Alegoria: Symboliczny obraz plastyczny lub słowny
Alegoria (stgr. ἀλληγορία allēgoría, od ἀλληγορέω allēgoréo „mówię w przenośni, obrazowo” z ἄλλος allos „inny, różny” i ἀγορεύω agoreuo „przemawiać w zgromadzeniu” z ἀγορά agora „zgromadzenie”) w literaturze i sztukach plastycznych – obraz plastyczny lub słowny przedstawiający pojęcie, ideę, myśl lub wydarzenie przy pomocy obrazu o charakterze przenośnym lub symbolicznym, np.
poprzez personifikację. Odczytanie alegorii umożliwiają m.in. atrybuty lub emblematy o konkretnym znaczeniu, dlatego, w przeciwieństwie do symbolu, przesłanie alegorii jest zazwyczaj jednoznaczne.
Alegorią posługiwano się już w starożytności, często stosowano ją w średniowieczu (zob. średniowieczny alegoryzm), lecz rozpowszechniła się w okresie renesansu, a zwłaszcza baroku. W XVI i XVII w. publikowano specjalne wydawnictwa zawierające ilustracje, opis i komentarze poszczególnych przedstawień alegorycznych (m.in. Cesarego Ripa Ikonologia pierwsze wydanie w 1593 roku).
W literaturze
Alegoria jest składnikiem świata przedstawionego utworu (np. jako motyw, postać, fabuła), który poza wyrażonym wprost znaczeniem, przekazuje również treść ogólniejszą, nieraz bardziej abstrakcyjną. Szczególnie często sięgano po nią w literaturze dydaktycznej i moralizatorskiej (w średniowieczu w moralitecie, poematach romansowo-moralizatorskich), dziełach przedstawiających idee polityczne lub historiozoficzne, przypowieściach, a zwłaszcza w bajkach.
Bibliografia
- Aleksandra Okopień-Sławińska, hasło: alegoria Podręczny słownik terminów literackich, pod red. Janusza Sławińskiego, Warszawa, "Open", 1996, s.12.
- Hasło: alegoria [w:] Słownik terminologiczny sztuk pięknych, pod red. Stefana Kozakiewicza, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1969, s.15.
Zobacz też
This article uses material from the Wikipedia Polski article Alegoria, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.