121 egun falta dira urtea amaitzeko.
Jaiotzak Artikulurik ez duten Irailaren 1ko jaiotzak
Auguste Forel • Daniel Sturridge •
Heriotzak Artikulurik ez duten Irailaren 1ko heriotzak
Jimmy Buffett • Guillaume Budé • Eileen Chang • Ethel Waters • Abraham Isaac Kook • Arnaldo Momigliano •
Gertaerak AEBetako B-29 hegazkinak Japonia bonbardatzen ari direla. Egutegia Aurreko eta hurrengo urteetan
Izendegia Santutegia: Josue , Verena, Lupo Sensekoa, Gil
Seaska egutegia: Iraia/Ira/Iradi/Iratsa, Egidi eta Dardan.
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko. Gertaerak
Euskal Herria Mundua K. a. 5509 – Kreazioaren data Bizantzioko inperioaren arabera, eta bere egutegiaren hasiera. 827 – Valentin Aita Santu aukeratu zuten. 1666 – Sute handia izan zen Londresen eta hiriaren %80a kiskali zuen. 1914 – San Petersburgo hiri errusiarrak izena aldatu zuen Petrogrado izateko. 1923 – Richter eskalan 7,9 eta 8,4 gradu arteko lurrikara handi batek Japoniako Kantō eskualdea dardarazi zuen, Tokio eta Yokohama suntsituz eta 100.000 hildako inguru utziz. 1939 – Alemaniako tropak Polonian sartu ziren, eta Bigarren Mundu Gerra hasi. 1962 – Lurrikara bortitza izan zen Iranen , 20.000 hildako inguru eraginez. Nazio Batuen Erakundeak munduko populazioa 3.000 milioi biztanlera iritsi zela iragarri zuen. 1969 – Alemanian homosexualitatea praktikatzea baimendu zen 21 urtetik gorakoentzat. 1985 – Espedizio amerikar-frantziar batek Titanic -aren hondakinak aurkitu zituen, 1912tik Ozeano Atlantikoan hondoratuak zeudenak. 1991 – Uzbekistanek SESBrekiko independentzia aldarrikatu zuen. 1992 – Lurrikara eta itsasikara bat izan ziren Nikaraguan . 116 hildako, 153 desagertu eta kalte material handiak izan ziren. 2004 – Terrorista txetxenek bahiuak hartu zituzten Beslanen , Ipar Osetian . 2006 – Espainiako gobernuak Libanora 1.100 soldatu bidaltzea erabaki zuen, Nazio Batuen misioaren barnean. 2010 – Pakistango Lahore hirian egindako atentatuetan 35 pertsona hil ziren. Arte eta kultura
Euskal Herria Mundua 1902 – Le Voyage dans la Lune ("Ilargirako Bidaia") filma estreinatu zen, Georges Mélièsek zuzendu eta berak, Bleuette Bernon, François Lallement eta Henri Delannoy aktoreek antzeztu zutelarik. Zinemaren historiako lehenbiziko zientzia-fikziozko filma izan zen. 1963 – Herkules Indartsua kanadiar-estatubatuar marrazki bizidun telesaila lehenbiziko telebistan aldiz aireratu zen. 1989 – Erik the Viking ("Erik Bikingoa") filma estreinatu zen, Terry Jonesek zuzendu eta Tim Robbins , Terry Jones , John Cleese , Gary Cady, Eartha Kitt , Mickey Rooney , Imogen Stubbs, Samantha Bond, Antony Sher, John Gordon Sinclair, Tim McInnerny, Charles McKeown eta Freddie Jones aktoreek antzeztu zuten. 2000 – Snatch filma estreinatu zen, Guy Ritchiek zuzendu eta Jason Statham , Stephen Graham , Dennis Farina , Vinnie Jones , Brad Pitt , Alan Ford, Lennie James, Ade, Robbie Gee, Rade Šerbedžija , Benicio del Toro eta Mike Reid aktoreek antzeztu zutelarik. Zientzia eta teknologia
Kirolak
Jaiotzak
Euskal Herria 1709 – Domingo Basabilbaso , arabar enpresaburu eta politikaria (h. 1775 ). 1765 – Ixtebe Pellot , Euskal Herriko azken kortsario ezaguna (h. 1856 ). 1822 – Luciano Murrieta , Murrietako markesa, bizkaitar militar eta mahastizaina, Arequipan (h. 1911 ). 1850 – Pierre-Xavier Mugaburu , lapurtar misiolari katolikoa (h. 1910 ). 1880 – José Vicente Ormaetxea, Frai Antonio de Jesús y María , bizkaitar apaiz hirukoiztarra (h. 1936 ). 1882 – Ramon Zubiaurre , euskal margolaria (h. 1969 ). 1885 – José Arrue , euskal margolaria (h. 1977 ). 1893 – Sixta Barrenetxea , Galdakaoko Bengoetxe auzo-eskolako irakaslea (h. 1976 ). 1902 – Trino Arizkorreta , euskal herritar futbolaria (h. 1964 ). 1906 – Luis Urkiri , gipuzkoar futbolari eta entrenatzailea (h. 1979 ). 1925 – Mari Carmen Lasagabaster, Amaia , gipuzkoar erraketista (h. 2011 ). 1927 - Paquita Bretos Andueza , gipuzkoar mendigoizalea, ateoa eta komunista,. kontabandista eta mugalaria. 1930 – 1934 – Gotzon Garate , elgoibartar hizkuntzalari, idazle eta apaiz jesulaguna (h. 2008 ). 1938 – Mikel Lasa , euskal idazlea, olerkigintzan eta itzulpengintzan nabarmendua. 1939 – Pedro Zarrabeitia , bizkaitar argazkilaria (h. 2018 ). 1943 – Ana Izura , nafar margolaria. 1948 – Ramón Jáuregui , gipuzkoar politikaria, Eusko Jaurlaritzako Lehendakariorde ohia. 1953 – Juncal Ballestín , arabar margolari eta irarlea (h. 2015 ). 1957 – Enrique Ugarte , gipuzkoar soinu-jotzailea eta orkestra zuzendaria. 1959 – Bixente Biurrun , gipuzkoar futbolari ohia, São Paulon . 1960 – Nati López de Munain , Burgu udalerriko emakumezko lehen alkatea. 1963 – 1965 – Ricardo Alberdi, Alberdi I.a , bizkaitar zesta-puntalari ohia. 1967 – 1981 – Arantzazu Azpiroz , gipuzkoar txirrindulari ohia. 1983 – Iñaki Lejarreta , bizkaitar txirrindularia, mendiko bizikletan cross-county modalitatean aritua (h. 2012 ). 1986 – Itsaso Pradera , bizkaitar pilotaria, paletan munduko txapelketak irabazi dituena. 1991 – 1995 – Naiara Lete , gipuzkoar futbolaria. 2003 – Alex Padilla , gipuzkoar futbolaria. Mundua 1453 – Gonzalo Fernández de Córdoba , Espainiako armada militarraren Kapitain Handia (h. 1515 ). 1529 – Taddeo Zuccaro , italiar margolari manierista (h. 1566 ). 1588 – Henrike II.a Borboi-Condékoa , Condéko hirugarren printzea (h. 1646 ). 1711 – Gilen IV.a Orange-Nassaukoa , Orangeko printzea eta Zazpi Herbehere Batuen Errepublikako estatuderra (h. 1751 ). 1751 – Emanuel Schikaneder , alemaniar antzerkigile, aktore, abeslari eta musikagilea (h. 1812 ). 1775 – Honoré Charles Reille , Reilleko kondea, frantziar jenerala (h. 1860 ). 1804 – Mariana Pineda , espainiar liberala, Hamarkada Deitoragarrian exekutatua (h. 1831 ). 1815 – Emma Stebbins , estatubatuar eskultorea (h. 1882 ). 1832 – Arthur Xavier Ducellier , frantziar apaiz katolikoa, Baionako apezpikua izandakoa (h. 1893 ). 1835 – William Stanley Jevons , ingeles ekonomialari eta filosofoa (h. 1882 ). 1849 – Valentin Lamas Carvajal , galiziar kazetari eta idazlea (h. 1906 ). 1853 – Pierre Forsans , frantziar politikaria, Biarrizko alkatea (h. 1919 ). 1854 – Engelbert Humperdinck , alemaniar musikagilea (h. 1921 ). 1856 – John Redmond , irlandar politikari nazionalista eta abokatua, Irlandako Alderdi Parlamentarioaren buruzagia (h. 1918 ). 1859 – Victor Loret , frantziar egiptologo eta naturalista (h. 1946 ). 1864 – Roger Casement , irlandar olerkari, iraultzaile eta nazionalista (h. 1916 ). 1874 – Talat Pasha , Otomandar Inperioko politikaria (h. 1921 ) 1875 – Edgar Rice Burroughs , estatubatuar idazlea, Tarzan pertsonaiaren sortzailea (h. 1950 ). 1876 – Harriet Shaw Weaver , ingeles feminista, sufragista, ekintzaile politiko eta The Egoist aldizkariko editorea (h. 1961 ). 1877 – Francis William Aston , ingeles fisikari, kimikari eta unibertsitate irakaslea, 1922ko Kimikako Nobel Saria (h. 1945 ). 1881 – Matilde Ras , kataluniar idazlea, itzultzailea eta grafologoa, Espainiako grafologia zientifikoaren aitzindaritzat hartua (h. 1969 ). 1886 – Tarsila do Amaral , brasildar margolari modernista (h. 1973 ). 1887 – Blaise Cendrars , suitzar jatorriko frantziar idazlea (h. 1961 ). 1900 – André Dhôtel , frantziar idazlea (h. 1991 ). 1906 – Joaquín Balaguer , Dominikar Errepublikako presidentea (h. 2002 ). 1907 – Walter Reuther , estatubatuar sindikalista (h. 1970 ). 1909 – Hildegard Peplau , erizaintzaren teoriko estatubatuarra (h. 1999 ). 1912 – Gwynfor Evans , galestar politikaria, Plaid Cymru alderdiko lehenengo parlamentaria (h. 2005 ). 1913 – 1915 – Émile Masson Jr. , belgikar txirrindularia (h. 2011 ). 1921 – Willem Frederik Hermans , herbeheretar idazlea (h. 1995 ). 1922 – 1923 – Rocky Marciano , Txapeldun Zuri Handia , estatubatuar boxeolaria, borrokaldi bat galgu gabe erretiratu zen pisu astunetako boxeolari bakarra (h. 1969 ). Janet Watson , britainiar geologo eta geologia-irakaslea (h. 1985 ). 1924 – Gustavo Bueno , espainiar filosofo, irakasle eta idazlea, materialismo filosofikoaren mugimenduaren sortzailea (h. 2016 ). 1925 – Roy J. Glauber , estatubatuar fisikaria, 2005eko Fisikako Nobel Saria (h. 2018 ). 1926 – 1930 – 1931 – Arturo Pomar , espainiar xake jokalaria (h. 2016 ). 1932 – Lenrie Peters , gambiar zirujau, eleberrigile eta olerkaria (h. 2009 ). 1934 – Léon Mébiane , Gabongo lehen ministroa (h. 2015 ). 1935 – Seiji Ozawa , japoniar orkestra-zuzendaria (h. 2024 ). 1936 – Valerio Legasov , Txernobylgo istripuaren zergatiak ikertu zituen batzorde zientifikoko kidea (h. 1988 ). 1937 – 1938 – Per Kirkeby , daniar margolaria (h. 2018 ). 1939 – 1940 – Annie Ernaux , frantziar idazlea. 1942 – 1946 – 1948 – Juan Zurano , espainiar txirrindulari ohia. 1949 – 1954 – Filip Vujanović , Montenegroko presidentea. 1955 – Jesús Bonilla , espainiar aktorea eta zuzendaria. 1956 – Vinnie Johnson , NBAko estatubatuar saskibaloi jokalari ohia. 1957 – 1961 – 1962 – 1963 – Almudena Ariza , espainiar kazetaria, aurkezlea eta korrespontsala. 1964 – Petr Fiala , Txekiako lehen ministroa. 1966 – Elin Jones , galestar politikaria. 1971 – Hakan Sukur, turkiar futbolari ohia. 1976 – Takashi Fukunishi , japoniar futbolari ohia. 1978 – Damien O'Kane , irlandar folk musikaria. 1983 – José Antonio Reyes , espainiar futbolaria (h. 2019 ). 1984 – Ludwig Göransson , suediar musikagilea, orkestra zuzendaria eta disko-ekoizlea. 1985 - Jul' Maroh , frantziar komikigilea. 1986 – Gaël Monfils , frantziar tenis jokalaria. 1988 – Chanel West Coast , estatubatuar rapeatzailea, modeloa eta aktorea. 1989 – 1993 – Thitiphan Puangjan , tailandiar futbolaria. 1994 – Myo Ko Ko San , birmaniar modeloa eta LGBT pertsonen eskubideen aldeko ekintzailea. 1996 – Marina Comas , kataluniar aktorea. Zendaya , estatubatuar abeslaria, dantzaria, modeloa eta aktorea. 1997 – Jungkook , korear abeslari, dantzari eta modeloa. Heriotzak
Euskal Herria 1589 – Pedro Malon Etxaide , Cascanteko agustindar elizgizon mistikoa eta humanista, Bartzelonan (j. c. 1530 ). 1838 – Gabriel Mendizabal , gipuzkoar jenerala, Madrilen (j. 1765 ). 1964 – Pierre Alvarez , Rupert , euskal arraunlaria (j. 1887 ). 1970 – Luis Migel Zulategi , nafar idazlea, musikagilea, organojolea eta folklorista, Medellínen (j. 1898 ). 1972 – Maddi Ariztia , euskal idazlea (j. 1887 ). 1979 – Iñaki Kijera Zelarain , donostiar gaztea, Espainiako Polizia Nazional batek manifestazio batean tiroz hilda (j. 1961 ). 1981 – Juanito Lope , gipuzkoar eskultorea eta marrazkilaria (j. 1917 ). 1989 – Carmelo Elordui , bizkaitar jesuita, txinerazko testu klasikoak itzuli zituena (j. 1901 ). 1991 – Pedro Uharte-Mendikoa , nafar hegazkinlari eta ingeniaria, Gerra Zibil garaian matxinoen alde egin zuena, Teruelen (j. 1905 ). 2009 – Paulin Solozabal , euskal olerkaria (j. 1912 ). 2013 – 2015 – Guillermo Aldalur , Pikua , gipuzkoar soinu jotzailea eta organista (j. 1933 ). Mundua 870 – Muhammad al-Bukhari , arabiar idazlea (j. 810 ). 1126 – Świętosława Poloniakoa , Bohemiako lehen erregina (j. c. 1046 -1048 ). 1159 – Adrian IV.a , Aita santua (j. c. 1100 ). 1256 – Kujo Yoritsune , Japoniako Kamakura shogunerriko laugarren shoguna (j. 1218 ). 1327 – Foulques de Villaret , Jerusalemgo San Joanen Ordenako 25. maisu handia. 1557 – Jacques Cartier , frantziar esploratzailea (j. 1491 ). 1615 – Etienne Pasquier , frantziar historialaria (j. 1529 ). 1648 – Marin Mersenne , frantziar fraide, matematikari eta filosofoa (j. 1588 ). 1662 – Claude Le Petit , frantziar idazle eta poeta (j. 1638 ). 1678 – Jan Brueghel Gaztea , flandriar margolaria (j. 1601 ). 1715 1723 – Dimitrie Cantemir , moldaviar printze eta idazlea. 1729 – Richard Steele , irlandar idazlea eta politikaria (j. 1672 ). 1838 – William Clark , estatubatuar esploratzailea (j. 1770 ). 1864 – Barthélemy Prosper Enfantin , frantziar ingeniaria (j. 1796 ). 1903 – Charles Renouvier , frantziar filosofoa (j. 1815 ). 1906 – Giuseppe Giacosa , italiar olerkari, antzerkigile eta libreto egilea (j. 1847 ). 1919 – Tora Larsson , suediar tranpolin jauzilaria (j. 1891 ). 1936 – Pepita Laguarda Batet , kataluniar militante anarkista (j. 1919 ). 1944 – Liviu Rebreanu , errumaniar eleberrigilea (j. 1885 ). 1951 – Louis Lavelle , frantziar filosofoa (j. 1883 ). 1960 – Hisamuddin Selangorrekoa , Malaysiako erregea eta Selangorreko sultana (j. 1898 ). 1961 – Eero Saarinen , finlandiar arkitektoa eta diseinatzailea (j. 1910 ). 1967 – 1968 – Giuseppe Enrici , italiar txirrindularia (j. 1898 ). 1970 – François Mauriac , frantziar idazlea, 1952ko Literaturako Nobel Saria (j. 1885 ). 1981 – Albert Speer , alemaniar arkitektoa, Hirugarren Reicharen garaian Adolf Hitlerren arkitekto pertsonala (j. 1905 ). 1982 – 1985 – Saunders Lewis , galestar poeta, antzerkigile, historialari, literatura kritikari eta politikaria (j. 1893 ). 1988 – Luis Walter Alvarez , estatubatuar zientzialaria, 1968ko Fisikako Nobel Saria (j. 1911 ). 1989 – Kazimierz Deyna , poloniar futbolaria (j. 1947 ). 1990 – Clayton Oscar Person , kanadar biologoa, genetikaren munduko ikertzaile handienetakoa (j. 1922 ). 1991 – Otl Aicher , alemaniar diseinatzaile grafiko eta tipografoa, Bilboko metroko seinaletikaren diseinatzailea (j. 1922 ). 2003 – Ramón Serrano Súñer , espainiar politikari frankista (j. 1901 ). 2015 – Takuma Nakahira , japoniar argazkilari eta kritikaria (j. 1938 ). 2016 – 2018 – Randy Weston , estatubatuar jazz pianojole eta musikagilea (j. 1926 ). 2021 – Jean-Denis Bredin , frantziar abokatu eta idazlea (j. 1929 ). 2022 – Barbara Ehrenreich , estatubatuar saiogile eta gizarte-ekintzailea (j. 1941 ). Jaiak eta urteurrenak Kanpo estekak
Abuztuaren 31 | Urteko egutegi | Irailaren 2
This article uses material from the Wikipedia Euskara article Irailaren 1 , which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0") ; additional terms may apply (view authors ). Eduki guztia CC BY-SA 4.0 (r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses. ®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.