Siena: Udalerri italiako

445 km²-ko eremua du eta 2015eko irailean 53.877 biztanle zituen. Gizateriaren Ondare izendaturik dago, Erdi Aroko eraikinen multzo ederra dela eta.

Siena
Italiako udalerria
Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Italia
Eskualdea	Toscana
Probintzia	Sienako probintzia
Izen ofiziala	Siena Saena Iulia
Posta kodea	53100
ISTAT kodea	052032
Geografia
Koordenatuak	43°19′06″N 11°19′53″E / 43.3183°N 11.3314°E / 43.3183; 11.3314
Azalera	118.53 km²
Altuera	322 m
Mugakideak	Asciano, Castelnuovo Berardenga, Monteroni d'Arbia, Sovicille eta Monteriggioni
Demografia
Biztanleria	52.812 (2023ko urtarrilaren 1a) −1.089 (2018)
Dentsitatea	445,56 bizt/km²
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia	0577
Ordu eremua	UTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuak	Avignon, Weimar, Wetzlar, L'Aquila, Buffalo eta Bernalda
Katastro kodea	I726
Sailkapen sismikoa	3 (Txikia)
Matrikula	SI
comune.siena.it

Etruriarren hiri izan zen lehenik eta erromatarren mendeko kolonia geroago. 800. urtean Karlomagnok menderatu zuen; XII. mendean errepublika gibelino burujabe bihurtu zen. XII. mendetik XIII.aren amaiera arte garrantzi handiko salerosketa eta finantza gunea izan zen. Florentziaren kontra borrokatu zen Florentzia guelfoa baitzen eta Sienarekiko nagusitasuna lortu nahi baitzuen; 1260an Florentziaren kontra garaipena lortu zuen baina Karlos Anjoukoak, Florentziaren aldeko zenak, Sienari eraso eta menderatu zuen. 1298an Sienaren gainbehera hasi zen krisi ekonomikoaren (1298an Buognasori Sienako familia aberatsenak hondoa jo zuen eta ekonomian nahasmendu handia sortu zen) eta 1348an izurri beltzak sortu zuen hondamendiaren ondorioz.

XIII. mendearen bukaeran eta XIV.aren hasieran, hiriaren gainbehera hasi zenean, Sienan arteak indar handia hartu zuen, pinturak bereziki; aipagarriak dira besteren artean, Duccio, Simone Martini eta Pietro Lorenzetti margolariak, bizantziar estiloan oinarritu eta gotikoaren ezaugarri nagusiak (argiaren eta kolorearen erabilera) landu zituztenak.

1487-1512 bitartean Pandolfo Petrucci tiranoaren mendean izan zen harik eta 1524an Espainiako Karlos V.aren esku gelditu zen arte; espainiarrek 1557ean Kosme I.a Medicikoaren esku utzi zuten eta Toscanaren parte bihurtu zen. 1861ean Toscanako gainerako lurrekin batera Italiako Erresuman sartu zen.

Mugakideak

Sienak honako udalerri hauekin egiten du muga:

Klima

Köppen klima sailkapenaren arabera, Sienak klima azpitropikal hezea du (Cfa).

Datu klimatikoak (Sienako unibertsitatea 348 m))
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	8.0	9.1	11.9	16.0	20.4	24.6	27.9	27.4	23.4	18.0	12.5	9.0	17.4
Batez besteko tenperatura (ºC)	5.0	5.7	8.1	11.7	15.5	19.4	22.2	22.0	18.7	14.0	9.5	6.3	13.2
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	2.0	2.3	4.2	7.3	10.5	14.1	16.6	16.6	14.1	10.0	6.6	3.5	9.0
Pilatutako prezipitazioa (mm)	65	64	61	67	55	58	31	51	56	93	78	71	750
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)	8	11	8	10	6	7	4	4	5	8	8	8	87
Iturria: Achivio Climatico ENEA

 

Erdi Aroko eraikuntza asko gorde dira; besteak beste, aipagarriak dira katedrala, San Domenicoren eliza eta XIII. eta XIV. mendeetako jauregiak.

• Sienako katedrala (Duomo) arkitektura erromanikoaren eredu ikusgarria da; eraikuntza XII. mendean amaitu zen, eta osagai gotikoak ere ditu.
• Piazza del Campo izenekoa hiriko plaza nagusia da, monumentu ederrek inguratua: Palazzo Comunale jauregia, Torre del Mangia dorrea, Cappella di Piazza kapera eta Fonte Gaia iturria, hain zuzen ere. Plaza honetan egiten da Palio zaldi-lasterketa urtero, hiriaren adierazpen kultural ezagunena agian.

• Via Francigena

• (Italieraz) Sienako udal webgunea