Κένυα: χώρα της ανατολικής Αφρικής

Η Κένυα είναι χώρα της ανατολικής Αφρικής με έκταση 580.367 τ.χλμ. και πληθυσμό 51.525.602 κατοίκους, σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2023. Συνορεύει νοτιοδυτικά με την Τανζανία, δυτικά με την Ουγκάντα και βρέχεται από τη λίμνη Βικτόρια, βορειοδυτικά με το Νότιο Σουδάν, βόρεια με την Αιθιοπία, βορειοανατολικά και ανατολικά με τη Σομαλία και νοτιοανατολικά βρέχεται από τον Ινδικό ωκεανό. Πρωτεύουσα είναι το Ναϊρόμπι. Η Κένυα ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Βρετανία στις 12 Δεκεμβρίου 1963.

Δημοκρατία της Κένυας Jamhuri ya Kenya Republic of Kenya
Σημαία Εθνόσημο
Εθνικό σύνθημα: Harambee (Σουαχίλι) «Ας τραβήξουμε όλοι μαζί»
Εθνικός ύμνος: Ee Mungu Nguvu Yetu (Ω Θεέ όλης της Δημιουργίας)
Η θέση της Κένυας (πράσινο)
Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη	Ναϊρόμπι 1°17′00″S 36°49′00″E / 1.2833°S 36.8167°E / -1.2833; 36.8167 (Ναϊρόμπι)
Επίσημες γλώσσες	Σουαχίλι, Αγγλικά
Πολίτευμα	Προεδρική Δημοκρατία
Πρόεδρος Αντιπρόεδρος	Γουίλιαμ Ρούτο Ριγκάθι Γκατσάκουα
Ανεξαρτησία Από το Ην. Βασίλειο Ισχύον Σύνταγμα	12 Δεκεμβρίου 1963 27 Αυγούστου 2010 - αρχικό Σύνταγμα: 12 Δεκεμβρίου 1963, αναθεωρήθηκε το 1964 και επανασυντάχθηκε με αναθεωρήσεις
Έκταση  • Σύνολο  • % Νερό  • Σύνορα Ακτογραμμή	580.367 km2 (49η) 2,3 3.477 km 536 km
Πληθυσμός  • Εκτίμηση 2023   • Απογραφή 2019   • Πυκνότητα	51.525.602 (29η)  47.564.296   88,8 κατ./km2 (126η)
ΑΕΠ (ΙΑΔ)  • Ολικό  (2016)  • Κατά κεφαλή	152,763 δισ. $ (81η)   3.361 $ (149η)
ΑΕΠ (ονομαστικό)  • Ολικό  (2016)  • Κατά κεφαλή	68,919 δισ. $ (85η)   1.516 $ (147η)
ΔΑΑ (2021)	0,575 (152η) – μεσαίος
Νόμισμα	Σελίνι Κένυας (KES)
Ζώνη ώρας	EAT (UTC +3)
Internet TLD	.ke
Οδηγούν στα	αριστερά
Κωδικός κλήσης	+254

Εθνοφυλετικά το 67% των κατοίκων είναι Μπαντού με κυριότερη φυλή την Κικουγιού (το 23% του πληθυσμού της χώρας). Άλλες φυλές Μπαντού είναι οι Κάμπα ή Άκαμπα 11%, Λούγια 14%, Ντιίγκο, Γκιριάμα, κ.α. Επίσης σημαντική γλωσσο-φυλετική ομάδα Μπαντού είναι οι Σουαχίλι που κατοικούν στην παράλια περιοχή του Ινδικού ωκεανού. Το υπόλοιπο 33% που είναι μεν η μειονότητα σε σχέση με τους Μπαντού, αλλά καταλαμβάνει τη μεγαλύτερη έκταση της χώρας, αποτελείται κυρίως από Σομαλούς στα βορειοανατολικά, Νειλοτικές φυλές του Σουδάν (Λούο 13%, Καλέντζιν 11%, Λρύχνα) στα δυτικά, Νειλοχαμητικές φυλές του Σουδάν (Μασσάι στα νότια, Σαμπούρου, Τουρκάνα, Μπόραν κ.α στα βόρεια, Ντορόμπο κ.ά.) και τέλος Άραβες στα παράλια και λίγοι Ευρωπαίοι.

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 66,1 χρόνια (63,7 χρόνια οι άνδρες και 68,4 οι γυναίκες).

Θρησκείες

Στο θρήσκευμα αποτελούν οι Χριστιανοί το 85% (προτεστάντες 48%, καθολικοί 33%, ορθόδοξοι 4%) οι Μουσουλμάνοι το 10%, οι παραδοσιακές αφρικανικές θρησκείες και οι ασιατικές θρησκείες το 5%. Επίσης, υπάρχουν 26.060 Μάρτυρες του Ιεχωβά και 12.184 Μορμόνοι της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών.

Γλώσσες

Επίσημες γλώσσες της Κένυας, είναι η Αγγλική και η Σουαχίλι μία Μπαντού γλώσσα με μερικές λέξεις αραβικής προέλευσης. Μιλιέται αρκετά και η Μπαντού γλώσσα Κικουγιού και άλλες γλώσσες του κλάδου στα κεντρικά της χώρας. Επίσης στα δυτικά μιλιούνται οι νειλοτικές, στα βόρεια και νότια οι νειλο-χαμητικές και στα βορειοανατολικά οι σομαλικές διάλεκτοι.

Η χώρα διαιρείται σε 47 κομητείες (Counties), οι οποίες δημιουργήθηκαν μετά από συνταγματική αλλαγή το 2010. Προηγουμένως, η Κένυα διαιρείται σε 8 επαρχίες:

• Κεντρική (Νιέρι)
• Ανατολική (Εμπού)
• Βορειοανατολική (Γκαρίσα)
• Ναϊρόμπι (Ναϊρόμπι)
• Πεδιάδα Ριφτ (Νακουρού)
• Νυάνζα (Κισουμού)
• Δυτική (Κακαμέγκα)
• Ακτή (Μομπάσα)

Κλίμα

 

Το κλίμα της Κένυας είναι καθαρά τροπικό με μια βροχερή και μια ξηρή εποχή και με θερμοκρασίες, τοπία και βλάστηση που παρ'όλα αυτά ποικίλουν από περιοχή σε περιοχή. Λόγω της ύπαρξης υψιπέδων στα δυτικά και κεντρικά της χώρας, το κλίμα εκεί είναι πιο δροσερό και υγιεινό για τον άνθρωπο, και γι' αυτό και η πρωτεύουσα Ναϊρόμπι όπως και πολλές άλλες πόλεις της Κένυας, είναι χτισμένη σε υψόμετρο άνω των 1.000 μ. Η βλάστηση εκεί είναι η πλουσιότερη σε όλη την Κένυα με ορεινά τροπικά δάση και δενδρώδεις σαβάνες. Ιδιαίτερα στην περιοχή της λίμνης Βικτόρια και στους πρόποδες του όρους Κένυα, το κλίμα είναι πιο υγρό με αποτέλεσμα την ύπαρξη μικρών περιφερειακών ισημερινών δασών.

Πιο ανατολικά, νότια και νοτιοανατολικά το κλίμα γίνεται πιο ζεστό με θερμοκρασίες και τοπία που όντως θυμίζουν αφρικανική χώρα. Εκεί η βλάστηση τείνει περισσότερο προς αυτήν της σαβάνας και της στέπας σε κάποια σημεία, και με τα 2 μεγάλα πάρκα άγριων ζώων της χώρας να καλύπτουν μεγάλες εκτάσεις: το Μασσάι Μάρα (Massai Mara) στα νοτιοδυτικά της χώρας στα σύνορα με την Τανζανία και το Αμπονσέλι (Abonselli) στα πιο νοτιοανατολικά.

Ακόμα πιο ανατολικά και νοτιοανατολικά, στα παράλια του Ινδικού ωκεανού, το κλίμα είναι ζεστό και πιο υγρό με αποτέλεσμα την ύπαρξη ζέστης μαζί με την υγρασία που φέρνει ο ωκεανός, κάνοντας την ατμόσφαιρα πιο αποπνικτική. Η βλάστηση εκεί είναι ισημερινού τύπου με μικρά ισημερινά δάση κατά μήκος των ακτών στους πιο εσωτερικούς λόφους, και με κοκοφοίνικες στα παράλια.

Στα ανατολικά και βορειοανατολικά ηπειρωτικά της χώρας στα σύνορα με τη Σομαλία, το κλίμα γίνεται ακόμα πιο ζεστό αλλά και ξηρό με πιο λίγες βροχοπτώσεις κατά τη βροχερή περίοδο, όπου η βλάστηση γίνεται πιο φτωχή με ακανθώδη φυτά, ακακίες και σε κάποια σημεία φυτρώνει ο Φοίνικας Ντουμ, εμφανίζοντας το τοπίο όψεις περισσότερο στεπικές και ημιερημικές.

Πιο δυτικά από πριν, ανάμεσα στα βόρεια σύνορα της χώρας με την Αιθιοπία και τις ανατολικές όχθες της λίμνης Τουρκάνα, το κλίμα γίνεται πιο ημιερημικό έως ερημικό, όπου και κυριαρχεί η μοναδική μικρή έρημος της χώρας, η έρημος Τσάλμπι. Η βλάστηση εκεί αντιπροσωπεύεται από ακανθώδη φυτά και τον Φοίνικα Ντουμ που είναι ανθεκτικός σε τέτοιες δύσκολες κλιματικές συνθήκες. Όαση για την περιοχή θεωρούνται τα όρη Μάρσαμπιτ που σε σχέση με τα γύρω τους ημιερημικά κατά τ' άλλα τοπία, εκεί η βλάστηση κυρίως στα μεγαλύτερα ύψη, παίρνει όψεις ισημερινού δάσους με την ύπαρξη και δύο κρατήρων-λιμνών, μία εικόνα σπάνια πάνω στην Αφρική δίπλα στην έρημο (Τσάλμπι) να σου ξεπετάγεται απότομα σε απόσταση κάποιων χιλιομέτρων, ζούγκλα με οργιαστική βλάστηση.

Τέλος στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας, βορειοδυτικά δηλαδή του όρους Κένυα και δυτικά της λίμνης Τουρκάνα στη Μεγάλη Κοιλάδα (Μεγάλη Ρηξιγενή Κοιλάδα) και μέχρι τα βορειοανατολικά σύνορα της Ουγκάντα και τα σύνορα με το Σουδάν, το τοπίο επαναλαμβάνεται περίπου με ερημικές, ημιερημικές, στεπικές και σε κάποια σημεία σαβανικές όψεις. Εκεί φυτρώνει ο Φοίνικας Ντουμ, ακακίες και άλλα ακανθώδη φυτά.

Γενικά όλη η βόρεια Κένυα λόγω κλιματικών συνθηκών και γειτνίασης στα βορειοανατολικά της, με τη Σομαλία και τη νοτιοανατολική Αιθιοπία που έχουν επίσης τις ίδιες κλιματικές συνθήκες, είναι επίσης και το νοτιότερο «σύνορο» ύπαρξης της καμήλας, είτε σε άγρια κατάσταση, είτε σε κατάσταση εξημέρωσης ως μέσο μεταφοράς των λαών του βορρά της χώρας.

Σταυροδρόμι φυλών, θρησκειών και ξένων επιρροών, η Κένυα παρασύρθηκε -όπως και άλλες χώρες της Αφρικής- στη δίνη της κοινωνικοπολιτικής αναταραχής. Το 1965, οι αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της κυβέρνησης ήταν έντονες καθώς ο πρόεδρος Γιόμο Κενυάτα προσπάθησε να συγκρατήσει τις φιλοσοβιετικές ροπές συνεργατών του, όπως ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και ηγετικό στέλεχος του κυβερνώντος Κόμματος Εθνικής Ενότητας (ΚΑΝΟΥ) Ογκίντα Οντίνγκα, παραμένοντας ταυτόχρονα στο στρατόπεδο των αδεσμεύτων. Ο Ογκίντα παραιτήθηκε από την κυβέρνηση και το κόμμα τον Απρίλιο, ενώ οι μαχητές των Μάου Μάου, ο επικεφαλής των οποίων Γιόμο Κενυάτα διεξήγαγε τον αγώνα της ανεξαρτησίας, δεν δέχθηκαν να παραδώσουν τα όπλα με αντάλλαγμα τη χορήγηση αμνηστίας. Χαρακτηριστικό είναι ότι στα τέλη Απριλίου η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι φορτία σοβιετικών όπλων, τα οποία είχαν πρόσφατα φτάσει στην Κένυα, είναι "πεπαλαιωμένα, ακατάλληλα προς χρήση, επομένως θα επιστραφούν". Δημιουργήθηκε, παράλληλα, διπλωματικό ζήτημα με την Ουγκάντα, όταν αστυνομικοί συνέλαβαν φορτίο κινεζικών βαρέων όπλων που μετέφεραν Ουγκαντέζοι αξιωματικοί στην Κένυα.

Κρίση 2007-2008

Μετά τις εκλογές που διεξήχθησαν στις 27 Δεκεμβρίου του 2007 (και στις οποίες ο πρόεδρος Μουάι Κιμπάκι αυτοανακηρύχθηκε νικητής παρά τις καταγγελίες από την αντιπολίτευση για νοθεία) ακολούθησαν ταραχές, που είχαν αποτέλεσμα το θάνατο 800-1.500 ατόμων και να εγκαταλείψουν τις εστίες τους 180.000-250.000 άτομα Στα χειρότερα επεισόδια βίας, την Πρωτοχρονιά του 2007, σφαγιάστηκαν σε ναό κοντά στο Ελντορέτ, 30 πολίτες. Ταραχές έγιναν ειδικά στην επαρχία της Κοιλάδας Ριφτ.

Έναν μήνα μετά τις ταραχώδεις εκλογές έφτασε ως απεσταλμένος στη χώρα ο πρώην ΓΓ του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, ο οποίος κατάφερε να φέρει τις δύο πλευρές στο τραπέζι του διαλόγου. Στις 28 Φεβρουαρίου του 2008 ο Κιμπάκι και ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Ράιλα Οντίνγκα υπέγραψαν συμφωνία για κοινή κυβέρνηση, που ονομάστηκε Εθνική Συμφωνία και Πράξη Συμφιλίωσης. Με βάση αυτή συστάθηκε κυβέρνηση συνασπισμού και θεσμοθετήθηκε θέση πρωθυπουργού. Ο Οντίνγκα διορίστηκε πρωθυπουργός στις 13 Απριλίου και το νέο υπουργικό συμβούλιο, αποτελούμενο από 40 μέλη, ορκίστηκε στις 17 Απριλίου. Το 2010 η Εθνοσυνέλευση συμφώνησε στην κατάργηση του αξιώματος του Πρωθυπουργού και σε ένα νέο σχέδιο Συντάγματος, το οποίο εγκρίθηκε σε δημοψήφισμα τον Αύγουστο του 2010, με ποσοστό 68,5% και το οποίο τέθηκε σε ισχύ στις 27 Αυγούστου 2010..

 

Ο πρόεδρος Μουάι Κιμπάκι παρέδωσε την εξουσία στο διάδοχό του, Ουχούρου Κενυάτα, τον Απρίλιο του 2013.

Στις προεδρικές εκλογές του 2013 που διεξήχθησαν στις 4 Μαρτίου, εξελέγη πρόεδρος της χώρας ο Ουχούρου Κενυάτα. Ήταν οι πρώτες προεδρικές εκλογές στην ιστορία της χώρας όπου θα μπορούσε να γίνει και δεύτερος γύρος σε περίπτωση που κανένας από τους δύο υποψηφίους δεν είχε συγκεντρώσει το απαιτούμενo ποσοστό από τον πρώτο γύρο και οι πρώτες για τη διεξαγωγή των οποίων ανατέθηκε η διαδικασία σε Εφορευτική Επιτροπή. Την ίδια μέρα διεξήχθησαν και οι εκλογές για Βουλή και Γερουσία. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.

Η οδήγηση γίνεται στα αριστερά.

• Νέος Παγκόσμιος Άτλας, εκδόσεις ΔΟΜΗ, 1996.

• Κένυα στο Curlie

Αυτό το γεωγραφικό λήμμα χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.