Άγιος Μαρίνος: μικροκράτος στη νότια Ευρώπη

Ο Άγιος Μαρίνος, ή Σαν Μαρίνο, επίσημα Δημοκρατία του Άγιου Μαρίνου (ιταλικά: Repubblica di San Marino‎‎, επίσης γνωστός ως Γαληνοτάτη Δημοκρατία του Αγίου Μαρίνου (ιταλικά: Serenissima Repubblica di San Marino‎‎) είναι περίκλειστο μικροκράτος, που περιβάλλεται από την Ιταλία και βρίσκεται στην κεντρική ιταλική χερσόνησο, στη βορειοανατολική πλευρά των Απεννίνων Ορέων. Είναι το πέμπτο μικρότερο κράτος του κόσμου, με έκταση μόλις 61,19 τ.χλμ. και 33.908 κατοίκους, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία για τον Δεκέμβριο του 2023.

Γαληνoτάτη Δημοκρατία του Αγίου Μαρίνου Serenissima Repubblica di San Marino
Σημαία Εθνόσημο
Εθνικό σύνθημα: Libertas (Ελευθερία)
Εθνικός ύμνος: Inno Nazionale della Repubblica «Εθνικός Ύμνος της Δημοκρατίας»
Η θέση του Αγίου Μαρίνου (πράσινο) στην Ευρώπη (σκούρο γκρι)
Πρωτεύουσα	Πόλη του Αγίου Μαρίνου 43°56′N 12°26′E / 43.933°N 12.433°E / 43.933; 12.433
Μεγαλύτερη πόλη	Ντογκάνα 43°58′52.57″N 12°29′22.2″E / 43.9812694°N 12.489500°E / 43.9812694; 12.489500
Επίσημες γλώσσες	Ιταλικά
Πολίτευμα	Κοινοβουλευτική Δημοκρατία
Κυβερνώντες Διοικητές	Μιλένα Γκασπερόνι (Κόμμα Σοσιαλιστών και Δημοκρατών) Αλεσάντρο Ρόσι (Ενωμένη Αριστερά)
Νομοθετικό σώμα	Μεγάλο και Γενικό Συμβούλιο
Ανεξαρτησία - από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία - Σύνταγμα	3 Σεπτεμβρίου 301 (παραδοσιακή) 8 Οκτωβρίου 1600
Έκταση  • Σύνολο  • % Νερό  • Σύνορα	61,19 km2 (231η) αμελητέο 39 km
Πληθυσμός  • Εκτίμηση 12-2023   • Πυκνότητα	33.908 (223η)  555,9 κατ./km2 (23η)
ΑΕΠ (ΙΑΔ)  • Ολικό  (2017)  • Κατά κεφαλή	2,09 δισ. $ (175η)   60.651 $ (11η)
ΑΕΠ (ονομαστικό)  • Ολικό  (2017)  • Κατά κεφαλή	1,55 δισ. $ (174η)   44.947 $ (13η)
ΔΑΑ (2021)	0,853 (44η) – πολύ υψηλός
Νόμισμα	Ευρώ (€ EUR)
Ζώνη ώρας  • Θερινή ώρα	CET (UTC +1) (UTC +2)
Internet TLD	.sm
Οδηγούν στα	δεξιά
Κωδικός κλήσης	+378

Ο Άγιος Μαρίνος συχνά αναφέρεται ως το παλαιότερο δημοκρατικό κράτος στον κόσμο. Σύμφωνα με την παράδοση, ιδρύθηκε από τον Μαρίνο της Ραμπ, έναν χριστιανό λιθοξόο στις 3 Σεπτεμβρίου του έτους 301, όταν, προσπαθώντας να ξεφύγει από τον διωγμό του Διοκλητιανού, κατέφυγε στον τόπο που βρίσκεται σήμερα το κρατίδιο και έχτισε μια εκκλησία. Πολιούχος αγία της χώρας είναι η Αγία Αγάθη.

 

Σύμφωνα με την παράδοση, ο Μαρίνος έφυγε από το νησί της Αδριατικής, Ραμπ (ιταλικά: Arbe), μαζί με τoν αδελφικό του φίλο Λέο και κατευθύνθηκε στην πόλη του Ρίμινι. Μετά τον διωγμό λόγω των χριστιανικών του κηρυγμάτων, κατέφυγε στο κοντινό βουνό Μόντε Τιτάνο (Monte Titano), όπου έχτισε μια μικρή εκκλησία και με αυτόν τον τρόπο ίδρυσε την πόλη και ό,τι σήμερα αποτελεί το κράτος του Αγίου Μαρίνου.

Στα μέσα του 5ου αιώνα σχηματίστηκε μια κοινότητα· εξαιτίας της σχετικά απρόσιτης περιοχής και της ανέχειας, κατάφερε, με μερικές σύντομες «παρεμβολές», να διατηρήσει την αυτονομία της. Το 1631 η ανεξαρτησία της αναγνωρίστηκε και από τον πάπα.

Κατά την πρώιμη φάση της διαδικασίας της ιταλικής ενοποίησης του 19ου αιώνα ο Άγιος Μαρίνος αποτέλεσε τόπο καταφυγίου για πολυάριθμους ανθρώπους οι οποίοι διώχθηκαν επειδή ήταν οπαδοί της Ιταλικής ενοποίησης. Εις ανάμνησιν αυτής της υποστήριξης, ο Τζουζέπε Γκαριμπάλντι αποδέχθηκε την επιθυμία του κράτους του Αγίου Μαρίνου να μη συμπεριληφθεί στο νέο ιταλικό κράτος. Ο Ναπολέων αρνήθηκε, μάλιστα, να καταλάβει τη χώρα. Ο ίδιος σχολίασε: «Μα γιατί είναι μια πρότυπη Δημοκρατία!»

Η κυβέρνηση του Αγίου Μαρίνου ονόμασε τον Αβραάμ Λίνκολν επίτιμο πολίτη της χώρας. Εκείνος απάντησε γραπτώς, λέγοντας ότι η Δημοκρατία αποδείκνυε πως «το κράτος το οποίο θεμελιώθηκε πάνω σε δημοκρατικές αρχές είναι σε θέση να διοικηθεί έτσι, ώστε να είναι ασφαλές και παντοτινό».

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο Άγιος Μαρίνος ήταν σε θέση να παραμείνει και επίσημα ουδέτερος. Οι Δυνάμεις του Άξονα υποχώρησαν από τη χώρα και καταδιώχθηκαν από αμερικανικά και βρετανικά στρατεύματα. Οι στρατιωτικές δυνάμεις των Συμμάχων αποχώρησαν μερικές εβδομάδες αργότερα.

Η χώρα κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ της πρώτης δημοκρατικά εκλεγμένης κομμουνιστικής κυβέρνησης, η οποία διήρκεσε από το 1945 έως το 1957.

Ο Άγιος Μαρίνος ήταν η μικρότερη δημοκρατική χώρα στον κόσμο από το 301 έως το 1968, όταν και η νήσος Ναουρού έγινε ανεξάρτητο κράτος.

Έγινε μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης το 1998 και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών το 1992. Δεν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (PDCS) έλαβε 21 από τις 60 έδρες στη Βουλή, που ονομάζεται Consiglio Grande e Generale (ελλ. «Μεγάλο και Γενικό Συμβούλιο») στις εκλογές της 4ης Ιουνίου 2006, ενώ ο έτερος του συνασπισμού, το Σοσιαλιστικό PSS τις 20, η Λαïκή Συμμαχία 7, η Ενωμένη Αριστερά 5 και το Νέο Σοσιαλιστικό Κόμμα τις 3 έδρες.

Στις εκλογές του 2008 νικητής αναδείχθηκε ο συνασπισμός Συμφωνία για τον Άγιο Μαρίνο, που εξασφάλισε 35 επί συνόλου 60 εδρών στο Μέγα και Γενικό Συμβούλιο.

 

 

Ο πληθυσμός της χώρας είναι 33.908 το 2023. Ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού είναι 0,65% (εκτίμηση 2020). Ο ρυθμός γεννήσεων είναι 8,8 γεννήσεις/1000 κατοίκους και θανάτων 9,0 θάνατοι/1000 κατοίκους (εκτίμηση 2020).

Η γλώσσα που ομιλείται είναι τα Ιταλικά, με τη διάλεκτο Emiliano-Romagnolo, ενώ ο ρωμαιοκαθολικισμός είναι η κυρίαρχη θρησκεία. Επίσης, υπάρχουν 208 Μάρτυρες του Ιεχωβά.

Ηλικιακή δομή

0-14 ετών: 14,73% (2.662 άρρενες θήλεις 2.379)
15-64 ετών: 65,04% (10.768 άρρενες θήλεις 11.495)
65 ετών και άνω: 20,24% (άρρενες 3.123 θήλεις 3.805) (εκτίμηση 2020)
Καθαρή μετανάστευση ποσοστό: 6,6 διακινουμένων / 1000 πληθυσμού (εκτίμηση 2020)

Αναλογία φύλου

κατά τη γέννηση: 1,09 άρρενα / γυναίκα
κάτω των 15 ετών: 1,12
15-64 ετών: 0,98 άρρενα / γυναίκα
65 ετών και άνω: 0,82 άρρενα / γυναίκα
συνολικού πληθυσμού: 0,94 άρρενα / γυναίκα (εκτίμηση 2020)

Ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας: 4,2 θάνατοι/1000 γεννήσεις ζώντων (εκτίμηση 2020)

Προσδόκιμο ζωής

Προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση:
συνολικού πληθυσμού: 83,5 χρόνια
άρρενες: 80,9 χρόνια
θήλεις: 86,3 χρόνια (εκτίμηση 2020)

Συνολικό ποσοστό γονιμότητας: 1,52 παιδιά που γεννήθηκαν / γυναίκα (εκτίμηση 2020)

Δήμοι

 

Ο Άγιος Μαρίνος υποδιαιρείται σε 9 δήμους, που λέγονται Castelli -φρούρια- (ενικός castello), ο καθένας σε διαφορετικό λόφο, όπως ακριβώς απεικονίζεται στο εθνόσημο του Αγίου Μαρίνου), οι οποίοι είναι επίσης πόλεις.

• Η πόλη του Αγίου Μαρίνου (Città di San Marino) είναι πρωτεύουσα. Υπάρχουν επίσης οκτώ μικρότεροι Δήμοι:

• Ακουαβίβα
• Μπόργκο Ματζόρε
• Κιεζανουόβα
• Ντομανιάνο
• Φαετάνο
• Φιορεντίνο
• Μοντετζαρντίνο
• Σεραβάλε

Η μεγαλύτερη πόλη είναι η Ντογκάνα, που ανήκει στον δήμο (castello) του Σεραβάλε.

Η έδρα του δήμου ονομάζεται capoluogo ενώ οι μικρότερες κοινότητες καλούνται frazioni.

Το ΑΕΠ της χώρας είναι $ 940.000.000 (194η στον κόσμο) εκτίμηση 2001. Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ είναι 7,50% (εκτ. 2001). Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι $34.600 (εκτ. 2001).

Επίσημο νόμισμα είναι το ευρώ, ακόμα και αν η χώρα δεν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μάλιστα, έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί τις δικές της εθνικές παραστάσεις στην εθνική όψη των κερμάτων ευρώ. Πριν το ευρώ, νόμισμα του Αγίου Μαρίνου ήταν η λίρα Αγίου Μαρίνου, η οποία ήταν συσχετιζόμενη και ανταλλάξιμη με την ιταλική λίρα. Ο μικρός αριθμός των νομισμάτων του ευρώ για τον Άγιο Μαρίνο, όπως και στην περίπτωση με τη λίρα παλαιότερα, ενδιαφέρουν κατά κύριο λόγο τους συλλέκτες νομισμάτων.

Ο τουριστικός τομέας συνεισφέρει πάνω από 50% στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν, με πάνω από 3,3 εκ. τουρίστες να επισκέπτονται τη χώρα το 1997. Άλλες βιομηχανίες- «κλειδιά» είναι οι τράπεζες, η κεραμική και τα ηλεκτρικά είδη. Τα κύρια γεωργικά προϊόντα είναι το κρασί και το τυρί.

Τα γραμματόσημα του Αγίου Μαρίνου, τα οποία είναι έγκυρα μόνο για επιστολές εσωτερικού, πωλούνται κυρίως σε φιλοτελιστές και αποτελούν πηγή εισοδήματος.

Το πιο κοντινό στον Άγιο Μαρίνο αεροδρόμιο, που βρίσκεται στην Ιταλία, είναι το διεθνές αεροδρόμιο Φεντερίκο Φελίνι κοντά στην πόλη του Ρίμινι. Η οδήγηση γίνεται στη δεξιά πλευρά του δρόμου. Το οδικό δίκτυο εκτεινόταν στα 292 χιλιόμετρα σύμφωνα με στοιχεία του 2006.

 

Κυβερνώντες Διοικητές

Η χώρα κυβερνάται από δύο Κυβερνώντες Διοικητές.

Αρχηγός Κυβέρνησης είναι η Αντονέλα Μουλαρόνι, υπουργός Εξωτερικών- ασκεί και μερικές από τις αρμοδιότητες του Πρωθυπουργού- η οποία εξελέγη με πενταετή θητεία.

Το δικαίωμα ψήφου χορηγείται στην ηλικία των 18 ετών.

Ο Άγιος Μαρίνος έχει έναν από τους μικρότερους στρατούς στον κόσμο. Οι διαφορετικές πτέρυγές του έχουν επίσης διαφορετικές λειτουργίες, εκτελώντας εθιμοτυπικά καθήκοντα, περιφρουρώντας τα σύνορα, φρουρώντας κυβερνητικά κτήρια και βοηθώντας την αστυνομία σε ποινικές υποθέσεις. Λειτουργεί επίσης χωροφυλακή, η οποία τεχνικά είναι μέρος του στρατού. Ολόκληρο το στρατιωτικό σώμα εξαρτάται από τη συνεργασία των ενόπλων δυνάμεων και των εθελοντών συντρόφων τους, οι οποίοι απαρτίζουν τη Στρατιωτική Δύναμη Εθελοντών (Corpi Militari Volontari). Η Ιταλία ευθύνεται για την άμυνα από την επιβουλή του στρατού μιας ξένης δύναμης.

Μια από τις στρατιωτικές μονάδες που εκτελούν εθιμοτυπικά καθήκοντα είναι και η Φρουρά των Βράχων (Guardia di Rocca), της οποίας ο ρόλος επανακαθορίστηκε με νόμο το 1987. Η δύναμη αυτή μετέχει και είναι γνωστή στην τελετή της αλλαγής φρουράς. Ειδική μονάδα ευθύνεται για την περιφρούρηση του κοινοβουλίου.

Το 96% του συνολικού πληθυσμού είναι εγγράμματοι, εκ των οποίων το 95% είναι γυναίκες και το 97% άνδρες. Λειτουργεί πανεπιστήμιο (Università degli Studi della Repubblica di San Marino), το οποίο περιλαμβάνει σχολή Ιστορικών Σπουδών Scuola Superiore di Studi Storici in San Marino. Επίσης, άλλα σημαντικά εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι το Istituto Musicale Sammarinese (Μουσικό Ινστιτούτο του Αγίου Μαρίνου) και η Accademia Internazionale delle Scienze San Marino (Διεθνής Ακαδημία Επιστημών του Αγίου Μαρίνου). Η τελευταία είναι γνωστή γιατί υιοθέτησε την εσπεράντο ως γλώσσα για τα μαθήματα αλλά και για τις πανεπιστημιακές εκδόσεις.

 

Οι Τρεις Πύργοι του Αγίου Μαρίνου είναι χτισμένοι πάνω στις τρεις κορυφές του Μόντε Τιτάνο στην πρωτεύουσα. Απεικονίζονται στη σημαία της χώρας, καθώς επίσης και στο εθνόσημο. Οι τρεις αυτοί πύργοι ονομάζονται:

• Guaita - ο παλαιότερος εκ των τριών. Κατασκευάστηκε τον 11ο αιώνα.
• Cesta - χτίστηκε τον 13ο αιώνα. Βρίσκεται στην υψηλότερη κορυφή του Μόντε Τιτάνο.
• Montale - χτίστηκε τον 14ο αιώνα, στη χαμηλότερη κορυφή. Είναι ακόμη ιδιωτικός.

Ακόμη, στον Άγιο Μαρίνο παρασκευάζεται μία τούρτα, που είναι γνωστή με το όνομα La Torte Di Tre Monti («Τούρτα των τριών Βουνών/Πύργων»). Είναι παρόμοια με μία τούρτα σαβαγιάρ με στρώσεις, επικαλυμμένη με σοκολάτα.

Στον Άγιο Μαρίνο υπάρχουν 3 πρεσβείες και προξενεία από κράτη που εκπροσωπούνται άμεσα σε αυτόν.

• General information of San Marino: Politics, Institutions and very other

• Άγιος Μαρίνος στο Curlie