್ಹಿಲ್ ಮತ್ತು ಇತರರು ವಾದ ಮಂಡಿಸಿರುವ ಪ್ರಕಾರ, ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಉಪಗ್ರಹದ ಬಿಂಬಗಳ ಮೇಲೂ ಸುಲಭವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ್ದರಿಂದ, ಬಾಹ್ಯ ಲಕ್ಷಣದ-ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನದ ವರ್ಗೀಕರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದನ್ನು ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಅತ್ಯಂತ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಇದನ್ನು ಸಾಧಿಸಬಹುದು. ಅವರು ತಮ್ಮ ವಾದವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಾ, ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನದ ದತ್ತಾಂಶದೊಂದಿಗೆ (ಎತ್ತರ, ಆರ್ದ್ರತೆ, ಮತ್ತು ಹರಿದುಹೋಗುವಿಕೆಯಂಥವು) ಪೂರಕವಾಗಿರುವ ಸಹವರ್ತಿಯಾಗಿರುವ ಸಸ್ಯವರ್ಗದ ರಚನೆ ಹಾಗೂ ಋತುವಿಗೆ ತಕ್ಕುದಾಗಿರುವಿಕೆಗಳು ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ನಿರ್ಧಾರಕ ಪರಿವರ್ತಕಗಳಾಗಿದ್ದು, ಜಾತಿಗಳ ವಿಶಿಷ್ಟ ಜೋಡಿಗಳನ್ನು ಆಂಶಿಕವಾಗಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುತ್ತವೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಸಸ್ಯ ಜಾತಿಗಳಿಗಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾದ ಜಾತಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆಯೂ ಸತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುವಿಕೆಯ ಮಟ್ಟವು ಬಾಹ್ಯ ಲಕ್ಷಣದ ಪರಿವರ್ತಕಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಪರಿವರ್ತಕಗಳನ್ನು ಒಂದು ಬಿಂಬದ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಎಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೋ ಅಲ್ಲಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರಾಣಿಕೋಟಿಯ ಅಂಶಗಳನ್ನು, ಅಂದರೆ, ಋತುವಿಗನುಸಾರವಾದ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ದಟ್ಟಣೆ ಮತ್ತು ಹವಳದ ದಿಬ್ಬಗಳ ಹರಡುವಿಕೆಯಂಥವುಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.
ಹಲವಾರು ಬಾಹ್ಯ ಲಕ್ಷಣದ-ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನದ ವರ್ಗೀಕರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಲಭ್ಯವಿವೆ:
ಹಲವಾರು ಜಲಜೀವಿ ವರ್ಗೀಕರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಲಭ್ಯವಿವೆ, ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ಹಾಗೂ ಜಲಜೀವಿ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳೆರಡನ್ನೂ ಒಳಗೊಳ್ಳುವ ಒಂದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ವರ್ಗೀಕರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಜಿಯಾಲಜಿಕಲ್ ಸರ್ವೆ (USGS) ಮತ್ತು ಇಂಟರ್-ಅಮೆರಿಕನ್ ಬಯೋಡೈವರ್ಸಿಟಿ ಇನ್ಫರ್ಮೇಷನ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ (IABIN) ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಒಂದು ಪ್ರಯತ್ನವು ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ.
ವಿಜ್ಞಾನದ ತತ್ತ್ವಜಿಜ್ಞಾಸೆಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವೊಂದರಿಂದ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಘಟಕಗಳಲ್ಲ. ಒಂದು "ಸೂಕ್ತವಾದ" ವರ್ಗೀಕರಣ ವಿಧಾನದಿಂದ ಅವುಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ಟಾನ್ಸ್ಲೆಯು ನೀಡಿರುವ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದ ಅನುಸಾರ ("ಮಾನಸಿಕ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿತ ವಸ್ತುಗಳು"), ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುವ ಅಥವಾ ವರ್ಗೀಕರಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಯತ್ನವು ವರ್ಗೀಕರಣದ ಪ್ರಮಾಣಕ ತಾರ್ಕಿಕ ವಿವರಣೆಯನ್ನೊಳಗೊಂಡಂತೆ ವರ್ಗೀಕರಣದಲ್ಲಿನ ವೀಕ್ಷಕ/ವಿಮರ್ಶಕ ಮಾಹಿತಿ ಒದಗಿಸುವಿಕೆಯ ಕುರಿತಾದ ಕೊನೆಯ ಮಾತುಗಳಾಗಿರಬೇಕು.
ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸೇವೆಗಳು “ಮೂಲಭೂತವಾದ ಜೀವಾಧಾರಕ ಸೇವೆಗಳಾಗಿದ್ದು ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ಮಾನವ ನಾಗರಿಕತೆಯು ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ,”i ಮತ್ತು ಈ ಸೇವೆಗಳು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಅಥವಾ ಪರೋಕ್ಷ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿರಬಹುದಾಗಿದೆ. ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸೇವೆಗಳ ಉದಾಹರಣೆಗಳೆಂದರೆ: ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಶ, ಮರ, ಮತ್ತು ಸವಕಳಿ ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ. ಹವಾಮಾನದ ತಗ್ಗಿಸುವಿಕೆ, ಪೌಷ್ಟಿಕ ದ್ರವ್ಯ ಚಕ್ರಗಳು, ಮತ್ತು ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ವಸ್ತುಗಳ ನಿರ್ವಿಷಗೊಳಿಸುವಿಕೆಗಳನ್ನು ಪರೋಕ್ಷ ಸೇವೆಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು.
ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದು ಒದಗಿಸುವ ಸೇವೆಗಳು ಹಾಗೂ ಸರಕುಗಳ ಪೈಕಿ ಹಲವು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ಅವು ಅನೇಕವೇಳೆ ಕಡೆಗಣಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ವ್ಯಾಪಕ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಸೇರಿವೆ:
ಶಾಸನಬದ್ಧವಾಗಿ ಜಾರಿಗೆ ತರಬಹುದಾದ ಪ್ರಕೃತಿಯ ಹಕ್ಕುಗಳು, ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವಲ್ಲಿ ಈಕ್ವೆಡಾರ್ನ 2008ರ ಹೊಸ ಸಂವಿಧಾನವು ಮೊದಲನೆಯದೆನಿಸಿದೆ.
ಪೆನ್ಸಿಲ್ವೇನಿಯಾದಲ್ಲಿನ ತಮಾಕುವಾದ ಪ್ರಾಂತ್ಯವು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಶಾಸನಬದ್ಧ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಕಾನೂನೊಂದನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿದೆ. ಪುರಸಭಾ ಸರ್ಕಾರ ಅಥವಾ ತಮಾಕುವಾದ ಯಾವುದೇ ನಿವಾಸಿಯು ಸ್ಥಳೀಯ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪರವಾಗಿ ಕಾನೂನು ದಾವೆಯೊಂದನ್ನು ಹೂಡಬಹುದು ಎಂದು ಈ ಅಧಿಶಾಸನವು ದೃಢಪಡಿಸಿದೆ. ರಷ್ನಂಥ ಇದರ ಪಟ್ಟಣಗಳು ಈ ಅರಿಕೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿವೆ.
ಇದು 'ಉಗ್ರವಾದ ಕಾನೂನನ್ನು' ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸುತ್ತಿರುವ ಒಂದು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಕಾನೂನು ಸಂಬಂಧಿ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಅಂಗದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಕೋರ್ಮ್ಯಾಕ್ ಕಲಿನನ್ (ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾ ಮೂಲದ ಓರ್ವ ವಕೀಲ) ಎಂಬಾತನಿಂದ ರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಉಗ್ರವಾದ ಕಾನೂನು ಎಂಬ ಪದವು, ಹಕ್ಕಿಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ನದಿಗಳು ಮತ್ತು ಮರುಭೂಮಿಗಳನ್ನು ತನ್ನ ತೆಕ್ಕೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರದ ಒಂದು ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಕೆಲವೊಂದು ಜನರು, ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಅರಣ್ಯ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಬರುವ ಮರ ಮತ್ತು ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಹುಲ್ಲುಭೂಮಿಗಳಿಂದ ಪಶುಗಳಿಗಾಗಿ ಬರುವ ಹುಲ್ಲಿನಂಥ ಸರಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಉತ್ಪಾದನಾ ಘಟಕಗಳಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪೊದೆಗಾಡಿನ ಮಾಂಸ ಎಂದು ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ನೇಕ ಬಾರಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಕಾಡುಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮಾಂಸವು, ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾ ಮತ್ತು ಕೀನ್ಯಾದಲ್ಲಿನ ಸುನಿಯಂತ್ರಿತ ನಿರ್ವಹಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸಾಬೀತುಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಔಷಧೀಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿರುವ ವನ್ಯಜೀವಿಯ ವಸ್ತುಗಳ ಆವಿಷ್ಕಾರ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯೀಕರಣವು ಅಷ್ಟೊಂದು ಯಶಸ್ಸನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿಲ್ಲ. ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಜನ್ಯವಾಗಿರುವ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸೇವೆಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವು ಈ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರಬಹುದು: (1) ಪರಿಸರ-ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಎಂದು ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲ್ಪಡುವ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ವಲಯದಲ್ಲಿನ ಆದಾಯ ಹಾಗೂ ಉದ್ಯೋಗದ ಅನೇಕ ಸ್ವರೂಪಗಳ ಹುಟ್ಟಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದಾದ ಪ್ರಕೃತಿಯ ಅನುಭವಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಇದು ಸುಗಮಗೊಳಿಸಬಹುದು, (2) ನೀರಿನ ಹಿಡಿದಿಡುವಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದರ ಮೂಲಕ ಅತ್ಯಂತ ಸಮಾನವಾದ ನೀರಿನ ಬಿಡುಗಡೆಯನ್ನು ಸರಾಗಗೊಳಿಸಬಹುದು, (3) ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಗಾಗಿರುವ ತೆರೆದ-ವಾತಾವರಣದ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯ, ಮಣ್ಣಿನ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳಬಹುದು.
ಜೀವ ವೈವಿಧ್ಯತೆ ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲ್ಪಡುವ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದರ ಜೀವಜಾತಿಗಳ ಒಂದು ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟ ಅಥವಾ ಜೈವಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯು, ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದರ ಮಹಾನ್ ಚೇತರಿಕೆಗೆ ಅಥವಾ ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ನೀಡಬಹುದು. ಏಕೆಂದರೆ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಲು ತಾಣವೊಂದರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಜೀವಜಾತಿಗಳು ಇರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಹೀಗಾಗಿ ಅದರ ಪ್ರಭಾವಗಳನ್ನು "ಮೈಗೂಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ" ಅಥವಾ ತಗ್ಗಿಸುತ್ತವೆ. ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ರಚನೆಯು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಒಂದು ವಿಭಿನ್ನ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಬದಲಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಮುಂಚೆಯೇ ಇದು ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದೊಂದು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ನಿದರ್ಶನವಲ್ಲ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದರ ಜೀವಿಗಳ ವೈವಿಧ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಊರ್ಜಿತವಾಗಬಹುದಾದ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸರಕುಗಳು ಹಾಗೂ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಇದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ನಡುವೆ ಯಾವುದೇ ಸಾಧಿತ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲ: ತೇವವಾದ ಉಷ್ಣವಲಯದ ಕಾಡುಗಳು ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ಸರಕುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಅತೀವವಾಗಿ ಈಡಾಗುತ್ತವೆ. ಬಿದ್ದ ನಂತರ ಅಥವಾ ಒಂದು ಕಾಡಿನ ಬೆಂಕಿಯು ಸಂಭವಿಸಿದ ನಂತರ ಸಮಶೀತೋಷ್ಣ ವಲಯದ ಅನೇಕ ಕಾಡುಗಳು ಒಂದು ಜೀವಿತಾವಧಿಯೊಳಗೆ ತಮ್ಮ ಹಿಂದಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಅನಾಯಾಸವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಕೆಲವೊಂದು ಹುಲ್ಲುಭೂಮಿಗಳು ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಸಮರ್ಥನೀಯವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ (ಮಂಗೋಲಿಯಾ, ಆಫ್ರಿಕಾ, ಯುರೋಪ್ನ ಸಸ್ಯದಿದ್ದಿಲು ಮತ್ತು ಮೂರ್ಲೆಂಡ್ ಸಮುದಾಯಗಳು).
ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದಕ್ಕೆ ಜೈವಿಕ ಅಥವಾ ಅಜೀವಕವಾದ ಹೊಸ ಅಂಶಗಳ ಪರಿಚಯಿಸುವಿಕೆಯು ಒಂದು ವಿಚ್ಛಿದ್ರಕಾರಕ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕೆಲವೊಂದು ನಿದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ, ಇದು ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನದ ಕುಸಿಯುವಿಕೆಗೆ ಅಥವಾ "ಪೋಷಕ ಧಾರೆಯಾಗಿ ಸುರಿಯುವಿಕೆಗೆ" ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಳಗಿನ ಅನೇಕ ಜೀವಜಾತಿಗಳ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಈ ನಿಯಂತ್ರಣವಾದದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನ ಆರೋಗ್ಯದ ಅಮೂರ್ತ ಎಣಿಕೆಯು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದಕ್ಕಾಗಿರುವ ಶಕ್ತಿಯುಕ್ತತೆ ಮತ್ತು ಪುನರ್ಲಾಭದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅಳೆಯುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುತ್ತದೆ; ಆಂದರೆ, ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ತನ್ನ ಸ್ಥಿರಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಎಷ್ಟುದೂರವಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅಳೆಯುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಇದಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಆದಾಗ್ಯೂ, ಹಲವು ಬಾರಿ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಒಂದು ವಿಚ್ಛಿದ್ರಕಾರಕ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಯಿಂದ ಹಿಂಪುಟಿಯುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಹಿಂಪುಟಿತ ಅಥವಾ ಒಂದು ಲಘುವಾದ ಹಿಂಪುಟಿತದ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸವು ಎರಡು ಅಂಶಗಳಿಂದ ನಿರ್ಧರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಅವೆಂದರೆ, ಪರಿಚಯಿಸಲಾದ ಅಂಶದ ವಿಷತ್ವ ಮತ್ತು ಮೂಲ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ.
ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸಂಭವನೀಯ (ಅವಕಾಶ) ಘಟನೆಗಳಿಂದ, ಜೀವವಿರದ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ಮೇಲೆ ಈ ಅಂಶಗಳು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು, ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿರುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಿಗೆ ಜೀವಿಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಜೀವಿಗಳ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿನ ಅಂಶಗಳಿಂದ ಬಂದ ಪ್ರಚೋದನೆಗಳವರೆಗಿನ ಒಂದು ಮೊತ್ತದಿಂದ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಮತ್ತು ಹರಡುವಿಕೆಯ ಯಶಸ್ಸು ಜೀವಜಾತಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ಹಾಜರಾತಿ ಅಥವಾ ಗೈರುಹಾಜರಾತಿಯು ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಸಂಭವನೀಯ ಘಟನೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಸ್ಪಂದನೆಯಾಗಿ ಜೀವಜಾತಿಯ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಮಟ್ಟಗಳು ಏರಿಳಿವಾಗುತ್ತವೆ. ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದರಲ್ಲಿನ ಜೀವಜಾತಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಪ್ರಚೋದನೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಜೀವದ ಉಗಮವಾದಂದಿನಿಂದ ಜೀವಿಗಳು ಯಶಸ್ವೀ ಪೋಷಣೆ, ಪುನರುತ್ಪಾದಕ ಮತ್ತು ಹರಡುವಿಕೆಯ ನಡವಳಿಕೆಯ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಆಯ್ಕೆಯ ಮೂಲಕದ ನಿರಂತರ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಕಾಣುತ್ತಾ ಬಂದಿವೆ. ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಆಯ್ಕೆಯ ಮೂಲಕ ಈ ಭೂಮಿಯ ಜೀವಿಗಳು ತಮ್ಮ ಜೈವಿಕ ಸಂಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ವಿತರಣೆಯಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಯ ಮೂಲಕ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಾಡಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿನ ಭಿನ್ನವಾದ ಅಂಶಗಳು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ಅಂಶಗಳ ಪ್ರತಿಯೊಂದರಲ್ಲಿನ ಏರಿಳಿತಗಳನ್ನು ಮಂದಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಕರಾರುವಾಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.
ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ಜೀವಿಗಳ ಪೈಕಿ ಮಹಾನ್ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ತಿಳಿದಿರುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಕೆಲವೊಂದು ಜೀವಿಗಳು ಕಣ್ಮರೆಯಾಗಿ ಮತ್ತೆ ಕೆಲವು ಒಳಗೆ ಬರುವುದರಿಂದ ಬಹುತೇಕ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಕೇವಲ ಕ್ರಮೇಣವಾಗಿ ಬದಲಾಗಿವೆ. ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ, ಉಪ-ಜೀವಿಸಂಖ್ಯೆಗಳು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಅಳಿಸಿಹೋಗಿದ್ದು, ನಂತರ ಇತರ ಉಪ-ಜೀವಿಸಂಖ್ಯೆಗಳ ಹರಡುವಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಆ ಸ್ಥಾನವು ತಂಬಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಸಂಭವನೀಯಕಾರರು ಗುರುತಿಸುವ ಪ್ರಕಾರ ಪ್ರಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವೊಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ನಿಯಂತ್ರಣಾ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳು ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ. ಜೀವಜಾತಿಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿನ ಪರಿಣಾಮ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳು ಜೀವಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಮಟ್ಟಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತವೆ. ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದೇಶ ರಕ್ಷಕ ವರ್ತನೆಯ ಮೂಲಕ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಆಂಡ್ರಿವಥಾ ಮತ್ತು ಬಿರ್ಚ್ ಎಂಬಿಬ್ಬರು ಸೂಚಿಸುವ ಪ್ರಕಾರ, ಪ್ರದೇಶ ರಕ್ಷಕ ವರ್ತನೆಯು ಆಹಾರ ಸರಬರಾಜು ಒಂದು ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸುವ ಅಂಶವಾಗಿರದ ಮಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ಜೀವಿ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ಇರಿಸುವ ಕಡೆಗೆ ಒಲವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಸಂಭವನೀಯಕಾರರು ಪ್ರದೇಶ ರಕ್ಷಕ ವರ್ತನೆಯನ್ನು ಜೀವಿಜಾತಿಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿನ ಒಂದು ನಿಯಂತ್ರಣಾ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವಾಗಿ ನೋಡುತ್ತಾರೆಯೇ ಹೊರತು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ, ಅವರ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದ ಪ್ರಕಾರ, ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಪರಿಣಾಮ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಸ್ವತಃ (ಪರಿಸರ) ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುವುದಿಲ್ಲ ಹಾಗೂ ಪ್ರಕೃತಿಯ ಒಂದು ಸಮತೋಲನ ಎಂಬಂಥ ಯಾವುದೇ ಅಂಶವೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ.
ಒಂದು ವೇಳೆ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಸಂಭವನೀಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ನಿಯತ್ರಿಸಲ್ಪಟ್ಟರೆ, ಹಾಗೂ ಇದರ ಮೂಲಕ ಊಹಿಸಬಹುದಾದ ಮತ್ತು ಗೊತ್ತುಗುರಿಯಿಲ್ಲದ ಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ಅದರ ನಂತರದ ಸ್ಥಿತಿಯು ನಿರ್ಧರಿಸಲ್ಪಡಬಹುದಾದರೆ, ಅವು ಪ್ರತಿ ಜೀವಿಯೂ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಈಡಾಗುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹಠಾತ್ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಅವು ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಪ್ರಕೃತಿಯ ಒಂದು ಸಮತೋಲನದ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಜೀವಿಜಾತಿಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಪಲ್ಲಟಗಳಿಗೆ ಈಡಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ಪಲ್ಲಟಗಳು ಬದಲಾವಣೆಯ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನದ ಸಮಗ್ರ ಕುಸಿಯುವಿಕೆಯು ಪ್ರಾಯಶಃ ವಿರಳವಾದ ಸಂಗತಿಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ.
ರಾಬರ್ಟ್ ಉಲನೋವಿಕ್ಜ್ ಎಂಬ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಪರಿಸರಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞನು ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೊಳಗಾದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿನ ಪೂರಕ ಮಾಹಿತಿಗೆ (ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧಗಳು) ಒತ್ತುನೀಡಲು, ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ರಚನೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಮಾಹಿತಿ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದಾನೆ. ಈ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನ ಮತ್ತು ಸಂಕೀರ್ಣ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಪೂರ್ವವರ್ತಿ ವೀಕ್ಷಣೆಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ, ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಮೇಲಿನ ಒತ್ತಡದ ಮಟ್ಟಗಳನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವಲ್ಲಿನ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ತಮ್ಮ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಮಾರ್ಪಾಡುಗಳ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿತ ವಿಧಗಳಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಊಹಿಸುವುದನ್ನು ಉಲನೋವಿಕ್ಜ್ ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾನೆ.
ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನ ಎಂಬುದು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಜೈವಿಕ ಮತ್ತು ಅಜೀವಕ ಘಟಕಗಳ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದರ ಚೌಕಟ್ಟಿನೊಳಗಿನ ಅವುಗಳ ಪಾರಸ್ಪರಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ಅಥವಾ ಪ್ರಭಾವಗಳ ಒಗ್ಗೂಡಿತ ಅಧ್ಯಯನವಾಗಿದೆ. ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಹೇಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು, ಆಧಾರಶಿಲೆ, ಮಣ್ಣು, ಸಸ್ಯಗಳು, ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಇವೇ ಮೊದಲಾದ ತಮ್ಮ ಘಟಕಗಳೊಂದಿಗೆ ಇದನ್ನು ಸಂಬಂಧ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ವಿಜ್ಞಾನವು ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ. ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನವು ಭೌತಿಕ ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ರಚನೆಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಈ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಹೇಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ.
This article uses material from the Wikipedia ಕನ್ನಡ article ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಮಾಡದಿದ್ದ ಹೊರತು ಪಠ್ಯ "CC BY-SA 4.0" ರಡಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ಕನ್ನಡ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.