Γκαμπόν: χώρα της Αφρικής

Η Δημοκρατία της Γκαμπόν (γαλλικά: République Gabonaise‎‎) είναι μια χώρα στην κεντροδυτική Αφρική, με έκταση 267.667 τ.χλμ. και πληθυσμό 2.349.099 κατοίκους, σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2023. Δυτικά βρέχεται από τον Ατλαντικό ωκεανό, βόρεια συνορεύει με την Ισημερινή Γουινέα και το Καμερούν, ανατολικά και νότια συνορεύει με τη Δημοκρατία του Κονγκό. Απέκτησε την ανεξαρτησία της τις 17 Αυγούστου 1960 από τη Γαλλία. Μεγαλύτερη πόλη είναι η Λιμπρεβίλ που είναι και η πρωτεύουσά της. Η επίσημη γλώσσα του κράτους είναι η Γαλλική και από τις 16 Οκτωβρίου 2009 ανέλαβε καθήκοντα προέδρου χώρας της Γκαμπόν ο Αλί Μπονγκό . Ο μακροβιότερος πρόεδρός της, Ομάρ Μπονγκό, απεβίωσε στην Ισπανία, τον Ιούνιο του 2009.

Δημοκρατία της Γκαμπόν République Gabonaise
Σημαία Εθνόσημο
Εθνικό σύνθημα: "Union, Travail, Justice" (Ένωση, Δουλειά, Δικαιοσύνη)
Εθνικός ύμνος: La Concorde
Η θέση της Γκαμπόν (πράσινο)
Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη	Λιμπρεβίλ 0°23′24″N 9°27′16″E / 0.3901°N 9.4544°E / 0.3901; 9.4544 (Λιμπρεβίλ)
Επίσημες γλώσσες	Γαλλικά
Πολίτευμα	Προεδρικό Σύστημα υπό στρατιωτική δικτατορία
Μεταβατικός Πρόεδρος και Πρόεδρος της Επιτροπής για τη Μετάβαση και την Αποκατάσταση των Θεσμών Μεταβατικός Πρωθυπουργός	Μπρις Ολιγκί Νγκεμά Ραϊμόν Εντόνγκ Σιμά
Ανεξαρτησία από τη Γαλλία Ισχύον Σύνταγμα	17 Αυγούστου 1960 14 Μαρτίου 1991
Έκταση  • Σύνολο  • % Νερό  • Σύνορα Ακτογραμμή	267.667 km2 (77η) 3,76 2.551 km 885 km
Πληθυσμός  • Εκτίμηση 2023   • Πυκνότητα	2.349.099 (146η)  8,8 κατ./km2 (223η)
ΑΕΠ (ΙΑΔ)  • Ολικό  (2016)  • Κατά κεφαλή	36,218 δισ. $ (116η)   19.252 $ (53η)
ΑΕΠ (ονομαστικό)  • Ολικό  (2016)  • Κατά κεφαλή	14,563 δισ. $ (117η)   7.741 $ (66η)
ΔΑΑ (2021)	0,706 (112η) – υψηλός
Νόμισμα	Φράγκο CFA Κεντρικής Αφρικής (XFA)
Ζώνη ώρας	Ώρα Κεντρικής Αφρικής (UTC +1)
Internet TLD	.ga
Οδηγούν στα	δεξιά
Κωδικός κλήσης	+241

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 66,5 χρόνια (63,6 χρόνια οι άνδρες και 69,7 οι γυναίκες).

Πολίτευμα της χώρας ήταν η πολυκομματική προεδρική δημοκρατία έως το 2023. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 21 ετών και άνω. Αρχηγός Κράτους και κυβέρνησης είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, του οποίου η θητεία είναι επταετής και απεριόριστη. Προεδρικές εκλογές διεξήχθησαν πρόωρα στις 30 Αυγούστου του 2009 μετά τον θάνατο του επί 42 χρόνια προέδρου, Ομάρ Μπονγκό. Πρόεδρος εξελέγη ο γιος του αποβιώσαντα Ομάρ, ο Αλί Μπονγκό, ο οποίος επανεξελέγη το 2016. Επίσης, συστάθηκε και η θέση του Αντιπροέδρου. Ο Αλί Μπονγκόα ανατράπηκε με στρατιωτικό πραξικόπημα το 2023.

Ο μικρός πληθυσμός της και οι ξένες επενδύσεις από ιδιώτες, σε συνδυασμό με τον φυσικό της πλούτο, συνετέλεσαν στο να καταστεί η χώρα μία από τις πλέον ευημερούσες στην περιοχή, έχοντας τον υψηλότερο Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης στην Υποσαχάρια Αφρική.

Τον Απρίλιο του 2009 η ΕΕ συμπεριέλαβε όλες τις αεροπορικές εταιρείες στη χώρα εκτός από δύο (Gabon Airlines και Afrijet) στον κατάλογο με τους αερομεταφορείς που απαγορεύεται να εκτελούν πτήσεις προς τα 27 κράτη μέλη, για λόγους ασφαλείας. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά. Κύρια λιμάνια είναι η Λιμπρεβίλ, η Γκαμπά, η Λουσιντά και η Πορτ-Ζεντίλ.

Η χώρα έχει επιλεγεί να συνδιοργανώσει το Κύπελλο Εθνών Αφρικής το 2012 μαζί με την Ισημερινή Γουινέα.

Η κυβέρνηση της Γκαμπόν, σύμφωνα με αναφορά σε βιβλίο του Πιερ Πεάν, που έγινε γνωστή το 2009, δέχτηκε υπηρεσίες από τον Γάλλο Μπερνάρ Κουσνέρ, την περίοδο 2002-2007, όταν ο τελευταίος ήταν επικεφαλής οργανισμού δημόσιας υγείας. Ο Κουσνέρ σύμφωνα με το βιβλίο ήταν παράλληλα σύμβουλος ιατρικών εταιρειών και παρέσχε υψηλά αμειβόμενες υπηρεσίες για θέματα υγείας στην Αφρική, με τις εν λόγω εταιρείες να κερδίζουν συμβόλαια συνολικού ύψους 4,6 εκατομμυρίων ευρώ. Σύμφωνα με τον Πεάν, αυτό σήμαινε εμπλοκή των ανθρωπιστικών υπηρεσιών του Κουσνέρ με την παροχή υπηρεσιών προς όφελος δικτατορικών καθεστώτων.

Αναφορικά με την υπόθεση συνελήφθησαν στις 10 Φεβρουαρίου του 2009 δύο Γάλλοι δημοσιογράφοι, οι οποίοι ήταν μεταμφιεσμένοι σε τουρίστες.

Τον Ιούνιο του 2009 απεβίωσε στην Ισπανία ο πρόεδρος Ομάρ Μπονγκό και προσωρινά τον διαδέχθηκε η Ροζ Φρανσίν Ρογκομπέ.

Στις 7 Ιανουαρίου 2019 εκδηλώθηκε απόπειρα πραξικοπήματος. Μονάδες του στρατού κατέλαβαν τη δημόσια ραδιοφωνία και τηλεόραση (Radio Télévision Gabonaise, RTG), στη Λεωφόρο του Θριάμβου και εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους για την κατάσταση που προκλήθηκε από τα προβλήματα υγείας του προέδρου Αλί Μπονγκό, ο οποίος ανάρρωνε στο Μαρόκο. Αργότερα την ίδια μέρα, η απόπειρα πραξικοπήματος τέθηκε υπό έλεγχο, σύμφωνα με ανακοίνωση του κυβερνητικού εκπροσώπου.

Τον Ιούνιο του 2022 η χώρα έγινε μέλος της Κοινοπολιτείας των Εθνών.

• Γκαμπόν στο Curlie

Αυτό το γεωγραφικό λήμμα χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.