Մրցավարների տեսաօգնության համակարգ (անգլ.՝ Video assistant referee), կրճատ՝ VAR կամ մրցավարի տեսաօգնական, տեխնոլոգիա ֆուտբոլում, որը թույլ է տալիս մրցավարին որոշումներ ընդունել հանդիպման վիճելի պահերին կրկնապատկերների միջոցով։ 2018 թվականին միջազգային մրցաշարերում պաշտոնապես ընդգրկվել է Ֆուտբոլ խաղալու կանոնների մեջ։
Տեսաօգնության համակարգը թույլ է տալիս դիտարկել չոր տեսակի վիճելի պահ և օգնել մրցավարին ճիշտ որոշում կայացնել. կանոնների խախտումով խփված գոլերի, տասնմեկմետրանոցների նշանամամբ դրվագների, կարմիր քարտի սխալ ցուցադրման (երկրորդ դեղինի դեպքերը չեն դիտարկվում) և սխալներ պատժված խաղացողների նույնականացման հետ կապված (թույլ է տալիս որոշել՝ ով է խախտում կատարել, որ որևէ քարտ ստանա) ժամանակ։ Այդպիսով, տեսաօգնության համակարգը պաշտոնապես թույլ է տալիս խաղի ընթացքում հայտնաբերել և հաստատել մրցավարի «ակնհայտ սխալները»։
Յուրաքանչյուր խաղի ժամանակ հատուկ տեսասենյակում (անգլ.՝ video operation room) աշխատում են տեսամրցավարը, նրա օգնականը և կրկնապատկերների օպերատորը, որոնք հետևում են խաղին մի քանի էկրաններով տարբեր կողմերից և ռադիոկապով կապ են պաշտպանում գլխավոր մրցավարի հետ։ Տեսամրցավարի պաշտոնին կարող է նշանակվել ինչպես գործող միջազգային մրցավար, այնպես էլ խաղային կարիերան ավարտած մրցավար։ Տեսամրցավարը պարտավորվում է հետևել խաղի իրադարձություններին և տեղեկացնել ազգային հեռարձակողներին կրկնապատկերների կիրառման անհրաժեշտության մասին։ Հանդիպման ընթացքում տեսամրցավարը կարող է օպերատորին խնդրել ցույց տալ խաղի ցանկացած վիճելի պահ, և եթե տեսաօգնության համակարգը հայտնաբերի «ակնհայտ սխալի» փաստ մրցավարի կողմից, ապա թիմը կհայտնի գլխավոր մրցավարին այդ մասին (եթե խախտումներ չեն եղել, ապա մրցավարին ոչինչ չեն հայտնում)։ Մրցավարը կարող է համակարգից օգնություն խնդրել, եթե կասկածում է ընդունած որոշման մեջ։ Նմանապես VAR-ը կարող է առաջարկել մրցավարի պահի կրկնակի դիտում։ Ընդհանուր առմամբ մրցավարը VAR հաղորդումից հետո կարող է ընտրել երեք տարբերակներից մեկը. թողել իր որոշումը ուժի մեջ, հայտարարել դադարի մասին՝ էկրանով դիտելու իրավիճակը կամ ընդունել տեսաօգնականի առաջարկությունը և չեղարկել սեփական որոշումը։ Եթե թիմերից մեկն ունի խաղային առավելություն, մրցավարը իրավունք չունի կանգնեցնել խաղը տեսապատկեր դիտելու համար։ Եթե դատավորը գնում է կրկնապատկեր դիտելու, ապա նա զգուշացնում է այդ մասին՝ օդում ցուցամատերով ուղղանկյուն՝ տեսաէկրանի խորհրդանիշ գծելով։ Իրենք՝ խաղացողները, իրավունք չունեն նման ժեստերով մրցավարից կրկնապատկերը դիտելու պահանջ ներկայացնել կամ մտնել այն գոտի, որտեղ մրցավարը դիտում է կրկնապատկերը. խաղացողները դրա համար պատժվում են դեղին քարտով, իսկ մարզչական շտաբի անդամներին հեռացնում են մինչև խաղի ավարտը։
Գոյություն ունի կրկնապատկերները օգտագործելու կանոնների շարք։ Այսպես, դանդաղեցված ցուցադրությունն առաջարկվում է օգտագործել այնպիսի խախտումները դիտարկելու ժամանակ, ինչպիսիք են՝ պայքարը և ձեռքով խաղը։ Նորմալ արագությամբ կրկնապատկերը օգտագործվում է այն բանի համար, որպեսզի որոշվի՝ խախտումը մտադրաբար է կատարվել, թե ոչ։ Գոլային պահերի, տասնմեկմետրանոցի և «վերջին հույսի խախտման» համար կարմիր քարտի մասին որոշման ներկայացումը սկսվում է այն պահից, երբ հարձակվող թիմը ստանում է գնդակը, խաղի այլ վիճելի դրվագներում դիտարկվում է հենց խախտման պահը։
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Մրցավարների տեսաօգնության համակարգ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.