Guinea: País da África occidental
A Guinea, oficialmente República da Guinea (en francés: République de Guinée), é un país da África Occidental, limitado ao norte pola Guinea-Bissau e polo Senegal, ao norte e leste por Malí, ao leste pola Costa do Marfil, ao sur por Liberia e Serra Leoa e ao oeste polo océano Atlántico.
Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. (Desde outubro de 2018.) |
A súa capital é Conakry.
République de Guinée (fr)  | |||||
| |||||
| Himno | Liberté (pt)  | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Lema | «Work, Justice, Solidarity (en) » | ||||
| Localización | |||||
| |||||
| Capital | Conakry | ||||
| Contén a división administrativa | |||||
| Poboación | |||||
| Poboación | 12.717.176 (2017) (51,73 hab./km²) | ||||
| Lingua oficial | lingua francesa | ||||
| Xeografía | |||||
| Parte de | |||||
| Superficie | 245.857 km² | ||||
| Bañado por | Océano Atlántico | ||||
| Punto máis alto | Monte Nimba (1.752 m) | ||||
| Punto máis baixo | Océano Atlántico (0 m) | ||||
| Comparte fronteira con | |||||
| Datos históricos | |||||
| Precedido por | |||||
| Creación | 2 de outubro de 1958 | ||||
| Organización política | |||||
| Forma de goberno | república | ||||
| • Presidente da Guinea | Mamady Doumbouya (pt) (2021–) | ||||
| • Primeiro ministro da Guinea | Bah Oury (pt) (2024–) | ||||
| Órgano lexislativo | Assembleia Nacional da Guiné (pt) , (Escano: 114) | ||||
| Membro de | |||||
| PIB nominal | 16.091.817.842 $ (2021) | ||||
| Moeda | Franco da Guiné (pt) | ||||
| Identificador descritivo | |||||
| Fuso horario | |||||
| Dominio de primeiro nivel | .gn | ||||
| Prefixo telefónico | +224 | ||||
| Teléfono de emerxencia | 117 (pt) , 18 e 442-020 (en) | ||||
| Código de país | GN | ||||
| Páxina web | presidence.gov.gn | ||||
.svg&lang=gl)
Historia
En parte do que é agora a Guinea, moitos imperios xurdiron e caeron. Entre eles o Imperio de Malí creado por Sundiata Keita, quen derrotou ao rei dos Sosso, Soumaoro Kanté na batalla de Kirina en 1235, coa cal terminou o Imperio Sosso.
O Imperio de Malí comprendía partes da área norte da Guinea que foi gobernada por mansa (emperadores). O máis famoso foi Kankan Musa I, que fixo unha famosa peregrinación cara a A Meca en 1324. O Imperio de Malí caeu presa dos invasores almorávidas que viñan do norte de África, que estableceu o Imperio Songhai, o cal caeu a mans dos marroquís en 1591.
Os musulmáns fulani migraron a Fouta Djalon na Guinea Central e estableceron un estado islámico de 1735 ata 1898 cunha constitución escrita e gobernadores alternados.
Os aventureiros europeos comezaron o comercio de escravos na rexión costeira da Guinea desde o século XVI ata o século XIX.
A actual Guinea foi creada como colonia por Francia en 1890 con Noël Balley, sendo o primeiro gobernador. A capital, Conakry, foi fundada na illa Tombo en 1890. En 1895 o país incorporouse á África Occidental Francesa.
Independente de Francia desde 1958, a Guinea non tivo eleccións democráticas ata 1993, cando o xeneral Lansana Conté (xefe do goberno militar) foi elixido presidente nunha votación. As supresións da seguridade continúan, aínda que non tan severas como nas primeiras décadas. Reelixido en 1998, o presidente enfrontouse á crecente crítica en 1999 polo seu encarceramento dun principal líder da oposición e o extenso malestar económico. As desordes en Serra Leoa tamén continuaron ameazando a estabilidade da Guinea.
En 2008, á morte de Lansana Conté, tomou o poder Moussa Dadis Camara, que ten como primeiro ministro a Cellou Dalein Diallo.
Xeografía
Pódense diferenciar catro zonas xeográficas:
- a zona costeira, a Baixa Guinea (ou Guinea marítima);
- a zona montañosa, a Guinea Central, na que se comprende o macizo do Fouta Djalon, que acada unha altura media de 900 metros, e que se estende por algúns países veciños;
- a zona de sabana no Norte, ou Alta Guinea;
- a zona boscosa do sueste, ou Guinea Forestal, dominada polas chuvias.
Estas catro zonas, ás veces denominadas "rexións naturais", non se corresponden coas rexións administrativas.
Hidrografía e orografía
O país ten 320 km de costa, na que con frecuencia medran mangleiros. Abundan as augas interiores: vinte e dous grandes ríos da África Occidental nacen na Guinea, sendo o Fouta Djalon o gran centro difusor. Entre eses ríos salientan o Níxer, o Senegal e o Gambia. As montañas máis elevadas son interiores, no confín fronteirizo con Costa do Marfil e Liberia, érguese a maior elevación do país o Monte Nimba, con 1.764 metros.
Economía
- Artigo principal: Economía da Guinea.
Notas
Véxase tamén
Outros artigos
This article uses material from the Wikipedia Galego article Guinea, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Todo o contido está dispoñible baixo a licenza CC BY-SA 4.0, agás que se indique o contrario. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Galego (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.