Այլաբանություն

Բնությունից, կենդանիների կյանքից վերցված կամ որևէ այլ պատկերի օգնությամբ այլաբանությունը տալիս է հասարակական այս կամ այն երևույթի փոխաբերական նկարագիրը։ Այլաբանության բովանդակությունը պայմանական է, որի միջոցով բուն իմաստն արտահայտվում է անուղղակի կերպով։ Արվեստի տարբեր ճյուղերում օգտագործվում են այլաբանական կայուն պատկերներ։ Օրինակ` հայ մանրանկարչության և ճարտարապետության մեջ խաղողի ու նռան պատկերներն արտահայտել են հայ մարդու ստեղծագործ աշխատանքը, իսկ գեղարվեստական գրականության մեջ վարդի և սոխակի պատկերներով արտահայտվել է սիրո այլաբանությունը։ Առակները, առածները, հանելուկները, հեքիաթները հիմնականում կառուցվում են այլաբանական սկզբունքով։ Դրանցում, օրինակ, աղվեսը խորամանկության արտահայտություն է, առյուծը` ուժի և հզորության, գայլը` ագահության, նապաստակը՝ վախկոտության, մրջյունն ու մեղուն` աշխատասիրության և այլն։ Այլաբանական իմաստ կարող են ունենալ նաև այլ ժանրի գործեր (Եղիշե Չարենցի «Մահվան տեսիլ» պոեմը, Մաքսիմ Գորկու Մրրկահավի երգը բանաստեղծությունը, «Դանկոյի սիրտը» պատմվածքը և այլն)։

• Քարանձավի այլաբանություն