Eskarlatina

Sintomak eztarriko mina, sukarra, buruko mina, linfa-gongoilen hantura eta erupzio bereizgarria dituzte. Erupzioa gorria da eta paper-latzaren gisa sentitzen da, eta mihia gorria eta pikorrekin ager daiteke. Maizago eragiten die 5 eta 15 urte bitarteko haurrei.

Oharra: Wikik ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.

Eskarlatina
Deskribapena
Mota	upper respiratory tract disease (en) , estreptokozia eritasuna
Espezialitatea	infektologia Pediatria
Arrazoia(k)	Streptococcus pyogenes
Sintoma(k)	Marrubi mihia, sukarra, tripako mina, oka, Negela, Amigdalitisa, adenopatia, eztarriko mina, ring of paleness around the mouth (en) , Pastia's lines (en) Takikardia
Patogenoaren transmisioa	droplet transmission (en)
Azterketa medikoa	miaketa fisiko
Tratamendua
Erabil daitezkeen botikak	Penizilina, macrolides (en) , Zefalosporina, Bankomizina, klindamizina eta antihistaminiko
Identifikatzaileak
GNS-10-MK	A38 eta A38.9
GNS-9-MK	034 eta 034.1
OMIM	012541
DiseasesDB	29032
MedlinePlus	000974
eMedicine	000974
MeSH	D012541
Disease Ontology ID	DOID:8596

Eskarlatinak faringitis estreptokozikoa edo larruazaleko infekzio estreptokozikoak dituzten pertsonei eragiten die. Bakterioak pertsonatik pertsonara hedatzen dira eztularen edo doministikuen bidez. Pertsona batek bakterioa duen objektu bat ukitu eta haren ahoa edo sudurra ukitzen duenean ere heda daiteke. Erupzio bereizgarria toxina eritrogenikoari zor zaio, bakterio-mota batzuek sortutako substantziari. Diagnostikoa normalean eztarriko kultibo batekin berresten da.

Ez dago txertorik eskarlatinarentzat. Prebentzioa eskuak maiz garbitzea, norberaren gauzak ez partekatzea eta gaixorik daudenean beste pertsonengandik urrun egotea da. Gaixotasuna antibiotikoekin trata daiteke, konplikazio gehienak prebenitzen baitituzte. Eskarlatinaren ondorioak txikiak dira tratamendua hartuz gero. Eskarlatinaren ondoriozko epe luzeko konplikazioek barne hartzen dituzte giltzurrun-eritasuna, kardiopatia erreumatikoa eta artritisa. XX. mendearen hasieran, antibiotikoak aurkitu aurretik, haurren heriotza-eragile nagusietako bat zen. Zenbait suero antitoxiko antibiotikoen aurretik sortu ziren; hala ere, inoiz ez zen behar adina egin, eta ezin izan zen erabili beste edozein gaixotasun tratatzeko, antibiotikoek egin dezaketen bezala.

Antibiotikoekiko erresistentzia-zantzuak izan dira, eta berriki agerraldiak izan dira Hong Kongen 2011n eta Erresuma Batuan, 2014. urtean. Erresuma Batuan, % 68 handitu zen eragina, lau urteetan, 2018ra arte. 2020ko urrian argitaratutako ikerketek erakutsi dutenez, bakterioa hiru birusek infektatu dutenez, bakterioaren andui indartsuagoak sortu dira.

Eskarlatina kutsakorra da, kutsapena arnas bidetik ala aho-bidetik izanik. Bakterioa airetik transmititu daiteke, listu-tantaren bidez (eztula, doministikuak...) ala kontaktu zuzenaren bidez (gaixoaren listu hondarrak dituzten objektuen bidez -fomiteak-).

Gaitzak betiko inmunitatea eragiten du: behin pasatuta, eskarlatina ez da inoiz berriz harrapatzen.

Estreptokokoa faringean ala amigdaletan kokatzen da, bere ahalmen patogenoa areagozten duten sustantziak ekoiztuz: hemolisinak, entzima hidrolitikoak eta toxina indartsu bat, toxina eritrogenikoa. Toxina honek antigeno moduan jarduten du, sintoma sistemikoak sortuz.

Eskarlatinaren inkubazio epea 2 eta 4 egun artekoa da. Lehenengo sintomak eztarriko mina eta sukar handia dira; faringea gorritzen da eta mingaina zuritu. Bi egun beranduago larruazaleko exantema agertzen da, orban gorri txikiak gorputz osoan azalduak. Toxina eritrogenikoa da exantema horren erruduna. Larruazaleko orbanak 7-10 egunetan desagertzen dira.

Penizilinaren bitartez tratatzen da gaitza, bakterio eragilea oso sentikorra baita antibiotiko honekiko. Penizilinari alergia dutenei eritromizina ematen zaie.