103 egun falta dira urtea amaitzeko.
Jaiotzak Artikulurik ez duten Irailaren 19ko jaiotzak
Victor Weisskopf • Henry Brougham, 1st Baron Brougham and Vaux • Daniel Lanois • Giacomo Quarenghi • Danielle Panabaker • William Robertson •
Heriotzak Artikulurik ez duten Irailaren 19ko heriotzak
Jean-Pierre Claris de Florian • Jan Miense Molenaer • Ármin Vámbéry • Jean-Antoine de Baïf • Rudolf Rocker • Masaoka Shiki •
Gertaerak Oinarrizko sentikurra Egutegia Aurreko eta hurrengo urteetan
Izendegia Santutegia: Jenaro Beneventokoa, Maria Cervellòkoa, Eustokio Tourskoa, Emilia Rodat, Alontso Orozco
Seaska egutegia: Saioa eta Orozko.
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko. Gertaerak
Euskal Herria Mundua 1356 – Frantzia Poitierseko bataila, ingelesak frantzesak garaitzen dute (Ehun urteko guda). 1893 – Zeelanda Berria izan zen boto unibertsala onartzen lehen estatua, Kate Sheppardek gidatu zuen emakumeen boto eskubide mugimenduari esker. 1921 – Abd el-Krim buruzagiak Rifeko errepublika independentea aldarrikatu zuen. 1972 – Lehen bonba-gutuna erabili zen. Helburua Londresko Israelen enbaxada izan zen. 1983 – Saint Kitts eta Nevis Britainiar Inperiotik independizatu zen. 1985 – Mexikoko lurrikara : Richter eskalan 7,8 mailako lurrikarak Mexiko Hiria ia suntsitu zuen, 9.000 hildako eta 100.000 inguru etxegabe utziz. 2006 – Larrialdi egoera ezarri zuten Thailandian estatu kolpe saiakera baten aurrean egon zitezkeelakoan. Ondoren, iluntzean, Thailandiako armadak estatu kolpea burutu eta gerra legea ezarri zuen. 2007 – Khmer Gorrien bigarren buruzagia, Nuon Chea , atxilotu zuten Kanputxean , Nazioarteko Epaitegian gizateriaren aurkako krimenengatik epaitzeko. 2011 – Burhanuddin Rabbani Afganistango presidente ohia hil zuten. 2014 – Kataluniako Parlamentuak bereziki urte horretako azaroaren 9an egingo zen autodeterminazio kontsultarako legea jalgi zuen . 2017 – Mexikoko La Puebla estatuan 7,1 Mw magnitudeko lurrikara jazo eta gutxienez 225 hildako eta 800 zauritutik gora eragin zituen. 2023 – Azerbaijanek Artsakh errepublikaren aurkako erasoa hasi zuen. Operazio militar horren ondorioz errepublika deusestatu zen eta milaka armeniar erbesteko bidea hartu zuten. Arte eta kultura
Euskal Herria Mundua 1979 – Yanks ("Yankeeak") filma estreinatu zen, John Schlesingerek zuzendu eta Richard Gere , Vanessa Redgrave , William Devane, Rachel Roberts eta Lisa Eichhorn aktoreek antzeztu zuten. 1980 – Ordinary People ("Jende Arrunta") filma estreinatu zen, Robert Redfordek zuzendu eta Donald Sutherland , Mary Tyler Moore , Judd Hirsch eta Timothy Hutton aktoreek antzeztu zuten. 1990 – Goodfellas ("Gutarrak") filma estreinatu zen, Martin Scorsesek zuzendu eta Ray Liotta , Robert De Niro , Joe Pesci , Lorraine Bracco , Paul Sorvino , Frank Vincent eta Samuel L. Jackson aktoreek antzeztu zutelarik. 1997 – L.A. Confidential filma estreinatu zen, Curtis Hansonek zuzendu eta Kevin Spacey , Russell Crowe , Guy Pearce , Kim Basinger , Danny DeVito , James Cromwell eta David Strathairn aktoreek antzeztu zutelarik. 1997 – In & Out ("Barnean eta Kanpoan") filma estreinatu zen, Frank Ozek zuzendu eta Kevin Kline , Joan Cusack , Tom Selleck , Matt Dillon eta Debbie Reynolds aktoreek antzeztu zutelarik. 2008 – Eskozian gaelerazko BBC Alba telebista katea lehenbizikoz aireratu zen. Zientzia eta teknologia
Euskal Herria Mundua 1982 – Lehen aldiz sentikur edo emotikono bat erabili zen, dirudienez Scott Fahlman-ek asmatua. Kirolak
Jaiotzak
Euskal Herria 1788 – Joaquín Ezpeleta , nafar politikari eta militarra, Habanan (h. 1863 ). 1868 – Ramón Madariaga , bizkaitar politikaria (h. 1940 ). 1887 – Eustakio Azkarate-Askasua , gipuzkoar apaiza, organo-jolea eta konpositorea (h. 1965 ). 1899 – Eustakia Altzola , bizkaitar lekaimea (h. 1976 ). 1918 - Josefina Guerendiain Caro , nafar ekintzailea (h. 2011 ). 1932 – Juan Maria Urdangarin , euskal enpresaburua (h. 2012 ). 1937 – Ignacio Alkorta , gipuzkoar arraunlari ohia. 1952 – Patxi Biskert , gipuzkoar aktorea. 1956 – Izaskun Urrutia , demokrazia garaiko Laukizko lehen alkate andrea. 1959 – Karmelo C. Iribarren , gipuzkoar poeta. 1961 – Rafael Álvarez Ibarra , bizkaitar xakelaria. 1976 – Joli Pascualena , nafar aktore eta abeslaria. 1980 – Asier Goiria , bizkaitar futbolaria. 1985 – Sheila Márquez , euskal modeloa. 1990 – Aritz Maestu , gipuzkoar patinatzaile artistikoa. 1995 – Alex Aranburu , gipuzkoar txirrindularia. 2002 – Jon Karrikaburu , nafar futbolaria. Mundua 86 – Antonino Pio , erromatar enperadorea. 866 – Alexandro Bizantziokoa , Bizantziar Inperioko enperadorea (h. 913 ). 866 – Leon VI.a Jakituna , Bizantziar enperadorea (h. 912 ). 1551 – Henrike III.a Frantziakoa , Poloniako erregea eta Lituaniako duke handia, eta Frantziako erregea (h. 1589 ). 1560 – Thomas Cavendish , ingeles itsasgizona (h. 1592 ). 1730 – Augustin Pajou , frantziar eskultorea (h. 1809 ). 1749 – Jean-Baptiste Joseph Delambre , frantziar astronomo eta astronomiaren historialaria (h. 1822 ). 1774 – Giuseppe Gasparo Mezzofanti , italiar kardinala eta hizkuntzalaria (h. 1849 ). 1782 – Vicente Quesada , Moncayoko markesa, espainiar militarra (h. 1836 ). 1802 – Lajos Kossuth , hungariar politikaria (h. 1894 ). 1813 – Christian Heinrich Friedrich Peters , alemaniar astronomoa (h. 1890 ). 1867 – Arthur Rackham , ingeles ilustratzailea (h. 1939 ). 1869 – Ben Turpin , estatubatuar antzezlea (h. 1940 ). 1883 – Hjalmar Bergman , suediar idazlea (h. 1931 ). 1898 – Giuseppe Saragat , Italiako 5. Presidentea (h. 1988 ). 1901 – Ludwig von Bertalanffi , austriar biologo eta epistemologoa (h. 1972 ). 1902 – Jenara Vicenta Arnal Yarza , kimikaria, ikertzailea eta Espainiako Zientzia Kimikoetako lehen doktorea (h. 1960 ). 1908 – Mika Waltari , finlandiar idazlea (h. 1979 ). 1910 – Margaret Lindsay , estatubatuar aktorea (h. 1981 ). 1911 – William Golding , ingeles idazle, saiolari eta poeta, 1983ko Literaturako Nobel Saria (h. 1993 ). 1913 – Frances Farmer , estatubatuar aktorea eta telebista eta irratiko aurkezlea (h. 1970 ). 1917 – Goyo Lebrero , espainiar aktorea (h. 1980 ). 1919 – Juan Barjola , espainiar margolaria (h. 2004 ). 1921 – Paulo Freire , brasildar pedagogoa, heziketa munduko teorian eragin handia izan zuena (h. 1997 ). 1922 – 1925 – Gérard Kango Ouédraogo , Volta Garaiko lehen ministroa (h. 2014 ). 1926 – Masatoshi Koshiba , japoniar fisikaria, 2002ko Fisikako Nobel Saria (h. 2020 ). 1928 – Adam West , estatubatuar aktorea (h. 2017 ). 1930 – Montserrat Carulla , kataluniar aktorea (h. 2020 ). 1931 – Hiroto Muraoka , japoniar futbolaria (h. 2017 ). 1933 – David McCallum , eskoziar aktorea (h. 2023 . 1934 – Brian Epstein , musika-enpresaria eta The Beatlesen managerra, "Bosgarren Beatle" deitua (h. 1967 ). 1935 – Niall Brophy , irlandar errugbilaria (h. 2023 ). 1939 – Joaquin Navarro Estevan , espainiar politikari eta epailea (h. 2007 ). 1941 – 1942 – Marina Mayoral , galizieraz eta gaztelaniaz idazten duen idazlea. 1945 – Kate Adie , britainiar kazetaria, idazlea eta telebista aurkezlea. 1948 – Jeremy Irons , britainiar aktorea. 1949 – Twiggy , ingeles modelo, abeslari eta aktorea. 1954 – Mark Drakeford , Galesko lehen ministroa. 1955 – Dominique Arnaud , frantziar txirrindularia (h. 2016 ). 1957 – Pepe Carrol , espainiar ilusionista eta telebista aurkezlea (h. 2004 ). 1960 – Carlos Mozer , brasildar futbolari ohia. 1963 – David Seaman , ingeles futbolari ohia. 1964 – Trisha Yearwood , estatubatuar kantari, idazle, aktore eta sukaldaria. 1965 – 1967 – Aleksandr Karelin , errusiar borrokalari ohia, grekoerromatar borrokak izan duen borrokalari onenetarikoa. 1968 – Lila Downs , mexikar folk eta pop abeslari eta musikagilea. 1969 – Jóhann Jóhannsson , islandiar konpositorea (h. 2018 ). 1972 – N. K. Jemisin , zientzia fikzioko estatubatuar idazlea. 1974 – 1977 – Josef Fares , suediar-libanoar zinema zuzendaria eta jokoen diseinatzailea. 1979 – Ledicia Costas , galiziar idazlea. 1980 – Dimitri Yachvili , georgiar jatorriko frantziar errugbilari ohia. 1981 – Damiano Cunego , italiar txirrindulari ohia. 1984 – 1985 – 1986 – 1987 – Leonor Lavado , espainiar aktorea, imitatzailea, umorista, aurkezlea eta youtuberra, imitatzaile hoberentzat joa. 1989 – 1992 – Lisa Ecker , austriar gimnasta artistikoa. 1994 – Olivia Lua , estatubatuar aktore pornografikoa (h. 2018 ). 1997 – Halima Aden , somaliar-estatubatuar modeloa. 1999 – Aiko Sugihara , japoniar gimnasta artistikoa. 2000 – Jakob Ingebrigtsen , norvegiar atleta. Heriotzak
Euskal Herria 1321 – Joanes Enrikez Lakarrakoa , Nafarroako Erresumako infantea eta Lakarrako jauna (j. c. 1266 ). 1697 – Melchor de Aguirre , barrokoko gipuzkoar arkitektoa, Granadan (j. c. 1640 ). 1794 – Madeleine Larralde , Konbentzioko armadari aurka egiteagatik hil zuten Sarako emakumea, gillotinan (j. 1759 ). 1838 – Martin Luis Etxeberria Iturralde , Lehen Karlistaldiko nafar brigadier karlista (j. 1801 ). 1919 – Biktoriano Iraola , gipuzkoar idazlea eta inprimatzailea (j. 1841 ). 1938 – Victoriano Huitzi , nafar idazlea (j. 1860 ). 1950 – Raymond Duc , Ramuntcho , baxenafar soldadua, Vietnamen (j. 1917 ). 1978 – Jesús Glaria , nafar futbolaria, Conca de Barberàn (j. 1942 ). 1985 – Eugenio Vegas , gipuzkoar politikari eta legelaria, Madrilen (j. 1907 ). 1992 – Pedro Bilbao , getxoztar medikua (j. 1909 ). 2004 – Carmen Adarraga , gipuzkoar saskibaloilari, eskubaloilari eta belar-hockeylaria (j. 1921 ). 2007 – Jose Luis Isasi Montalban, Gasteizko jaietan Zeledon izandako lehenengo pertsona. Mundua 1591 – Alonso de Orozco , Espainiako Urrezko Mendearekin lotutako fraidea eta gai erlijiosoei buruzko idazlea (j. 1500 ). 1710 – Ole Rømer , daniar astronomoa (j. 1644 ). 1719an lurperatua – Jan Weenix , herbeheretar margolaria (j. 1641 -1649 ). 1724 – Glückel von Hameln , alemaniar negozio emakumea eta egunkari-idazlea , bere lanetan XVII. mendeko alemaniar Askenazi judu -komunitateen bizitza ezagutarazi zuena (j. 1646 ). 1736 – Feofan Prokopovitx , ukrainar elizgizona, politikaria eta idazlea (j. 1681 ). 1843 – Gaspard-Gustav Coriolis , frantziar ingeniaria eta zientzialaria (j. 1792 ). 1881 – James Garfield , Ameriketako Estatu Batuetako 20. Presidentea (j. 1831 ). 1898 – George Grey , britainiar militar, esploratzaile eta administratzaile koloniala, Zeelanda Berriko gobernadore eta lehen ministroa (j. 1812 ). 1902 – Maria Henriketa Austriakoa , Belgikako erregina ezkontidea (j. 1836 ). 1924 – Hannibal Sehested , Danimarkako lehen ministroa (j. 1842 ). 1925 – 1927 – Michael Ancher , daniar margolaria (j. 1849 ). 1931 – David Starr Jordan , estatubatuar iktiologo, hezitzaile, eugenizista eta bakearen aldeko aktibista (j. 1851 ). 1935 – Konstantin Tsiolkovski , errusiar zientzialaria eta asmatzailea (j. 1857 ). 1952 - Maria Matos , portugaldar aktore, zuzendari, dramagilea, idazlea, irakaslea eta enpresaria (j. 1886 ). 1954 – Miles Franklin , australiar idazle eta feminista (j. 1879 ). 1955 – Carl Milles , suediar eskultorea (j. 1875 ). 1958 – Josep Irla , Kataluniako Generalitateko 124. presidentea (j. 1874 ). 1962 – Carmen Valero Gimeno , espainiar maistra, intelektual, feminista eta sindikalista (j. 1893 ). 1965 – Lionel Terray , frantziar eskalatzailea, lehen igoera asko egin zituena (j. 1921 ). 1967 – Zinaida Serebriakova , errusiar margolaria (j. 1884 ). 1973 – Gram Parsons , estatubatuar egile-abeslari, gitarrista eta pianista (j. 1946 ). 1978 – Étienne Gilson , frantziar filosofo eta filosofiaren historialaria (j. 1884 ). 1985 – Italo Calvino , italiar idazlea (j. 1923 ). 1987 – Einar Gerhardsen , Norvegiako lehen ministroa (j. 1897 ). 1992 - Alfredo Sada , nafar eskultorea (j. 1949 ). 1995 – Rudolf Ernest Peierls , alemaniar-britainiar fisikaria (j. 1907 ). 1996 – Helmut Heissenbüttel , alemaniar idazlea (j. 1921 ). 2002 – Robert Guéï , Boli Kostako presidentea (j. 1941 ). 2003 – Slim Dusty , australiar country musikaria (j. 1927 ). 2010 – José Antonio Labordeta , aragoiar poeta, abeslari, irakasle, idazle eta politikaria (j. 1935 ). 2012 – Víctor Cabedo , espainiar txirrindularia, entrenatzen ari zela auto batek jota (j. 1989 ). 2013 – Saye Zerbo , Volta Garaiko presidentea (j. 1932 ). 2017 – Jake LaMotta , Raging Bull , estatubatuar boxeolaria (j. 1922 ). 2018 – 2019 – Zine El Abidine Ben Ali , Tunisiako presidentea (j. 1936 ). 2020 – 2021 – Jimmy Greaves , ingeles futbolari eta telebista aurkezlea (j. 1940 ). 2023 – Gianni Vattimo , italiar filosofo eta politikaria (j. 1936 ). Jaiak eta urteurrenak Kanpo estekak
Irailaren 18 | Urteko egutegi | Irailaren 20
This article uses material from the Wikipedia Euskara article Irailaren 19 , which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0") ; additional terms may apply (view authors ). Eduki guztia CC BY-SA 4.0 (r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses. ®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.