10°W / 11°N 10°W / 11; -10
Ti Guinea, opisial a ti Republika ti Guinea (Pranses: République de Guinée), ket ti pagilian iti laud nga aplaya ti Laud nga Aprika. Dati nga ammo a kas Guinea a Pranses (Pranses: Guinée française), sumagmamano a maibagbaga ti moderno a pagilian a kas Guinea-Conakry tapno mailasin daytoy manipud kadagiti sabali a pagilian nga agraman iti nagan a "Guinea" ken iti kanagnaganna a rehion, a kas ti Guinea-Bissau ken Guinea Ekuatorial. Ti Guinea ket addaan iti populasion iti 12.4 a riwriw ken ti kalawa iti 245,857 kuadrado kilometro (94,926 sq mi).
Republika ti Guinea
| |
---|---|
Napili a pagsasao: "Travail, Justice, Solidarité" (Pranses) "Obra, Hustisia, Solidaridad" | |
Nailian a kanta: Liberté (Pranses) Wayawaya | |
Kapitolio ken kadakkelan a siudad | Conakry 9°31′N 13°42′W / 9.517°N 13.700°W |
Opisial a sasao | Pranses |
Sasao a bernakular |
|
Grupgrupo ti etniko |
|
Nagan dagiti umili | Guinean |
Gobierno | Unitario a presidensial a republika |
• Presidente | Mamady Doumbouya |
• Kangrunaan a Ministro | Bah Oury |
Lehislatura | Nailian nga Asemblia |
Wayawaya | |
• manipud iti Pransia | 2 Oktubre 1958 |
Kalawa | |
• Dagup | 245,857 km2 (94,926 sq mi) (Maika-77) |
• Danum (%) | negligible |
Populasion | |
• Karkulo idi 2018 | 12,414,293 (Maika-81) |
• Senso idi 2014 | 11,628,972 |
• Densidad | 40.9/km2 (105.9/sq mi) (Maika-164) |
GDP (PPP) | Karkulo idi 2017 |
• Dagup | $26.451 billion |
• Tunggal maysa a tao | $2,039 |
GDP (nominal) | Karkulo idi 2017 |
• Dagup | $9.183-bilion |
• Tunggal maysa a tao | $707 |
Gini (2012) | 33.7 kalalainganna |
HDI (2017) | 0.459 ababa · Maika-175 |
Kuarta | Pranko ti Guinea (GNF) |
Sona ti oras | UTC (GMT) |
Pagmanehuan | kanawan |
Kodigo ti panagtawag | +224 |
Kodigo ti ISO 3166 | GN |
TLD ti internet | .gn |
Ti naturay nga estado ti Guinea ket maysa a republika nga addaan iti maysa a presidente a dagus a binutosan babaen ti tattao; daytoy a puesto ket daulo ti estado ken daulo ti gobierno. Ti maysa kamara a Nailian nga Asemblia ti Guinea ket ti lehislatibo a bagi ti pagilian, ken dagiti kamengna ket dagus pay a binutosan ti tattao. Ti sanga ti ukom ket idauluan babaen ti Korte Suprema ti Guinea, ti kangatuan ken ti ultimo a korte ti apelado iti pagilian.
Nanaganan ti pagilian manipud iti rehion ti Guinea. Ti Guinea ket tradisional a nagan para iti rehion ti Aprika a mabirukan iti igid ti Golpo ti Guinea. Daytoy ket umay-at iti amianan babaen dagiti rehion ti tropikal a kabakiran ken agpatingga iti Sahel. Ti Ingles a termino a Guinea ket dagus a nagtaud manipud iti Portuges a balikas ti Guiné, a rimmuar idi tengnga ti maika-15 a siglo a mangibaga kadagiti daga a tinagtagitao babaen dagiti Guineus, ti maysa kadawyan a termino para kadagiti tattao a nangisit nga Aprikano iti abagatan ti Karayan Senegal, a maigiddiat kadagiti "tawny" a Bereberes a Zenaga iti ngatona, a tinawtawaganda iti Azenegues wenno Moro.
Ti Guinea kat kaaduan nga Islamiko a pagilian, a mangipresenta dagiti Muslim iti 85 porsiento iti populasion. Maitagikua dagiti tattao ti Guinea kadagiti duapulo ket uppat a grupo ti etniko. Ti Pranses, ti opisial a pagsasao ti Guinea, ket ti nangruna a pagsasao iti pannakisarita kadagiti pagadalan, iti administrasion ti gobierno, ken ti midia, ngem naisasao pay dagiti ad-adu ngem duapulo ket uppat nga indihenio a pagsasao.
Kaaduan nga agdepdepende ti ekonomia ti Guinea iti ahrikultura ken iti panagtapataud ti mineral. Daytoy ti maikadua a kadakkelan nga agpatpataud iti bauxite iti lubong, ken addaan kadagiti adu a deposito iti diamante ken balitok.
Dagiti midia a mainaig iti Guinea iti Wiki Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Guinea manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)
This article uses material from the Wikipedia Ilokano article Guinea, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Ti linaon ket magun-od babaen ti CC BY-SA 4.0 malaksid no adda sabali a naibaga. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ilokano (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.