Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες 2004

Αυτή ήταν η 28η διοργάνωση Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων υπό την αιγίδα της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (ΔΟΕ). Συμμετείχαν 10.625 αθλητές (6.296 άντρες και 4.329 γυναίκες), μαζί με 5.500 προπονητές και συνοδούς, από 201 χώρες. Υπήρξαν συνολικά 301 τελετές απονομής μεταλλίων από 28 διαφορετικά αθλήματα.

Αγώνες της 28ης Ολυμπιάδας

Διοργανώτρια	Αθήνα, Ελλάδα
Σύνθημα	Καλώς ήλθατε σπίτι
Χώρες	201
Αθλητές	10.625 6.296 (Α), 4.329 (Γ)
Αγωνίσματα	301 σε 28 αθλήματα
Τελετή έναρξης	Παρασκευή 13 Αυγούστου 2004
Τελετή λήξης	Κυριακή 29 Αυγούστου 2004
Κήρυξη έναρξης	Πρόεδρος Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος
Όρκος αθλητών	Ζωή Δημοσχάκη
Όρκος κριτών	Λάζαρος Βορεάδης
Αφή της Φλόγας	Νίκος Κακλαμανάκης
Στάδιο	Ολυμπιακό Στάδιο (ΟΑΚΑ)

Για πρώτη φορά από το 1996, όλα τα μέλη της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής έλαβαν μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Στο Ολυμπιακό Αθλητικό Κέντρο Αθηνών έλαβε χώρα ένας μεγάλος αριθμός αθλημάτων, ενώ τα υπόλοιπα διεξήχθησαν στα προάστια της πόλης αλλά και στην Αττική. Το ολυμπιακό τουρνουά ποδοσφαίρου έγινε στις πόλεις: Θεσσαλονίκη, Βόλο, Πάτρα και Ηράκλειο. Από τους αθλητές ξεχώρισαν, ο Μάικλ Φελπς στην κολύμβηση, η Γερμανίδα Μπριγκίτε Φίσερ στο κανό/καγιάκ και ο Μαροκινός Χισάμ Ελ Γκερούζ.

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004 θεωρούνται κομβικό σημείο της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Υπήρξαν καταλυτικός παράγοντας για τη κατασκευή ενός μεγάλου αριθμού έργων, όπως των νέων γραμμών της Μετρό της Αθήνας και της Αττικής Οδού που άλλαξαν καθοριστικά το τοπίο της χώρας, και έμειναν επίσης στην ιστορία ως μία από τις πλέον επιτυχημένες διοργανώσεις Ολυμπιακών Αγώνων. Μάλιστα ο τότε πρόεδρος της ΔΟΕ Ζακ Ρογκ τους χαρακτήρισε «αξέχαστους ονειρικούς αγώνες». Στα μεταγενέστερα χρόνια, ωστόσο, υπήρξαν θεωρίες (κυρίως στα Μέσα Ενημέρωσης) ότι το συνολικό κόστος της διοργάνωσης έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην πρόκληση της ελληνικής οικονομικής κρίσης δημόσιου χρέους που ξεκίνησε το 2010 και τη μακροχρόνια περίοδο των μνημονίων που ακολούθησε. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι τα επίπεδα του δημόσιου χρέους δεν επηρεάστηκαν σημαντικά στα χρόνια πριν την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008, η οποία χτύπησε τότε βαρύτατα τη χώρα, ενώ επίσης το κόστος των Αγώνων, στη συνολική χρονική διάρκεια των 7 ετών της προετοιμασίας τους, ήταν ένα ελάχιστο κλάσμα του ΑΕΠ και του δημόσιου χρέους της χώρας.

Η Αθήνα επελέγη ως οικοδέσποινα πόλη στις 5 Σεπτεμβρίου 1997, στην 106η Σύνοδο της ΔΟΕ στη Λωζάνη, αφού είχε χάσει το 1990 τη διοργάνωση των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 1996, τον εορτασμό της 100ής επετείου των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων. Το 1997, η Αθήνα ήταν βασισμένη για την επιλογή της κατά ένα μεγάλο μέρος σε μια έκκληση στην ολυμπιακή ιστορία. Στον τελευταίο κύκλο της ψηφοφορίας, η Αθήνα νίκησε τη Ρώμη, με 66 ψήφους προς 41. Πριν από αυτό, το Μπουένος Άιρες, η Στοκχόλμη, το Κέιπ Τάουν και το Σαν Χουάν είχαν ήδη αποκλειστεί, αφού είχαν λάβει μόνο λίγες έως μερικές ψήφους.

Επιλογή 2004 — Αποτελέσματα ψηφοφορίας
Πόλη	Χώρα (ΕΟΕ)	1η	2η	3η	4η	5η
Αθήνα	Ελλάδα	32	...	38	52	66
Ρώμη	Ιταλία	23	...	28	35	41
Κέιπ Τάουν	Νότια Αφρική	16	62	22	20	-
Στοκχόλμη	Σουηδία	20	...	19	-	-
Μπουένος Άιρες	Αργεντινή	16	44	-	-	-

Από τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1968 στην Γκρενόμπλ (Γαλλία) είναι θεσμός να υπάρχει μια μασκότ για τους Αγώνες. Αυτό το χρόνο οι επίσημες μασκότ είναι δυο αδέλφια, ο Φοίβος και η Αθηνά, που ονομάστηκαν έτσι από το μυθικό Θεό του Ολύμπου Απόλλωνα – Φοίβο, Θεό του φωτός και της μουσικής και τη Θεά της Σοφίας, προστάτιδας της πόλης των Αθηνών, Αθηνά. Είναι εμπνευσμένες από τα αρχαία "δαίδαλα" που ήταν κούκλες και εκτός από από τις λατρευτικές χρήσεις που είχαν ήταν επίσης και παιχνίδια.

Η Τελετή Έναρξης πραγματοποιήθηκε στις 13 Αυγούστου 2004 σε μία αντίστροφη μέτρηση 28 δευτερολέπτων — ένα δευτερόλεπτο για το κάθε ένα από τους Ολυμπιακούς Αγώνες που διοργανώθηκε μέχρι τον τελευταίο που φιλοξένησε η Αθήνα — από ήχους που δίνουν το ρυθμό ενός ενισχυμένου κτύπου της καρδιάς. Επίσης, έχει ανακηρυχθεί και ως η καλύτερη Τελετή Έναρξης όλων των εποχών μέχρι σήμερα.

Η Ολυμπιακή φλόγα άναψε στην Αρχαία Ολυμπία την 25η Μαρτίου 2004. Μετά το σύντομο ταξίδι στην Πελοπόννησο, η φλόγα γύρισε όλο τον κόσμο και συγκεκριμένα τις πόλεις που διοργάνωσαν Θερινούς ή Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες.

Τον Ιούλιο, διέσχισε όλους τους νομούς της Ελλάδας με κορύφωση το βράδυ της 13ης Αυγούστου, με τον Νίκο Κακλαμανάκη να ανάβει το βωμό του Ολυμπιακού σταδίου, σηματοδοτώντας την έναρξη των 28ων Ολυμπιακών Αγώνων.

Το ταξίδι της παγκόσμιας λαμπαδηδρομίας:

 

Με ένα φαντασμαγορικό θέαμα από Έλληνες χορευτές και ένα καλλιτεχνικό πρόγραμμα με Ελληνικά τραγούδια, η Αθήνα αποχαιρέτησε τους 28ους Ολυμπιακούς Αγώνες.

 

Οι επίσημες κατηγορίες αθλημάτων παρατίθενται πιο κάτω. Υπήρξαν 28 αθλήματα που περιλάμβαναν στο σύνολο τους 37 αγωνίσματα. Η γυναικεία Πάλη συμπεριλήφθηκε για πρώτη φορά στο Ολυμπιακό πρόγραμμα. Το αγώνισμα της Σπάθης Γυναικών συμπεριλήφθηκε για πρώτη φορά στην Ολυμπιακή Ξιφασκία (Πατήστε σε ένα άθλημα για να μάθετε περισσότερα για τα αγωνίσματα του αθλήματος αυτού στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004).

Αθλητικές εγκαταστάσεις

Ποδοσφαιρικές εγκαταστάσεις

• Εθνικό Καυτανζόγλειο Στάδιο, Θεσσαλονίκη
• Παγκρήτιο Στάδιο, Ηράκλειο
• Παμπελοποννησιακό Στάδιο, Πάτρα
• Πανθεσσαλικό Στάδιο, Βόλος
• Στάδιο Καραϊσκάκη, Πειραιάς

Μη αθλητικές εγκαταστάσεις

• Βασικό Κέντρο Τύπου
• Διεθνές Αερολιμένας Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος»
• Διεθνές Ραδιοτηλεοπτικό Κέντρο

Μέρη διαμονής

• Ολυμπιακό Χωριό (Θρακομακεδόνες Αττικής)
• Οικιστικό Συγκρότημα «Λόφος Έντισον» (Λόφος Έντισον, Παλλήνη Αττικής)

Υπόμνημα: Τ = Τελικός (Τελετή Απονομής Μεταλλίων)

Οι συμμετέχουσες χώρες στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες 2004 παρατίθενται πιο κάτω:

Τα ονόματα και η διάταξη των εθνών είναι σύμφωνα με τη διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή και την Ολυμπιακή Επιτροπή της Αθήνας 2004 κατά τη διάρκεια της τελετής έναρξης.

Κύριο λήμμα: Ελληνική συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004

Πρώτες μεταλλιούχες χώρες:

Θέση	Χώρα	Χρυσά	Αργυρά	Χάλκινα	Σύνολο
1	Ηνωμένες Πολιτείες	35	39	29	103
2	Κίνα	32	17	14	63
3	Ρωσία	27	27	38	92
4	Αυστραλία	17	16	16	49
5	Ιαπωνία	16	9	12	37
6	Γερμανία	14	16	18	48
7	Γαλλία	11	9	13	33
8	Ιταλία	10	11	11	32
9	Κορέα	9	12	9	30
10	Μεγάλη Βρετανία	9	9	12	30
11	Κούβα	9	7	11	27
12	Ουκρανία	9	5	9	23
13	Ουγγαρία	8	6	3	17
14	Ρουμανία	8	5	6	19
15	Ελλάδα	6	6	4	16
Για τον πλήρη πίνακα, βλέπε Πίνακα μεταλλίων Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων 2004

• Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή
• Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες
• Θερινοί Παραολυμπιακοί Αγώνες 2004
• Κατάλογος κωδικών χωρών ΔΟΕ
• Ολυμπιακή Λαμπαδηδρομία 2004
• Ολυμπιακοί Αγώνες

• Athens 2004, οι Αγώνες στο ιστότοπο της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής.
• «Ολυμπιακή ερήμωση δέκα χρόνια μετά», αφιέρωμα στην αξιοποίηση των ολυμπιακών ακινήτων 10 χρόνια μετά την τέλεση των Αγώνων από την εφημερίδα «Η Καθημερινή», 15 Αυγούστου 2014.
•   Αθλητική Ανασκόπηση 2004: Ολυμπιακοί Αγώνες (Μέρος: 1) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
•   Αθλητική Ανασκόπηση 2004: Ολυμπιακοί Αγώνες (Μέρος: 2) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
•   Αθλητική Ανασκόπηση 2004: Ολυμπιακοί Αγώνες (Μέρος: 3) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)