Prifysgol Aberystwyth: Prifysgol yng Ngheredigion
Prifysgol ymchwil cyhoeddus yn Aberystwyth, Ceredigion yw Prifysgol Aberystwyth.
Hyd fis Medi 2007 ei henw swyddogol oedd Prifysgol Cymru, Aberystwyth. Yn 1872 yr agorwyd sefydliad prifysgol cyntaf Cymru — 'y Coleg ger y Lli' a'r prifathro cyntaf oedd Thomas Charles Edwards. Ers hynny tyfodd nifer y myfyrwyr o 26 i dros 7,000 o fyfyrwyr, gan gynnwys bron i 2,000 o Gymru, a thros 1,100 o uwchraddedigion. Mae yno ddeunaw adran academaidd, sy'n dysgu ystod eang o bynciau. Yn 2016 fe'i dynodwyd y brifysgol mwyaf diogel i fyfyrwyr yng Nghymru ac ymysg y 10 saffa yn y DU (yn ôl y Complete University Guide 2016).
| Aberystwyth | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||
| Prif fynedfa'r Hen Goleg | |||||||||||||
| Arwyddair | Nid Byd, Byd Heb Wybodaeth | ||||||||||||
| Sefydlwyd | 1872 | ||||||||||||
| Math | Cyhoeddus | ||||||||||||
| Canghellor | John Thomas, Barwn Thomas Cwmgiedd | ||||||||||||
| Is-ganghellor | Elizabeth Treasure | ||||||||||||
| Staff | 5,230 | ||||||||||||
| Myfyrwyr | 7,720 | ||||||||||||
| Israddedigion | 6,605 | ||||||||||||
| Ôlraddedigion | 1,115 | ||||||||||||
| Lleoliad | Aberystwyth,  Cymru | ||||||||||||
| Lliwiau | |||||||||||||
| Tadogaethau | Prifysgol Cymru AMBA ACU University Alliance Universities UK HiPACT SEDA HEA | ||||||||||||
 | |||||||||||||
| Gwefan | http://www.aber.ac.uk/cy/ | ||||||||||||
Mae ymchwil yn rhan greiddiol o genhadaeth a gwaith y Brifysgol. Fe'i cefnogir gan Strategaeth Ymchwil er mwyn sicrhau y gall y Brifysgol barhau i gynhyrchu gwaith o safon uchel ac ymateb i amgylchedd sy'n newid drwy'r amser, mewn perthynas ag ymchwil a chyllido ymchwil.
Ceir chwech Athrofa oddi fewn i Brifysgol Aberystwyth:
- Athrofa'r Gwyddorau Biolegol, Amgylcheddol a Gwledig
- Athrofa Datblygu Proffesiynol
- Athrofa Busnes a’r Gyfraith
- Athrofa Daearyddiaeth, Hanes, Gwleidyddiaeth & Seicoleg
- Athrofa Llenyddiaeth, Ieithoedd a'r Celfyddydau Creadigol
- Athrofa Mathemateg, Ffiseg a Chyfrifiadureg
a deunaw o Adrannau academaidd gan gynnwys Adran y Gymraeg ac Astudiaethau Celtaidd, yr Adran Wleidyddiaeth Rhyngwladol (yr adran hynnaf o'i fath yn y byd) a'r Sefydliad Gwyddorau Biolegol, Amgylghcheddol a Gwledig sy'n adnabyddus yn fyd-eang am ei ymchwil.
Mae modd astudio trwy gyfrwng y Gymraeg mewn ystod eang iawn o feysydd bellach ym Mhrifysgol Aberystwyth, gyda dros 300 o gyrsiau bellach ar gael ble gellir astudio yn rhannol neu yn gyfan gwbl yn Gymraeg.
Safon
Yn 2016, o ran bodlonrwydd myfyrwyr, roedd Prifysgol Aberystwyth yn 4ydd ar restr 'Ymchwil Myfyrwyr Cenedlaethol' o holl brifysgolion gwledydd Prydain, a 1af yng Nghymru, gyda 92% o'r myfyrwyr yn mynegi eu boddhad llwyr. 4ydd yn y DU a 1af yng Nghymru, Arolwg Cenedlaethol Myfyrwyr 2016
O ran yr addysg a'r addysgu, roedd yn 79fed yn Rhestr Prifysgolion Da y The Times/Sunday Times a 93ydd y flwyddyn cyn hynny; yng Nghymru, roedd y drydedd brifysgol gorau. Ceir rhestr 'Cyflogwyr o Fyd Busnes, TG a Pherianneg' hefyd, a dyfarnwyd Aberystwyth yn gydradd 49fed o ran y potensial i fyfyriw gael gwaith wedi cwbwlhau ei radd; gweler adroddiad Times Higher Education. Yn y Times Higher Education World University Rankings 2016-17, roedd o fewn y 40 prifysgol gorau yn y DU.
Yn 2016 roedd 92% o'i graddedigion mewn swyddi neu Addysg bellach o fewn 6 mis o raddio ac roedd 95% o ymchwil y Brifysgol o safon a gydnabyddir yn rhyngwladol neu’n uwch.
Y Gymraeg ym Mhrifysgol Aberystwyth
Noda Hefin Jones, yn ei astudiaeth o'r Ymerodraeth Brydeinig: "wrth sefydlu prifysgol gyntaf Cymru yn Aberystwyth yn 1872, nid oedd yr Anghydffurfwyr yn cynnig dim yn Gymraeg. Saesneg oedd popeth. Cafodd hyd yn oed y Gymraeg, pan gafodd ei chyflwyno fel pwnc ymhen hir a hwyr, ei dysgu drwy'r Saesneg."
Ym mlwyddyn academaidd 2014-2015, roedd tua 1068 o fyfyrwyr Prifysgol Aberystwyth yn gallu siarad Cymraeg. Roedd hyn yn ostyngiad o tua 79 o fyfyrwyr o gymharu â'r flwyddyn flaenorol.
Pobl nodedig
Llywyddion
- 1872–1895, Henry Austin Bruce
- 1895–1913, Stuart Rendel
- 1913–1926, John Williams
- 1926–1944, Edmund Davies
- 1944–1954, Thomas Jones (T. J.)
- 1955–1964, David Hughes Parry
- 1964–1976, Ben Bowen Thomas
- 1977–1985, Cledwyn Hughes
- 1985–1997, Melvyn Rosser
- 1997–2007, Elystan Morgan
- 2007–2017, Emyr Jones Parry
- 2017–presennol , John Thomas, Barwn Thomas Cwmgiedd
Prifathrawon ac Is-Ganhellorion
- 1872–1891 Thomas Charles Edwards
- 1891–1919 Thomas Francis Roberts
- 1919–1926 John Humphreys Davies
- 1927–1934 Henry Stuart-Jones
- 1934–1952 Ifor Leslie Evans
- 1953–1957 Goronwy Rees
- 1958–1969 Thomas Parry
- 1969–1979 Goronwy Daniel
- 1979–1989 Gareth Owen
- 1989–1994 Kenneth O. Morgan
- 1994–2004 Derec Llwyd Morgan
- 2004–2011 Noel Lloyd
- 2011–2016 April McMahon
- 2016–2017 John Grattan (dros dro)
- 2016– Elizabeth Treasure
Staff nodedig
Gweler hefyd
Cyfeiriadau
Dolenni allanol
This article uses material from the Wikipedia Cymraeg article Prifysgol Aberystwyth, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Rhoddir testun y dudalen ar gael ar delerau'r drwydded CC BY-SA 4.0, heblaw ei fod wedi nodi'n wahanol. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Cymraeg (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.