Prifysgol Abertawe: Prifysgol yn Abertawe

Eisoes yn aelod o Brifysgol Cymru ers ei siarter swyddogol ym 1920, mae bellach yn gweithredu dan bwerau, a'i henw, ei hun wrth i Brifysgol Cymru chwarae llai o rôl yn rhediad ei sefydliadau, felly'n ddisodli ei henw diwethaf Prifysgol Cymru, Abertawe (University of Wales, Swansea).

Prifysgol Abertawe

Math	prifysgol ymchwil gyhoeddus, cyhoeddwr mynediad agored
Sefydlwyd	1920
Daearyddiaeth
Sir	Abertawe
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	51.6097°N 3.9806°W
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Dyma'r trydydd prifysgol fwyaf yng Nghymru o ran y nifer o fyfyrwyr. Lleolir campws y brifysgol ar yr arfordir ar ochr ogleddol Bae Abertawe, i'r dwyrain o benrhyn Gwyr. Gerllaw, mae Parc Singleton ac mae ychydig y tu allan i ganol y ddinas.

Ceir elfen gref o gystadleuaeth rhwng Prifysgol Abertawe a Phrifysgol Caerdydd, ac mae tîmoedd chwaraeon y ddau brifysgol yn cystadlu yn erbyn ei gilydd mewn gornest flynyddol. Caiff y cystadlaethau eu hystyried fel y fersiwn Cymreig o ddigwyddiad Rhydgrawnt, a chaiff ei alw'n y Varsity Cymreig.

Derbyniodd Abertawe ei siarter brenhinol ym 1920 ac fel nifer o brifysgolion caiff ei reoli gan ei gyfansoddiad sydd wedi ei nodi yn ei stadudau a'i siarter. Corff llywodraethol Prifysgol Abertawe yw'r Cyngor, sy'n cael ei gefnogi gan y Senedd a'r Cwrt.

• Mae'r Cyngor yn cynnwys 29 o aelodau gan gynnwys y Canghellor, Dirprwy-gangellorion, Is-ganghellor, Trysorydd, Dirprwy-is-gangellorion, aelodau staff a myfyrwyr, cynrychiolaeth o gyngor y ddinas a mwyafrif o aelodau lleyg. Mae'r cyngor yn gyfrifol am holl weithgareddau'r brifysgol ac mae iddo strwythur pwyllgor cadarn i ddosrannu pŵer a dyletswyddau.
• Mae'r Senedd yn cynnwys 200 o aelodau, gyda'r mwyafrif ohonynt yn ysgolheigion er bod cynrychiolwyr o Undeb y Myfyrwyr a'r Undeb Athletau yno hefyd. Cadeirir y senedd gan yr Is-ganghellor, sy'n bennaeth ar y brifysgol yn academaidd ac yn weinyddol. Y senedd yw prif gorff academiadd y brifysgol sy'n gyfrifol am addysgu ac ymchwil.
• Mae'r Cwrt yn cynnwys dros 300 o aelodau, sy'n cynrychioli hapddalwyr yn y brifysgol a gallant ddod o sefydliadau lleol a chenedlaethol. Cyfarfydda'r cwrt yn flynyddol i drafod adroddiad blynyddol y brifysgol a'i chyfrifon ariannol, yn ogystal â thrafod materion cyfoes ym maes addysg bellach.

Mae Academi Hywel Teifi yn gyfrifol am ddarparu cyrsiau trwy gyfrwng y Gymraeg ym Mhrifysgol Abertawe; fe'i sefydlwyd yn 2010 ac fe'i henwyd er cof am yr Athro Hywel Teifi Edwards a fu'n dal Cadair y Gymraeg yno. Mae'r Academi'n cyd-weithio'n agos gyda'r Coleg Cymraeg Cenedlaethol i ehangu darpariaeth y brifysgol drwy gyfrwng y Gymraeg.

Gweler hefyd y categori Cyn-fyfyrwyr Prifysgol Abertawe

• Yr Arglwydd Anderson of Swansea, cyn AS
• Annabelle Apsion actores ffilm a theledu
• Peter Black, AC am De-orllewin Cymru
• Martin Coles, Llywydd Rhyngwladol Starbucks Coffee
• Alan Cox (wedi rhannu gyda Phrifysgol Aberystwyth), Arloeswr Linux
• Andrew Davies, AC ar gyfer Gorllewin Abertawe a Gweinidog Cyllid a Gwasanaethau Cyhoeddus Cynulliad Cenedlaethol Cymru
• Liam Dutton, Cyflwynydd tywydd y BBC
• Richey Edwards a Nicky Wire o'r grŵp roc Manic Street Preachers
• Dr Lyn Evans, CBE, Arweinydd Prosiect, CERN
• Hywel Francis AS, Aberavon
• Siân James, AS ar gyfer Dwyrain Abertawe
• Val Lloyd, AC ar gyfer Dwyrain Abertawe
• Anne Main, AS ar gyfer St Albans
• John McFall, sprintiwr Paralympaidd
• Paul Moorcraft (ysgrifennwr)
• Dwayne Peel, Chwaraewr rygbi'r undeb rhyngwladol Cymreig
• Dewi Zephaniah Phillips, athronydd
• Chris Roberts, awdur Heavy Words Lightly Thrown: The Reason Behind the Rhyme
• Matthew Telford, ysgolhaig.
• Geoffrey Thomas, Llywydd Coleg Kellogg, Rhydychen
• Syr John Meurig Thomas, fferyllydd
• Charlie Williams, awdur The Mangel Trilogy
• Yr Athro Colin H. Williams ieithydd-cymdeithasol
• Simon Jones, Cricedwr Lloegr
• Professor Olgierd Zienkiewicz, pioneer of computational methods for engineering
• Professor Dame Jean Thomas, Meistr benywaidd cyntaf, Coleg y Santes Catrin, Caergrawnt

 

• Prifysgol Abertawe